به گزارش خبرگزاری حوزه، آیت‌الله سیداحمد خاتمی، عضو فقهای شورای نگهبان طی گفت و گویی با هفته نامه افق حوزه به بایسته‌های انتخابات سرنوشت‌ساز پرداخت که متن این مصاحبه تقدیم نگاه شما خواهد شد:
* شورای نگهبان تاکنون چه اقدامات مؤثری برای پاسخگویی به ابهامات مرتبط با نظارت استصوابی خود انجام داده است؟ آیا این پاسخ‌ها قانع‌کننده بوده است؟
نظارت، در متن قانون اساسی است. نظارت بر انتخابات‌های عمومی (ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی، مجلس خبرگان)، به عهدة شورای نگهبان گذاشته شده است.
خُب سخن این است که آیا این نظارت، نظارت «استطلاعی» است یا نظارت «استصوابی»؟ استطلاعی، یعنی شورای نگهبان اطلاع داشته باشد؛ اما وظیفه‌ای در عرصة اصلاح نداشته باشد. این اسمش «استطلاعی» است. «استصوابی» این است که در همة مراحل انتخابات، ناظر، حق اقدام داشته باشد.
راهکاری که قانون در اینجا نشان داده است، این است که تفسیر قانون اساسی با شورای نگهبان است. قانون اساسی این کار را انجام می‌دهد و شورای نگهبان این نظارت را به نظارت استصوابی تفسیر کرده است. بنابراین نظارت استصوابی، یک قانون است. همان قانونی که می‌گوید: پای صندوق رأی و انتخابات و... حضور داشته باشید. همان قانون می‌گوید: شورای نگهبان نظارت استصوابی دارد.
نظارت استصوابی پیشینه‌اش به دوره خود امام می‌رسد. اولین هیئتی که برای اولین انتخابات ریاست جمهوری تشکیل شد، نظارت استصوابی را اِعمال کردند. آن هیئتی که از سوی امام، ناظر بود، مسعود رجوی خبیث را از کاندیداها حذف کردند و کار بسیار خوبی کردند. این، همان نظارت استصوابی است.
روح نظارت استصوابی این است که انتخابات به گونه‌ای باشد که منتخبان «وکیل‌الملّه» باشند و «وکیل‌الدوله» نباشند؛ «وکیل‌الثروه» نباشند؛ پول، حرف اول را نزند. مردم حرف اول را بزنند. روح نظارت استصوابی همین است.
* ابعاد تأثیرگذاری مشارکت حداکثری را در امنیت، استقلال و پیشرفت کشور چگونه ارزیابی می‌کنید؟
مشارکت گسترده در همة عرصه‌ها تأثیرگذار است. در عرصه امنیت تأثیرگذار است؛ همچنین در عرصة استقلال و پیشرفت کشور و در عرصة خنثی‌کردن توطئه‌های دشمنان. دشمنان انقلاب اسلامی بعد از پیروزی انقلاب، مدام در پی این بودند که مردم را از انقلاب بگیرند. هنوز هم در پی این هستند؛ اما تاکنون ناکام بودهاند و ان‌شاء‌الله با حضور گستردة این بار انتخابات، باز هم ناکام خواهند ماند.
این انقلاب مال مردم و سرمایة مردم است. می‌خواهند این سرمایه را بگیرند. تمام تلاششان را به کار می‌برند. دشمان بیرونی و بازی‌خورده‌های درونی، هم می‌گویند و هم بیانیه می‌دهند که پای صندوق‌های رأی نیایید. این‌ها دشمنان پیشرفت کشور و قهراً دشمنان انقلاب اسلامی هستند.
* مؤلفه‌های یک انتخاب سالم از نظر شما چیست؟ چگونه می‌توان به آنها دست پیدا کرد؟
مهم‌ترین مؤلفة انتخابات سالم، قانون‌مداری است. مجریان انتخابات باید قانون‌مدار عمل کنند. ناظران باید قانون‌مدار عمل کنند. لازم است که همگان قانون را بپذیرند. این در حقیقت، انتخابات سالم است. ذره‌ای تخطی از قانون، از هیچ‌کس، نه مجریان و نه ناظران، پذیرفته نیست و تا جایی که مطلع هستم و خبر دارم، (هم از مجریان و هم از ناظران)، ایشان از امناء هستند. تمام تلاش و دقت در این است که امنای ملت این انتخابات را، هم در مجلس شورای اسلامی و هم در خبرگان بررسی کنند؛ البته مردم هم در صحنه باشند؛ هرجا که تخطی از قانون را دیدند، (مستند) به مسئول مافوق گزارش بدهند. حتماً به گزارششان ترتیب اثر داده خواهد شد. اینکه می‌گویم گزارش باید مستند باشد، به خاطر پرهیز از گزارشاتی است که بر مبنای شایعات است. شایعات نمی‌تواند تعیین‌کنندة وظیفه باشد. این گزارش مستند است که تأثیرگذار است.
* انتخاب کاندیدای «اصلح» وظیفه شورای نگهبان است یا مردم؟
شورای نگهبان در تأیید صلاحیتها، کفِ صلاحیتها را در نظر می‌گیرد و می‌گوید: این افراد کفِ صلاحیت را دارند. اصلح را انتخاب نکرده و نمی‌کند. انتخاب اصلح که سقف انتخاب است، با مردم است. مردم بر اساس درایت و بصیرت خودشان اصلح را برمی‌گزینند و به نظر می‌رسد، اصلح، آنها هستند که با انقلاب باشند، همراه با انقلاب باشند و در تقویت نظام بکوشند. مطلقاً دل به بیگانگان نداده باشند. اصلح کسانی هستند که خداباور باشند و در این عرصة خداباوری، انقلابی عمل کنند. همان که مقام معظم رهبری فرمود و همان که در کلمات امام راحل عظیم‌الشأن؟ق؟ بود: «من در میان شما باشم و یا نباشم، به همه شما وصیت می‌کنم که نگذارید، انقلاب به دست نااهلان و نامحرمان بیفتد.» (صحیفه امام خمینی؟ق؟، جلد ۲۱، صفحه ۹۳) نامحرمان در شأن گزینش نیستند. در هر انتخابی، محرم آنها هستند که این انقلاب را با جان و دل دوست دارند و در راه این انقلاب با تمام توان فداکاری‌های لازم را دارند.
* بی‌شک همواره دشمنان استقلال و پیشرفت ایران عزیز، به دنبال التهاب‌آفرینی و دامن‌زدن به شایعات هستند. به نظر شما چه راهکارهای مؤثری برای در امان ماندن مردم از این التهاب‌آفرینی‌ها وجود دارد؟
مؤثرترین راه برای مقابله با شایعات و التهاب‌آفرینی عبارت است از: اطلاع صحیح و به‌موقع به مردم. صدا و سیمای جمهوری اسلامی به خصوص سیما در این عرصه می‌تواند، بهترین نقش را داشته باشد. اخباری که باید به اطلاع مردم برساند، قبل از اینکه بیگانگان وارد عمل بشوند، خود صدا و سیما وارد عمل بشود و اطلاعات لازم را بیان کند. فضای مجازی هم در کنارش ایفای نقش کند. افراد بابصیرت و دلسوز در این عرصه وارد بشوند. برای مقابله با شایعات، این راه، راه اساسی است. البته نهادهای قانونی و دستگاه قضایی آنجا که می‌بینند، در شایعه‌ای عنصر جرم هست، باید مقابله کنند. مجرم را پیدا کنند و به سزای عملش برسانند.
پس دو راه اساسی پیش روی ماست: یک راه عبارت است از: اطلاع‌رسانی منطقی و مستند. دوم برخورد قانونی با کسانی که شایعات دروغین را پخش می‌کنند و به تعبیر قرآن «المُرجِفون». «مرجفون» از مصادیق شایعه افکنان که قرآن کریم درباره آنها می‌گوید: « لَئِنْ لَمْ یَنْتَهِ الْمُنَافِقُونَ وَالَّذِینَ فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ وَالْمُرْجِفُونَ فِی الْمَدِینَةِ لَنُغْرِیَنَّکَ بِهِمْ ثُمَّ لَا یُجَاوِرُونَکَ فِیهَا إِلَّا قَلِیلًا» (احزاب، ۶۰).
ترجمه آیه: «البته (بعد از این) اگر منافقان و آنان که در دلهاشان مرض (و ناپاکی) است و هم آنها که در مدینه (بر ضد اسلام) تبلیغات سوء می‌کنند (و دل اهل ایمان را مضطرب و هراسان می‌سازند)، دست (از این زشتی و بدکاری) نکشند، ما هم تو را بر (قتال) آنها بر انگیزیم (و بر جان و مال آنها مسلط گردانیم) که از آن پس، جز اندکزمانی در مدینه در جوار تو زیست نتوانند کرد.»
نقش علما و حوزه‌های علمیه نیز، در این عرصه همیشه پررنگ و تأثیرگذار بوده است. از اصل پیروزی انقلاب تا امروز ان‌شاء‌الله نقش خود را ایفا خواهند کرد.
* چگونه می‌توان اعتماد مردم به دستگاه‌های نظارتی بر انتخابات را افزایش داد تا مردم با اشتیاق بیشتری در انتخابات شرکت نمایند؟
حقیقت این است که دستگاه‌های نظارتی بر انتخابات کشور، امینند و سعی می‌کنند، به وظیفة خودشان عمل کنند؛ لکن (باز تأکید می‌کنم) انتخابات مال مردم و برای مردم است. مردم باید در صحنه باشند. «کُلُّکُمْ رَاعٍ وَکُلُّکُمْ مَسْئُولٌ عَنْ رَعِیَّتِهِ»؛ (صحیح مسلم: ج ۳، ص ۱۴۵۹، ح ۲۰؛ سنن أبیداوود: ج ۳، ص ۱۳۰، ح ۲۹۲۸) باید همه احساس مسئولیت در این عرصه کنند. اهل «امر به معروف» باشند. معروف در این عرصه، «قانونی عمل‌کردن» است. منکر در این عرصه، «غیرقانونی عمل‌کردن» و خلاف قانون در این عرصه‌ها، «روش داشتن» است.
مقصودم آن است که برای اطمینان بیشتر، مردم در صحنه باشند و مسئولینِ نظارت هم به‌موقع گزارشات لازم را برای مردم بیان کنند. اما گزارش بدهند به مردم که در بعضی از حوزه‌ها، دیدیم این امرِ خلاف قانون، صورت می‌گیرد. آنجا برخورد بایسته را انجام دادیم. اینکه گزارش به مردم داده شود، سبب اعتماد بیشتر مردم به دستگاه‌های نظارتی است.
نظر شما