به گزارش خبرگزاری حوزه، دکتر سمیه حاج اسماعیلی در نشست علمی «زیست عفیفانه در قرآن» که در بخش حوزوی سی و یکمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم در تهران برگزار شد، گفت: زیست عفیفانه به این معنی است که هر کسی برای خود یک سیستم خود کنترلی دارد که باعث می شود هر کاری را انجام ندهد و یک سری کنش های خاصی انجام دهد که در مجموع سبک زندگی اش را رقم می زند.
وی افزود: یکی از دغدغه های سیاستگذاران جمهوری اسلامی پس از انقلاب، مساله حجاب و پوشش بوده است. امروزه به شکلی این بحث جلوه داده می شود که گویا حجاب یک بحث حداقلی در حوزه دعوای مردم و حکومت است ولی بحث عفاف و حجاب یک بحث تاریخی و تمدنی است و منحصر به ایران هم نیست.
مدیر گروه مطالعه زن و خانواده جامعه الزهرا(س) گفت: تقلیل بحث حجاب به ایران و یک بحث کاملا سیاسی که به نزاع مردم و حاکمیت بر می گردد یک خطای کاملا استراتژیک است. زیرا بارها از رسانه های غربی شنیده ایم که ما به دنبال برداشتن یک روسری از سر زنان ایرانی نیستیم بلکه این شال، یک سرآغاز است و در پشت این بحث، مسایل بسیار دیگری نهفته است.
وی تصریح کرد: اگر چه از این زاویه به این بحث نگاه کنیم شاید بتوانیم حساسیت بخش مهمی از مردم ایران را بر بیانگیزیم که متوجه شوند که این بحث، صرفا برداشتن یک روسری نیست و آثار و پیامدهای خاصی را به دنبال دارد.
حاج اسماعیلی اظهارکرد: باید عفاف و حجاب را ذیل کشمکش و تنازعات گفتمانی فهم کنیم. به این معنی که در یک رویکرد کلان، یک گفتمان الهی داریم و یک گفتمان اومانیسم. در گفتمان دینی و اسلامی که مبتنی بر ربوبیت است معنای مسایلی چون آزادی با گفتمان غربی کاملا متفاوت است.
وی گفت: آزادی در گفتمان اسلامی به معنی از بین بردن موانع رشد انسان است ولی دال مرکزی مفهوم آزادی در تمدن غربی، خود محوری انسان است. این بحث دارای یک قدمت تاریخی است و سالها این جنگ و کشمکش تمدنی بین ما و غرب وجود داشته است.
پژوهشگر گروه مطالعات اجتماعی پژوهشکده زن و خانواده افزود: در آموزه های دینی، پاکدامنی و عفت به منزله بالاترین عبادت محسوب می شود. تمدنی که دین پایه است دارای دو رکن اساسی است. نخست بحث اقتصاد پاک و دوم بحث دامن پاک. مساله اقتصاد پاک از منظر قرآنی بسیار مهم است. بخش مهمی از آیات به بحث اقتصاد پاک اختصاص داده شده است. در آیه 80 سوره هود، حضرت شعیب به مساله کم فروشی قوم خویش اشاره می کند. ولی قوم ایشان این سخنان را درک نمی کنند و می گفتند که ما اصلا سخن شما را نمی فهمیم. زیرا یکی از ویژگی های لقمه حرام آن است که انسان ها قدرت تمییز خیر و شر را نداشته باشند.
مدیر گروه مطالعه زن و خانواده جامعه الزهرا(س) گفت: قرآن در ادامه به بحث پاکدامنی اشاره می کند. قرآن کریم بیان می کند که حتی به عرصه زنا هم نزدیک نشوید. حتی به موقعیت هایی که شما را به زنا مظنون کنند هم نزدیک نشوید.
وی تصریح کرد: لقمه حلال سرمنشا بسیاری از مسایل اجتماعی است و اگر لقمه حرام باشد سرمنشا بسیاری از مفاسد اجتماعی و فردی می شود.
حاج اسماعیلی اظهارکرد: بحث پاکدامنی به حدی مهم است که دارای آثار تمدنی است. امام حسین(ع) زمانی که بین خود و دشمنان خود تمایز گذاری می کنند به دامن پاک اشاره می کنند. امروزه بحث عفت به مساله کشمکش بین اسلام و نظام غرب مبدل شده است. 145 آیه قرآن کریم به شکل مستقیم یا غیر مستقیم به بحث عفت در مسایل جنسی اشاره می کند.
وی گفت: بحث مسئولیت حاکمیت در زمینه حجاب یک مساله بسیار مهم است. اگر بپذیریم حاکمیت در عرصه های مهم دینی دارای مسئولیت است باید به یک سری بایسته ها نیز توجه کند. اگر بخواهیم الگویی برای زیست عفیفانه ارایه کنیم قرآن کریم بهترین الگو را برای این زیست ارایه داده است و هر گونه سیاستگذاری اگر بر مبنای الگوی قرآنی نباشد، موفق نخواهد بود.
پژوهشگر گروه مطالعات اجتماعی پژوهشکده زن و خانواده افزود: نکته اول، در هم تنیدگی بحث عفاف و حجاب است که دو روی یک سکه هستند و لازم و ملزوم هم هستند. برخی می گویند که عفاف مهمتر از حجاب است. درحالی مهمترین جلوه عفاف است. حاکمیت نمی تواند صرفا به بحث حجاب توجه کند و به مسایل عفت جنسی بی توجه باشد.
مدیر گروه مطالعه زن و خانواده جامعه الزهرا(س) گفت: یکی از راهبردهای قرآن در بحث عفت جنسی، بحث حیا است. حیا یکی از مهمترین راهبردهای نهادینه کردن عفت است. حیا یک امر فطری است که در نهاد انسان ها است ولی به این معنی نیست که به دلیل فطری بودن دیگر نیازمند کار تربیتی نیستیم.
وی تصریح کرد: بحث حیا بحث بسیار مهمی است زیرا اگر تربیت بر اساس حیا نباشد بسیاری از گناهان و مفاسد اجتماعی و گناهان مرتبط به عفت جنسی به دلیل نادیده گرفتن این مساله می شود.
حاج اسماعیلی اظهارکرد: در آیات قرآن بیان شده است که قوم لوط به شکل عمومی و در مقابل دیدگان هم همنجسگرایی می کردند. قرآن کریم این عمل را به شدت تقبیح می کند. شکسته شدن قبح گناه یکی از مشکلات امروز است. این بحث قرآنی ناظر به همین مساله است. امروزه برخی جوانان بیان می کنند که همه این کار را انجام می دهند پس مشکل خاصی نداشت. امروزه فضای مجازی باعث شده است که قبح این عمل شکسته شود.
وی گفت: یکی دیگر از راهبردهای قرآنی، عدم صراحت از سخن گفتن در باب مسایل جنسی است. ولی امروزه ادبیات مستهجن و غیر عفیفانه در بین جوانان ما رواج پیدا کرده است. در سوره نور، که بحث تهمت به زنان پاکدامن مطرح می شود این بحث وجود دارد. قرآن سعی می کند به ما آموزش دهد که در این زمینه از هر کلمه و جمله ای استفاده نکنیم و مسایل پوشیده باشد.
وی افزود: یکی دیگر از راهبردهای قرآنی بحث منع از نگاه به نامحرم است. بسیاری از مردم تصور می کنند که دیدن فیلم های مستهجن مشکلی ندارد ولی قطعا تاثیرات خود را روی نگاه کردن به نامحرم می گذارد. اگر به زنان و مردان مان آموزش می دادیم که به هر چیزی در عرصه مجازی و حقیقی نگاه کنند با این همه خیانت های زناشویی مواجه نبودیم.
مدیر گروه مطالعه زن و خانواده جامعه الزهرا(س) گفت: وقتی بدون در نظر گرفتن همه نهادها و به شکل شبکه ای طرحی می دهیم قطعا این طرح کامل و جامع نخواهد بود. قوانین در جای خود درست است ولی باید به کارکردها و نهادهای مختلف نیز اشاره کنیم وبدون در نظرگرفتن این امور نمی توانیم طرح جامعی در حوزه عفاف و حجاب ارایه دهیم.
وی تصریح کرد: یکی از نمودهای بحث عفاف، سخن گفتن متعارف است. قرآن کریم ما را به سخن گفتن معروف دعوت می کند. یعنی باید محتوا و شیوه بیان سالم باشد. قرآن بیان می کند که نباید برای گفتگو با جنس مخالف با شکل غیرمتعارف صحبت کنیم.
حاج اسماعیلی اظهارکرد: سوره نور، یک سوره بسیار مهم در زمینه آموزش عفاف و تربیت جنسی است است. این سوره در بحث تربیت جنسی کودکان به ابعاد مختلف این مقوله پرداخته است. یکی از مهمترین آیات این سوره، آیه ای است که در آن بیان می کند که کودکان باید برای حضور در حریم خصوصی شما از شما اجازه بگیرند. یکی از نکات مهم این آیه این است که والدین مسئول تربیت دینی کودکان خود هستند. در اینجا نقش خانواده ها در تربیت جنسی و نهادینه کرند عفاف و حجاب بسیار مهم است.
وی گفت: وقتی سیاست های حکومت را در این مقوله مشاهده می کنیم می بینیم که مرجعیت خانواده ها در این زمینه چندان مورد توجه واقع نمی شود.
وی افزود: راهبرد دیگر قرآن، بحث اراده است که نقش مهمی در زمینه عفاف دارد. نفس اماره انسان، انسان را به سمت پلیدی ها سوق می دهد. قدرت نه گفتن کودکان بسیار مهم است. بسیاری ازمواردی که افراد قربانی مسایل جنسی می شوند بیان می کنند که متاسفانه در این دام افتادیم. در این زمینه نقش آموزش و پرورش و خانواده بسیار مهم است. شخصیت انسان های عفیف در قرآن، شخصیت بسیار با اراده ای است که مثل حضرت یوسف توانستند بر وسوسه شیطانی مقابله کنند.
مدیر گروه مطالعه زن و خانواده جامعه الزهرا(س) گفت: مراعات حد و حدود یکی دیگر از راهبردهای مهم قرآن است. قرآن کریم در آیه مواجه مردم با زنان پیامبر و اینکه مردم از پشت پرده مساله خود را مطرح کنند بیان می کند که این ضوابط باید وجود داشته باشد.
وی تصریح کرد: اگر طرح عفاف و حجاب بخواهد در جامعه موفق باشد، مساله جامعیت را باید رعایت کند. احیای نقش خانواده ها بسیار مهم است. حفظ مرجعیت خانواده بسیار مهم است.
حاج اسماعیلی اظهارکرد: تک جنسیتی بودن قوانین مرتبط با عفاف و حجاب یک چالش بسیار مهم است که هر طرح یک سویه ای را می تواند به شکست برساند.
