به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از مشهد، محمد حسین زاده مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی، در نشست خبری طرح ملی پژوهشی «سنجش سبک زندگی ایرانیان» در اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، اظهار کرد: این نشست یک تفاوت عمده با دیگر نشست‌های خبری مرسوم دارد و آن این است که برخلاف گزارش‌های مرسومی که مسئولان در اغلب نشست‌های خبری ارائه می‌دهند، این جلسه دارای ماهیت علمی است.
وی ادامه داد: در واقع باید گفت نشست علمی «سبک زندگی ایرانیان» ثمره پژوهشی است که پژوهشگران درباره سبک زندگی فعلی در ایران ارائه خواهند کرد که ثمره میدانی آن به کل کشور بازمی‌گردد، ضمن اینکه این پژوهش در گستره استانی نیز اثرگذاری خود را خواهد داشت.
مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی تصریح کرد: اکنون که مفتخر به برگزاری این نشست پژوهشی در مشهد هستیم، امیدوارم این‌گونه مباحث ملی با رویکرد علمی در استان ادامه یابد تا عدالت علمی، پژوهشی و فرهنگی در کشور اجرا شود.
وی افزود: حوزه سبک زندگی از یک سو سهل و از دیگر سو یک حوزه پیچیده است، چرا که عوامل متعددی بر سبک زندگی مردم اثرگذار است و نتایج پژوهشی می‌تواند کاربردی باشد، اما مهم‌تر آن است که رهیافت‌های این پژوهش‌ها برای مدیران فرهنگی مفید فایده بوده و لذا باید مورد استفاده قرار گیرد.
حسین‌زاده بیان کرد: این بار سنگینی بوده که دوستان پژوهشگر به دوش کشیدند، اما نکته مهم این است که مدیران و فعالان فرهنگی و مدیران اثرگذار در حوزه‌های اجتماعی استفاده از این پژوهش‌ها را در تصمیم‌گیری‌های خود در دستور کار خود قرار دهند.
مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی افزود: اگر تصمیم‌گیری مدیران فرهنگی، فعالان حوزه فرهنگ و مدیران اثرگذار اجتماعی بر مبنای پژوهش‌های علمی باشد می‌تواند اثرات مثبتی در بر داشته باشد و اگر پشتیبانی علمی نداشته باشد می‌تواند آن تصمیم‌گیری مخرب و دارای آثار منفی باشد.
محمدرضا قائمی‌نیک، مجری و پژوهشگر طرح ملی پژوهشی «سنجش سبک زندگی ایرانیان» در ادامه اظهار کرد: تحلیل سبک زندگی جامعه ایرانی با نگاه داده‌ای به فرهنگ میسر است و در جامعه‌ای معماگونه قرار گرفته‌ایم که نه می‌تواند الگوی غربی و نه الگوی متعلق به سنت خود را انتخاب کند. یکی از ضروریات فعالیت فرهنگی و سیاستگذاری در حوزه فرهنگ این است که به شیوه‌های علمی و منطقی تصمیم‌گیری انجام شود، لذا لازم است به‌دور از برداشت‌های سلیقه‌ای در این خصوص عمل کنیم.
وی ادامه داد: داده‌های ملی باید براساس بحث‌ها و تصمیم‌گیری‌های فرهنگی باشد، بر این اساس طی سه سال گذشته یکی از اصلی‌ترین فعالیت‌های پژوهشی تولید داده‌های فرهنگی بوده است.
قائمی نیک بیان کرد: از سال ۹۸ تولید داده‌های فرهنگی جدیدی در کشور دچار رکورد شده بود، این در حالی بود که به دلیل کرونا پیمایش ملی سخت و البته نه به صورت میدانی بلکه در قالب تلفنی و به صورت غیر حضوری انجام شد.
پژوهشگر طرح ملی پژوهشی «سنجش سبک زندگی ایرانیان» تصریح کرد: از آنجا که پیمایش‌های ملی هزینه بسیار بالایی را در بردارد، توانستیم تامین هزینه‌های مالی این پیمایش‌ها را به سرانجام برسانیم و تمام تلاش خود را در این خصوص کردیم و تعدادی از این پیمایش‌ها انجام و به صورت ملی کلید خورد.
وی تصریح کرد: سنجش سبک زندگی ایرانیان از مهمترین پیمایش‌هایی بوده که به تناوب در پژوهشگاه انجام شده است، ضمن اینکه داده‌ها پایه‌ای از تحلیل‌هاست و سال‌ها می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. از طرفی این داده‌ها مسئولیت مهمی بر عهده مجریان گذاشته است.
قائمی نیک اظهار امیدواری کرد که این‌گونه پیمایش‌ها در کشور گسترش یابد و عدالت پژوهشی در این راستا تا حد مقدور مورد استفاده پیگیری قرار گیرد.
پژوهشگر طرح ملی پژوهشی «سنجش سبک زندگی ایرانیان» افزود: آنچه از کلیات این طرح می‌توان مطرح کرد این است که در واقع در اغلب پرسش‌ها با مخاطبانی مواجه هستیم که سبک زندگی‌ها را برگرفته از فرهنگ غربی و ایرانی ترکیب می‌کند.
وی اظهار کرد: در پرسش‌گری ۱۵ چهره از جمله رهبری، آیت الله بهجت، سردار سلیمانی، کریستین رونالدو، علی دایی، لیونل مسی، شهاب حسینی، ابراهیم هادی، علی کریمی و... مورد علاقه پاسخگویان بوده است. این فراوانی الگوپذیری از چهره‌ها نشان‌دهنده این است که با یک جامعه معماگونه مواجه هستیم که نه می‌تواند الگوی غربی و نه الگویی متعلق به سنت خود انتخاب کند. لذا در نوسان بین این دو نگاه، یک ترکیب جدید را رقم می‌زند.
قائمی نیک تصریح کرد: در مواجهه با چنین نوسانی و ترکیب جدیدی از سبک زندگی با نگاه داده‌ای به فرهنگ می‌توانیم جامعه ایرانی را بهتر تحلیل کنیم.
میثم مهدیار، معاون پژوهشی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در ادامه بیان کرد: با توجه به ضرورت سیاستگذاری در حوزه فرهنگ بر اساس علم و منطق و با توجه به رکورد داده‌های فرهنگی که در دوران کرونا شاهد بودیم طرح ملی پژوهشی سنجش زندگی ایرانیان در تابستان ۱۴۰۲ مطرح و از شهریورماه آغاز به کار کرد.
وی افزود: تیم تحقیقاتی با ۱۰نفر به جز مجریان پرسشنامه‌ها تشکیل شد که پنج نفر پژوهشگر بودند و در ۱۴ حوزه سبک زندگی بررسی‌های خود را آغاز کرده است. این تحقیق تا حدود ۸۰درصد با سند سبک زندگی شورای عالی انقلاب فرهنگی تطبیق داشت و در فرآیند کلی سبک زندگی این طرح در نهایت به ۱۳ قلمرو رسید.
مهدیار بیان کرد: در پرسشنامه اولیه ابتدا با ۱۲۰ سوال طراحی شد و با توجه به اینکه پس از کرونا شاهد کاهش حوصله مردم هستیم. در نهایت به ۷۳ سوال کاهش یافت که از مهمترین موارد می‌توان به حوزه‌های اوقات فراغت، سلامت و مدیریت بدن، ازدواج و روابط جنسی، خانواده، فعالیت‌های دینی و دینداری، پوشش، کار، اقتصاد و مصرف، الگوها و قهرمانان، جهت‌گیری سیاسی، مسکن، و سکونت اشاره کرد.
معاون پژوهشی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تصریح کرد: پیمایش در ۳۱ استان در قالب بیش از ۱۶هزار پرسشنامه انجام شده که بیش از ۶۰۰ پرسشنامه آن توسط مخاطبان در خراسان رضوی تکمیل شده است.
وی بیان کرد: در واقع هدف اصلی ما از اجرای این طرح کشف ترکیبی سبک زندگی جامعه ایرانی است که در طی روز از چه نوع سبک زندگی استفاده می‌کند و در واقع اکتشاف حقیقت زندگی جامعه ایران را در بر داشت.
معاون پژوهشی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در خصوص داده‌های آماری در حوزه سبک زندگی، افزود: یک تصویر کلی نمی‌توان در حوزه سبک زندگی داشت، لذا نمی‌توان در این خصوص یک بیان یک خطی ارائه داد.
وی اظهار کرد: در این طرح موضوع عدالت پژوهشی یک امر اتفاقی نبوده است. بلکه رویکرد مدیریت پژوهشگاه بود و در مجموع نگاه این بود که پیمایش و فضای پژوهشی از تهران خارج باشد.
معاون پژوهشی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مهمترین ویژگی طرح‌های ملی را گردآوری یافته‌های تفصیلی در حوزه‌های مختلف عنوان کرد.
در ادامه علی محمدزاده، پژوهشگر و همکار مجری طرح «سنجش سبک زندگی ایرانیان» افزود: گستره وسیعی از مسائل در سبک زندگی مورد سنجش قرار گرفته است و در هر حوزه پرسش‌های متعددی صورت گرفته است.
وی با بیان اینکه مهمترین تفریح ایرانیان رفتن به میهمانی است، ادامه داد: به عنوان مثال در بحث اوقاف فراغت ۱۷ الگو مورد سنجش قرار گرفته و آنچه مهم است اینکه فراوانی میهمانی رفتن در صدر اوقاف فراغت مردم جامعه ایرانی است. از طرفی پذیرایی از میهمانان در منزل ۹۲درصد و بالاترین درصد را نسبت به سایر اماکن دارد که این در سبک معماری منازل و وسیع در نظر گرفتن آن حائز اهمیت است.
محمدزاده ادامه داد: از دیگر پرسش‌ها این بود که میزبانی از میهمانان که اغلب فامیل و آشنایان بودند در ماه سه تا پنج بار است این یعنی هنوز فرهنگ دینی صله ارحام در جامعه ایرانی رنگ نباخته است.
این پژوهشگر تصریح کرد: در حوزه مسکن نیز پرسش‌هایی مطرح شده و بر این اساس اکثر جامعه ایرانی ترجیح می‌دهند در منازل ویلایی سکونت داشته باشند. همچنین ۶۳درصد پاسخگویان مایل به زندگی در مجتمع های مسکونی بالای ۲۰ واحد نیستند.
وی گفت: گوش دادن به موسیقی و استفاده از شبکه‌های اجتماعی در صدر علاقه مندی‌های مخاطبان بوده و از این میان پاپ ایرانی با ۲۵درصد پرمخاطب‌ترین نوع موسیقی در میان جامعه ایرانی است و بعد از آن موسیقی سنتی با ۲۲درصد در رده دوم قرار دارد. ضمن اینکه ۳۶درصد مخاطبان فیلم و سریال‌ها را از تلویزیون و ۱۹درصد از اینترنت دانلود می‌کنند.
