به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه در خراسان رضوی، حجت‌الاسلام والمسلمین علی اکبر نوایی، استاد سطوح عالی حوزه علمیه خراسان که به عنوان ناقد در نشست علمی «بررسی انتقادی نظر ابن تیمیه درباره عصمت پیامبران» حضور داشت، اظهار کرد: ارائه‌دهنده بحث پژوهشگری عالم و توانمند است و نقد نظرات ابن تیمیه از سوی ایشان بیانگر توانمندی ایشان است و بنده نکاتی را برای تکمیل بحث عرض می‌کنم تا مقاله وی تبدیل به کتاب شود.

وی با بیان اینکه سلفیون به غلط ابن‌تیمیه را شیخ‌الاسلام نامیده‌اند و اخیراً هم «بن باز» در احیای شخصیت او تلاش زیادی کردند، افزود: این تیمیه در بین علمای معتدل و منصف اهل سنت محکوم به کفر است و به او کافر زندیق گویند. حتی علمای اهل سنت اشاره کرده‌اند کسی که اعتقاد به باورهای ابن تیمیه داشته باشد کافر است و ریختن خون او هم حلال است.

حجت الاسلام نوایی بیان کرد: سلفی‌ها با توجه به عقایدی چون تجسم خدا را واجد دست و پا و اعضای دیگر می‌دانند در حالی که با صراحت در مخالفت با آیات قرآن کریم است لذا انتظار بنده این است که بحث ابن تیمیه را در سطحی بالاتر مدنظر قرار دهیم و بطلان دیدگاه‌های وی را تحلیل و تبیین کنیم و این نوع مباحث را در سطح وسیع منتشر کنیم.

وی افزود: به نظر بنده مقاله، فاقد محتوای تحلیلی است در حالی که سخن ابن تیمیه باید تحلیل شود و وقتی تحلیل کنیم، بطلان آن ثابت خواهد شد. اینکه او معتقد است پیامبر گناه می‌کنند باید آن را ثابت کند زیرا پیامبر(ص) از ابتدا باید مورد اعتماد دیگران باشد و این مستلزم آن است که گناه نکند و در ادامه هم به خاطر اقبال مردم باید عصمت او محفوظ باشد.

مخالفت نظر ابن تیمیه با علمای اهل سنت

حجت الاسلام نوایی افزود: مسئله دیگر اینکه این مقاله باید سخن ابن تیمیه را با سخنان سایر علمای اهل سنت منطبق کند زیرا هیچ یک از علمای اهل سنت قائل به گناه‌کردن پیامبر نیستند و گناه را دلیل رفعت مقام نمی‌دانند. نقص سخن ابن تیمیه و تنافی آن با قرآن باید روشن شود؛ قرآن کریم در سوره مبارکه ص فرموده است: «إِنَّا أَخْلَصْنَاهُمْ بِخَالِصَةٍ ذِکْرَی الدَّارِ» یا در همین سوره دارد: «قَالَ فَبِعِزَّتِکَ لَأُغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعِینَ» یا در آیه دیگری فرموده است: «وَإِذِ ابْتَلَی إِبْرَاهِیمَ رَبُّهُ بِکَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّی جَاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِمَامًا قَالَ وَمِنْ ذُرِّیَّتِی قَالَ لَا یَنَالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ» همچنین در آیه ص: «وَإِنَّهُمْ عِنْدَنَا لَمِنَ الْمُصْطَفَیْنَ الْأَخْیَارِ» بر این موضوع تأکید شده که خداوند از بین بندگان خوب، پیامبران را برگزید.

وی ادامه داد: حتی از ابوبکر روایتی در ذیل آیه فوق درباره اخیار داریم که گفته است اخیار کسانی هستند که پیشینه گناه ندارند. نکته دیگر در سلب اعتماد مردم از پیامبر است زیرا مردم وقتی ببینند که پیامبر گناه و توبه کرده است آیا آن‌ها تشویق به این کار نخواهند شد؟ آیا اگر قرار است نبی، الگو باشد نباید بدون گناه باشد؟ یا نباید انسان پاک و مجتبی و مصطفایی، الگو قرار بگیرد؟

ناقد این نشست با بیان اینکه توبه نصوح را مطرح کرده است ولی توبه نصوح برای متوسطین است نه برای اولیاء الهی یعنی کسانی که گاهی از ایمان خارج و گاهی به ایمان پایبند هستند، گفت: روایاتی از پیامبر(ص) وجود دارد که توبه نصوح برای اولیای الهی نیست. همچنین مسئله دیگری که باید در مقاله مورد تبیین قرار بگیرد، تهمت ابن تیمیه به انبیای الهی مانند حضرت داود(ع)، سلیمان(ع) و ... است لذا باید از مقام انبیاء دفاع شود.

وی افزود: مطلب دیگری که در این مقاله باید مورد توضیح بیشتری قرار بگیرد، این است که فرزندان یعقوب(ع) همگی بعد از گناه کردن پیامبران شدند؛ اصلا چنین چیزی با قرآن کریم سازگار نیست؛ ماجرا برای اسباط است و قرآن فرمود ما به داود(ع)، نوح(ع) و عیسی(ع) و اسباط وحی کردیم؛ اسباط را این تیمیه به فر زندان حضرت یعقوب(ع) نسبت داده است در حالی که اسباط فقط دو فرزند یوسف(ع) یعنی افراهیم و منسا بودند و قرآن نفرموده که به همه اسباط یعنی یهودا و شمعون و ... هم وحی شده باشد. از مسلمات تاریخ یهود است که به شمعون و یهودا وحی نشده است و قابلیت این کار را نداشتند.

هدف از استغفار پیامبران

وی افزود: گفته است نبوت انبیاء با گناه تنافی ندارد؛ این هم با آیات قرآن ناسازگار است و قرآن را نقض کرده یا در منهاج‌السنه آمده است که گناه، معبر برای وحی است در حالی که اینها جزو ساخته‌های ابن تیمیه است. در بحث استغفار پیامبر هم که او آن را دلیل بر گناه دانسته است، به نظر ما اصلاً اینطور نیست زیرا استغفار، بازگشت به سوی خداوند و ترفیع درجه است، بدون اینکه فرد گناهی مرتکب شده باشد. استغفار برای جدایی از غفلت احتمالی از منظر آیت‌الله جوادی آملی است، همچنین در مورد پیامبر(ص) دارد که گاهی به دلم چیزهایی خطور می‌کند و ۷۰ مرتبه استغفار می‌کنم.

وی افزود: در قرآن داریم که وقتی خداوند می‌خواهد چیزی را بر پیامبر وحی کند، شیطان درصدد القائاتی به آنان است ولی خداوند آن چه را شیطان القاء کند، نسخ می‌کند و در پیامبر، مؤثر نمی‌افتد ولی او آن را دال بر گناهکار بودن پیامبران دانسته است و این از خطاهای فاحش است.

حجت الاسلام نوایی تأکید کرد: به نظر بنده باید دیدگاه‌های علامه حلی پررنگ‌تر و برجسته شود؛ قوشچی در کشف‌المراد و تجریدالاعتقاد به زیبایی توضیح داده که پیامبران باید معصوم باشند و براهین آن را هم آورده است.

۳۱۳/۱۷