به گزارش خبرگزاری حوزه از مشهد، آیت الله محمدجواد فاضل لنکرانی در گردهمایی اساتید مدارج علمی حوزه علمیه خراسان در مشهد مقدس، با بیان این که اساتید گروه های علمی حوزه مبارکه خراسان به یک معنا نبض علمی حوزه را در اختیار دارند، اظهار داشت: جلسه خوبی برگزار شده و مطالب بسیار مهمی نیز مطرح شده که ان شاء الله محور تدبیر مدیریت و برنامه‌ریزی قرار گیرد تا نویدبخش آینده خوبی برای حوزه خراسان و بلکه سایر حوزه‌ها باشد.
وی افزود: ما هیچ دلیلی نداریم بر اینکه حرف اول را باید حوزه نجف یا حوزه قم بزند، چه بسا در برخی از مسائل حرف اول را حوزه خراسان بزند و یا بعضی از پژوهش های عمیق را حوزه مبارکه خراسان ارائه بدهد چنین ظرفیتی در حوزه خراسان هست.
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) ادامه داد: مرحوم والد ما می‌فرمود، یک وقتی از من سؤال کردند با استعدادترین طلاب درس شما از کدام استان هستند؟ گفتم اصفهانی‌ها خیلی استعدادشان خوب است اما از زمانی که یک جمعی از طلاب خراسان در درس من حضور پیدا کرده اند نظرم عوض شده و خراسانی‌ها استعدادشان قوی‌تر است
وی با بیان این که مسئله حوزه و زمان ما با دین گره زیادی خورده ادامه داد امروز وسعت دین ظهور و بروز یافته است چرا که حقیقت دین یک حقیقت بسیار موسعی است، زمانی تلقی این بود که دین در یک سری امور عبادی خلاصه می‌شود ولی به برکت نظام اسلامی و عنایاتی که خدای تبارک و تعالی به برکت این انقلاب به حوزه‌های علمیه فرمود، حوزه‌ها متوجه شدند که دین چه سرمایه‌ی علمی وسیعی است که اصلاً بدیل ندارد، یعنی دایره دین آنچنان گسترده است که شامل همه امور فردی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، اخلاقی و ... می‌شود و به یک معنا، جامع دنیا و آخرت انسان است
آیت الله فاضل لنکرانی با اشاره به این مطلب که امروز منبع اصلی دین ما قرآن است و این تعبیر هم در روایات خاصه و هم در کتب عامه با مقدار کمی اختلاف وجود دارد اظهار داشت این سرمایه عظیم از نظر علمی ظرفیت پژوهش را تا روز قیامت دارد و به هیچ وجه تمام شدنی نیست، هیچ وقت نمی‌توان در مورد علم گفت همه حرف ها زده شده است، چون با بررسی دقیق مشاهده می کنیم همین فقهی که بعنوان میراثی از بزرگان برای ما باقی مانده شاید بشود گفت یک بیستم آن و شاید کمتر برای ما مطرح شده است
این استاد درس خارج حوزه با اشاره به این سخن عمیق و دقیق امام که در کتاب البیع می‌فرماید «الاسلام هو الحکومه و الاحکام مطلوبات بالعرض» بیان داشت: تا کسی به صدر و ذیل دین احاطه نسبتاً قابل قبولی نداشته باشد نمی‌تواند این مسئله را بفهمد؛ امام می فرماید دین برای حکومت آمده است و این پیام و حرف امام متأسفانه بعد از چهل و چند سال که از انقلاب گذشته اصلاً مطرح نشده است.
آیت الله فاضل لنکرانی ادامه داد: این نظریه امام خمینی(ره) که بسیار مسئله مهمی است جای پژوهش فراوان دارد، بنده هنوز ندیده ام یک کتاب راجع به این جمله نوشته شده باشد؛ چرا حوزه‌های ما از این مسائل دور هستند، مسئله ای که با تار و پود همه ما ارتباط دارد و جا دارد برای مردم، طلاب، مراکز علمی و دانشگاهی این مسئله را تبیین کنیم که دین یعنی حکومت و این که دین برای همه امور انسان از قبل ولادت تا بعد مرگ برنامه دارد.
وی تصریح کرد: چرا ما نتوانستیم برای جامعه خودمان دین را کما هو حقّة تبیین کنیم، ما مدعی هستیم ولی در این گونه امور پژوهشی اولیه مانده ایم! حوزه یک سرمایه‌ای دارد به نام دین؛ توجه گروه های علمی به این سرمایه بی نهایت که متصل به وحی و خدای تبارک و تعالی است باید بسیار باشد قرآن جای پژوهش بسیار دارد که اگر تا قیامت در آن پژوهش صورت بگیرد تمام شدنی نیست
. رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با تأکید بر این که فعالیت همه گروه های علمی باید بر محوریت قرآن و عترت بوده و این امر برایشان ملموس باشد و برداشت هایشان از قرآن سطحی نباشد.اظهار داشتند نمی‌توان در یک گروه علمی حوزوی، مطالب و استدلال هایی را نقل کرد و گفت در این موارد توجه به قرآن لازم نیست، نه! قرآن کتابی است که با همه علوم ارتباط دارد. قرآن را باید اینگونه احیا کرده و از مهجوریت در آوریم.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گفت: جا دارد حوزه مبارکه خراسان پایان هر سال از گروه های علمی بپرسد در این سال از چند آیه در مسائل استفاده کرده و به مفاهیم جدیدی دست پیدا کرده اند؛ این خیلی مهم است که محققین را متوجه کنیم «فَلْیُثَوِّرِ القرآنَ» را در علوم عملی کنند، و در این عرصه از بسیاری آیات قرآن بهره مند شوند.
آیت الله فاضل لنکرانی با اشاره به اهمیت پژوهش و فهم این مسئله، بیان داشت: ما باید مقصود از پژوهش و تحقیق را مشخص کنیم که آیا صرف جمع آوری مطالب همراه با ادله و ذکر منابع پژوهش است؟ یا این که پژوهش نیاز به اجتهاد دارد، آنچه که ما به آن رسیدیم این است که اجتهاد رکن دین شناسی است، پس پژوهشهای ما هم باید با همین مبنا گردآوری شود؛ پس با این بیان نمی توانیم به بسیاری از پایان نامه‌ها حتی در سطح چهار، مدرک اجتهاد دهیم، چون اجتهاد مبنا لازم دارد و این مبنا در فهم دین به انسان کمک می‌کند.
وی افزود: حوزه خراسان باید گروه های علمی را به سوی اجتهاد سوق دهد، سوق به اینکه حتماً در اصول مبنا پیدا کنند، واقعاً باید در این زمینه فکری کرد؛ گروه های علمی باید مجهز به اجتهاد شوند و الا نتیجه ای نخواهند داشت.
استاد درس خارج حوزه با بیان این که فناوری‌های زمان نیز باید مورد توجه گروه های علمی قرار گیرد، ادامه داد: همین که رهبری معظم تأکید دارند و خود شما هم در جریان هستید، امروز هوش مصنوعی در دنیا به میدان آمده و دنیا بسیار جلوتر از ماست، این موضوع در حوزه‌ها باید مورد توجه قرار گیرد. یکی از مهم ترین موضوعات در این عرصه ارتباط میان هوش مصنوعی و اجتهاد است، گروه‌های علمی ستادی و صفی مدارج علمی حوزه علمیه خراسان می‌بایست بیش از گذشته، با تحرک و انگیزه مضاعف و پرشور، به دنبال حل مسائل جامعه نظام و بشریت باشند و به این سوی گام بردارند.
