خبرگزاری حوزه | فیلم میدسامر از اری استر (Ari Aster) با بودجه‌ی نه میلیون دلاری توانست حدود پنجاه میلیون دلار در گیشه بفروشد که موفقیت فوق‌العاده‌ای برای این فیلمساز یهودی و جوان بود.
فیلم میدسامر در ژانر وحشت/هراس/درام طبقه‌بندی شده و به نظر می‌رسد اثری با درون‌مایه‌های جدی دینی است. ماجرای گروه دوستانه‌ای که به یکی از روستاهای سوئد سفر می‌کنند تا در کنار تفریح و تنفس در دل طبیعت، پایان‌نامه‌ی یکی از اعضا هم با تحقیق بر روی فرقه‌ای در همان منطقه تکمیل شود.
نویسنده‌های میدسامر راجع به فرقه‌های معروف و مشرک پاگانیست (Paganist) تحقیق کرده و البته در پرداخت داستان از قوه‌ی تخیل خود نیز بهره گرفتند. مثلا کیک پای با موی بدن زن، در سوئد برای جادوی عشق و سحر جوانان پسر توسط دختران به کار می‌رفته است.
یا مسابقه‌ی رقص در فیلم، نفرینی بوده است که گریبان‌گیر بعضی دختران شده و آن ها را مجبور می‌کرده اینقدر برقصند تا بمیرند. اما در میدسامر به صورت یک مسابقه درآمده است.(منبع)
در واقع میدسامر تلفیقی است از فولکلور ها و اساطیر سوئدی در کنار آیین مشرکانه‌ی نورس یعنی دین اسکاندیناوی‌ها که چندگانه پرست بوده‌اند.(منبع)
میدسامر یا میدسومار نیز که نام اثر قرار گرفته و داستان هم حول محور همین جشن است، آیینی در کشور های مختلف اروپایی، از جمله ناحیه‌ی اسکاندیناوی و سوئد و فنلاند است. میدسامر روز اول تابستان بود که در اقوام مشرک جشن گرفته می‌شد و با رقص و نوشیدن شراب همراه بود. در این روز با روشن کردن آتش های بزرگ، شروع تابستان را جشن می‌گرفتند.(منبع)
میدسامر جزو معدود فیلم هایی است که به موضوع ادیان نوظهور و جدید در غرب پرداخته و با نگاهی نقادانه، باطن سیاه و ظلمانی این ادیان را به خوبی ترسیم کرده است. امروزه صدهاهزار نفر در غرب خود را جزو مشرکین جدید دانسته و متأسفانه رشد این ادیان شیطانی نیز با ضریب زیادی در حال وقوع است.(منبع)
هالیوود نیز با تبلیغ این ادیان در فیلم های پرمخاطبی مثل جهان سینمایی مارول، جنگ ستارگان، سریال‌هایی مثل بازی تاج و تخت، استرنجر تینگز(Stranger Things) و انیمیشن‌هایی مثل جاذبه فرو می‌نشنید(Gravity Falls) به رشد این ادیان شیطانی کمک چشم‌گیری می‌کند.(۱)
این ادیان تنوع بسیاری دارند و حتی در بین آن ها ادیان سینما-بنیان نیز مثل دین جِداییسم (دینی بر اساس فیلم های جنگ ستارگان!) یافت می‌شود.
در بین این ادیان خرافه‌محور، بخشی از آن متّکی بر اساطیر اسکاندیناوی و دین قدیمی مشرکانه‌ی وایکینگ ها است. در میدسامر شاهد ترسیم فرقه‌ای خیالی به نام (Harga) هستیم. با اینکه چنین فرقه‌ای در واقعیت وجود ندارد، اما مناسک و باور های ادیان و فرقه های شیطانی جدیدی مثل هیثِنری (Heathenry نوعی بت‌پرستی وایکینگیِ جدید) در فیلم به خوبی ترسیم و نقد شده است. در ادامه، به نقد و بررسی میدسامر و ریشه های اقتباس اثر خواهیم پرداخت.
۱. روابط از هم پاشیده
در اولین سکانس فیلم شاهد شبی زمستانی هستیم که رابطه‌ی سرد و یک طرفه بین دنی و کریستین را برای ما شرح می‌دهد. دَنی (فلورنس پیو) دائم خود را به کریستین، پسری که دوستش دارد تحمیل کرده و دوستان کریستین به وی توصیه می‌کنند که از دنی جدا شود و با دختران دیگری رابطه داشته باشد. پس از اینکه خواهر دنی به دلیل مشکل روانی خودش و پدر و مادرش را می‌کشد، دنی با شیون‌های گوش‌خراش، خود را آرام می‌کند.
چند ماهی می‌گذرد و وارد فصل تابستان می‌شویم. دنی متوجه می‌شود که کریستین قرار است به سوئد سفر کند و به وی اطلاع نداده، که نشان از سردی رابطه‌ی این دو دارد. کریستین نیز به خاطر جبران مساله، دنی را دعوت می‌کند تا با او و دوستانش به سوئد سفر کنند. درواقع قرار است این روابط فروپاشیده و سرد، با سفر به کشوری دیگر بهبود یابد که البته علی‌رغم زرق و برق‌های این سفر باعث هلاکت کریستین و دوستانش خواهد شد.
۲. مواد روان‌گردان و فرقه‌ها
در اولین برخوردی که دنی و کریستین با مردم روستایی منطقه‌ی هالسینگلند دارند، به آن‌ها قارچ‌های تخدیرکننده پیشنهاد می‌شود. ابتدا دنی نمی‌خواهد استعمال کند اما جوشانده‌ی همان قارچ به صورت معجون به وی داده می‌شود و او هم می‌نوشد. همگی با اولین حضور در روستا، اصطلاحا چیزخور می‌شوند و حس و حال عجیبی پیدا می‌کنند.
قارچ های توهم‌زا بیش از صد نوع دارد و در گروه‌های طبیعت‌گرا استفاده می‌شود. این قارچ‌ها باعث ایجاد توهم شده و شَمَن‌های آمریکای مرکزی و جنوبی این قارچ‌ها را مربی و معلمانی الهام‌بخش می‌دانند!(منبع)
کاربرد این گونه مواد در فرقه‌های شیطانی زیاد است؛ چرا که با از کار افتادن قوه‌ی تعقل، قوه‌ی خیال تقویت شده و بعضی موجودات شیطانی که توانایی تصرف در قوه‌ی خیال ما را دارند می‌توانند راحت‌تر بر ما اثرگذاری کنند. در واقع ظرف وحی شیطانی با مصرف این مواد مستعدتر می‌شود.
در فیلم میدسامر بارها دنی و دوستانش در کنار اعضای فرقه، به نوشیدن معجون قارچی مشغول بوده و به همین دلیل کم‌کم احساسات، عواطف و عقلانیت انسانی خود را از دست می‌دهند.
۳. پرستش خورشید و مراسم میدسامر
گفته شد که مراسم میدسامر، ریشه‌های مشرکانه داشته و امروز نیز توسط کفرکیشان جدید برگزار می‌شود. مراسم دیگری نیز به نام بِلتِین(Beltane) وجود دارد. در گذشته، مراسم بِلتِین که اول تابستان شروع می‌شد. مشرکین در کنار جشن و پایکوبی، آتش‌های بزرگی ایجاد می‌کردند تا پری‌ها و موجودات غیبی را جذب کنند یا با دفع آن‌ها مانع دزدی از محصولات مزارع شوند.(منبع)
از سال ۱۹۸۸ هر سال این مراسم در اسکاتلند برگزار شده، آتش‌هایی برپا می‌کنند و مردان و زنان برهنه و نیمه‌برهنه برای اجرای این مراسم مشرکانه و رقصیدن به دور آتش، به خیابان‌ها می‌آیند.(منبع) (منبع)
امسال نیز هزاران نفر در این مراسم شرکت کردند.(منبع) در کنار این مراسمات شیطانی، آتِستوپا سِنِساید(senicide Ättestupa) مراسمی سنتی در سوئد است که مردم در آن خودکشی کرده و همچون فیلم پتک نیز در آن مورد استفاده قرار می‌گرفته است.(منبع) مراسمی مشرکانه که پیرهای مشرک به دلیل اینکه دیگر کارایی نداشتند، دست به خودکشی می‌زدند.(منبع)
همچنین میدسامر سُل(Midsummer Sol) مراسمی از مشرکین نورس بوده که در اواسط تابستان، با استفاده از تاج‌های گل و رقص و مراسمات مشرکانه، خدای خورشید یا همان سُل را می‌پرستیدند.(منبع) در واقع فیلمساز با تلفیق این مراسم‌ها در میدسامر، سعی کرده است مناسک ضد انسانی این فرقه‌ها را به نحو احسن و بر اساس واقعیت ترسیم کند.
۴. جادوی رون‌ها
رون‌ها(Runes) از مهم‌ترین عناصر جادو و معنویت شیطانی نورس است.(۲) جادوگران نورس با استفاده از این نماد ها و خواندن اورادی، به خدایان مختلفی مثل اودین، ثور، فْرِیا و… توسل می‌کردند تا این موجودات فرومایه به کمکشان بیایند. چنانکه در کتاب معنویت در آیین نورس آمده است، رون‌ها در نظر جادوگران نورس تأثیراتی واقعی داشته و هر کدام مفهومی خاص به همراه دارد. مثلا علامت بلوتوث که نامش نیز از «پادشاه هرالد دندان آبی» گرفته شده است.(منبع) تلفیقی از دو رون است؛ ᚼ که مساوی با حرف H مخفف هَرالد است و ᛒ که مساوی با B مخفف بلوتوث است.(منبع)
چرا که هرالد بلوتوث قبایل دانمارک را با هم متحد ساخت و بلوتوث نیز قرار بود دستگاه ها را با هم متحد سازد.(منبع) نقش رون‌ها در مناسک نورس بسیار پررنگ بوده و این حروف را دارای انرژی معنوی می‌دانستند و در اتصال با خدایان(بخوانید شیاطین) از این حروف بهره می‌جستند. این موجودات اگر واقعی باشند، به تعبیر اسلامی از جنیان بوده و به تعبیر مسیحی-یهودی، نوعی دیمِن یا شیطان هستند که با حضور در زندگی انسان‌ها، نه تنها باعث برکت یافتن زندگی نشده که با آزار و اذیت‌های روحی و جسمی آرامش را از پرستندگانشان سلب می‌کنند.
امروزه با جستجوی ساده در یوتیوب یا بسترهای دیگر، شاهد افراد زیادی هستیم که پس از رویگردانی از ادیان جدید، عنوان می‌کنند که با حضور در جمع‌های مشرکانه جدید و شیطان‌پرستان، نه تنها به آرامش نرسیدند که مورد تعرض روحی و جسمی موجودات ماورائی قرار گرفتند. (مثلا مصاحبه‌های صفحه‌ی GoodFight Ministries با این افراد قابل توجه است.)
۵. خشونت و فساد فرقه‌ای
در میدسامر، فیلمساز از اول ورود به هالسینگلند، نمایی برعکس به ما می‌دهد که از بدو ورود حس منفی ما نسبت به این منطقه را برانگیزاند. همچنین در سکانس‌های مختلفی با صداهای عجیب و غریب، گریه‌ی دائم یک بچه در شب‌ها و کات‌های نا به هنگام در زمان نشان دادن مراسمات مشرکانه، سعی می‌کند حس منفی ما را نسبت به این مراسم حفظ نماید.
نماهای نزدیک از کله‌های له شده، پای خرد شده، سوزانده شدن زنده‌زنده‌ی انسان‌ها و خلاصه خشونت لُخت اثر، در راستای نشان دادن باطن خشونت‌بار و ضد انسانی این فرقه‌هاست. همچنین در سکانسی شاهد مراسمات جنسی هولناکی هستیم که ریشه در عقاید شیطان‌گرایان دارد.(منبع)
۶. ملکه‌ی ماه می
ملکه‌ی ماه می در سنتی انگلیسی دختری است که در جشن ابتدای ماه می لباسی سفید پوشیده و با تاج یا نیم‌تاج یا تاجی از گل، در صف اول دسته‌ای که جشن را اجرا می‌کردند، حرکت می‌کرده است.(منبع) ملکه‌ی می در بعضی گروه‌های مشرکانه که ریشه در انگلستان دارند، به نوعی خدای شکوفایی و بهار است که با آمدنش ملکه‌ی تاریکی را که بانی زمستان است شکست داده و بهار را به ارمغان می‌آورد.(منبع)
در میدسامر، دنی که روابط عاطفی خوبی ندارد، کم‌کم در فرقه‌ی مشرکین هضم شده و با پیروزی مسابقه‌ی رقص، به عنوان دختر ماه می انتخاب می‌شود. اعضای فرقه به کریستین معجون‌های زائل کننده‌ی عقل خورانده و وی را مجبور به رابطه با یکی از اعضای فرقه می‌کنند. دنی از این خیانت آگاه می‌شود و در پایان فیلم با قربانی کردن کریستین انتقامش را می‌گیرد.
کریستین نامی نیست که اتفاقی انتخاب شده باشد. این نام که به معنی «انسان مسیحی» است، می‌تواند نمادی از مسیحیت باشد؛ مسیحیتی که با بی‌توجهی به آسیب‌دیدگان روحی، حتی باج دادن به فرقه‌های جدید شیطانی که مروّج شیطان‌پرستی هستند و به صورت کلی، انفعال مطلق در برابر ترویج کفر در غرب، باعث و بانی جذب شدن امثال دنی به فرقه‌ها و کشته شدن افراد بی‌گناه است. این رویکرد حتی برای خود کریستین به مثابه دستگاه مسیحیت و کلیسا نیز جوابگو نبوده و در پایان محکوم به سوختن در آتشِ قربانی مشرکین است.
دنی در پایان اثر با لبخندی عجیب، همچون دختری بی‌کس که مبتلا به اختلالات روانی است، به عنوان دختر ماه می این فرقه انتخاب شده و تاج‌گذاری کرده است. طعنه‌ای دیگر بر ادیان مشرکانه‌ی جدید که فقط افراد ناسالمِ روحی می‌توانند در این گروه‌ها به جایی برسند و انسان‌های سالم جایی در میان اعضای فرقه ندارند.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری نقد فیلم میدسامر
میدسامر اثری مملو از رنگ‌های زیبا و نورهای چشم‌نواز است که طبیعت زیبای هالسینگلند را برای ما به خوبی ترسیم می‌کند. وضوح میزانسن و استفاده نکردن از عناصر معروف ژانر وحشت مثل تاریکی، بازی با سایه‌ها، موسیقی‌های پر حجم و گوش‌خراش، ضدقهرمان‌های کَریهْ و خلاصه ترسیم جهانی تیره و تار، ریسک بزرگی بوده که استر پذیرفته و با پرداخت دقیق شخصیت‌ها در فیلمنامه، تدوین فوق‌العاده قوی و موسیقی مناسب توانسته است همچون بعضی آثار کوبریک، تخم دلهره را در روز روشن در دل مخاطب بکارد.
یکی از جذابیت‌های فیلم همین تضاد بین پلیدی شخصیت‌ها و میزانسن و قاب‌بندی‌های کارت پستالی است. اما باید بدانیم که فیلم علی‌رغم نشان دادن این صحنه‌ها، با نمای نزدیک گرفتن از اجساد له شده، همراه کردن صحنه‌های فیلم با صداهای گوش‌خراش و عصبی‌کننده، کات دادن در جایی که موسیقی گوش‌نواز فرقه در حال پخش است تا حس مخاطب را بشکند و به سمت فرقه نَبَرد و خلاصه استفاده‌ی درست از عناصر سینمایی برای خراب کردن نگاه مخاطبین نسبت به فرقه‌های مشرک، به خوبی توانسته است خباثت این فرقه‌ها را برای ما ترسیم کند.
فیلم میدسامر فضای تلخ و تاریکی دارد، همچون فیلم قبلی استر، موروثی (Hereditary ۲۰۱۸) ترسیم این جهان تاریک که امیدی در آن وجود ندارد، نشانه‌ی به بن‌بست رسیدن انسان مدرن و بی‌خداست که در مواقع ضروری به دنبال راه فراری از مخمصه‌های جهان می‌گردد اما چون قلبش از محبت خدا و اولیاء او خالی است، طبیعتا سرگشته شده و فرجامی جز هلاکت در بین فرقه‌های شیطانی نخواهد داشت.
به نظر می‌رسد یکی از خطرناک‌ترین تهدیدهای فکری و عملی برای ادیان الهی، گسترش روزافزون ادیان شیطانی و مشرکانه‌ی جدید است. در فیلم میدسامر شاهد نگاهی ویژه و مظلوم در هالیوود هستیم؛ در هالیوودی که در جریان اصلی و فیلم و سریال‌های پرمخاطب، دائما در حال ترویج این فرقه‌هاست، تولید این فیلم‌ها غنیمت است.
امروز دیگر معنای دینداری متحول شده و فرد دیندار می‌تواند خدا را بپرستد یا به فرومایگان شیطانی پناه ببرد؛ چرا که هر کسی تحت تأثیر وحی شیطانی دینی ایجاد کرده و خلق خدا را به ناکجاآباد دعوت می‌کند.
به امید اینکه مبلغان داخلی نیز کمی اهمّیّت معنویت‌گرایی و شوق مردم پست مدرن به ماوراء را جدی گرفته و عرفان ناب اسلامی را که در آثار حضرت امام خمینی تجلی یافته است به مردم معرفی کنند. همچنین لازم است آسیب‌های این فرقه‌ها به خوبی ترسیم شود تا مردم در دام این گروه‌های شیطانی گرفتار نشوند. فیلم میدسامر می‌تواند بهانه‌ی خوبی برای شناساندن این فرقه‌ها به قشر نخبگانی باشد.
پی‌نوشت‌ها:
۱.دایرة المعارف ادیان جدید، ترجمه هادی وکیلی، ص۳۱
۲. Norse Mysticism: An Exploration of Viking Traditions and Magical Practices (Mystic Traditions), disa forvitin, P۳۲/۲۰۱/۲۰۴
