به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از مشهد، حجت‌الاسلام والمسلمین علی عباسی، رئیس جامعه المصطفی العالمیه، در دیدار با حجت‌الاسلام والمسلمین علی خیاط، مدیر این حوزه با اشاره به تاریخچه شکل‌گیری این نهاد مهم علمی، پژوهشی و فرهنگی در ایران، گفت: روند حضور طلاب غیر ایرانی در حوزه‌های علمیه ایران به‌ویژه در حوزه علمیه قم، تحولات زیادی را طی کرده است. پیش از انقلاب اسلامی، حضور طلاب غیر ایرانی در حوزه علمیه قم محدود و بیشتر مربوط به کشورهای همسایه مانند افغانستان، پاکستان، عراق و ترکیه بود. در آن زمان، تعداد این طلاب به چند صد نفر نمی‌رسید و اغلب آن‌ها به‌دلیل روابط خاص سیاسی و فرهنگی با ایران در این حوزه‌ها تحصیل می‌کردند. تبلیغ و ترویج علوم اسلامی در آن زمان نیز به‌طور عمده تحت نظر شخصیت‌هایی چون آیت‌الله شریعتمداری انجام می‌شد که یک برنامه‌ریزی اولیه برای گسترش فعالیت‌های بین‌المللی در حوزه علمیه آغاز کرده بود.
شکل‌گیری و تحول جامعه المصطفی
وی افزود: پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷، تغییرات چشم‌گیری در جذب طلاب غیر ایرانی به حوزه‌های علمیه، به‌ویژه در قم، رخ داد. انقلاب اسلامی موجب شد تا هزاران جوان از کشورهای مختلف جهان به‌ویژه از مناطق اسلامی به سمت حوزه علمیه قم جلب شوند. امام خمینی(ره) به‌عنوان رهبر انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۸، گروهی را مأمور کردند تا امور طلاب غیر ایرانی را ساماندهی کنند. این گروه تحت عنوان «شورای سرپرستی طلاب غیر ایرانی» به فعالیت خود تا سال ۱۳۶۴ ادامه داد:
حجت‌الاسلام والمسلمین عباسی به نقش محوری امام خمینی(ره) در گسترش حضور طلاب غیر ایرانی اشاره کرد و گفت: شخصیت حضرت امام و انقلاب اسلامی انگیزه زیادی را در میان مسلمانان جهان برای تحصیل در ایران ایجاد کرد. به همین دلیل، در آن زمان، تشکل‌ها و نهادهای مختلفی برای رسیدگی به امور طلاب غیر ایرانی تشکیل شد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها «مرکز جهانی علوم اسلامی» بود. این مرکز به‌عنوان نخستین سازمان مدیریتی برای طلاب غیر ایرانی تاسیس شد و برنامه‌های آموزشی خود را برای کشورهای مختلف تنظیم کرد.
ادغام نهادها و تأسیس جامعه المصطفی
حجت‌الاسلام والمسلمین عباسی تصریح کرد: سال ۱۳۸۶، پس از چندین سال فعالیت موازی دو نهاد «مرکز جهانی علوم اسلامی» و «سازمان مدارس و حوزه‌های علمیه خارج از کشور»، تصمیم به ادغام این دو نهاد گرفته شد. این اقدام، منجر به تأسیس نهاد جدیدی تحت عنوان «جامعه المصطفی العالمیه» شد که هدف آن گسترش و ساماندهی آموزش‌های اسلامی برای طلاب غیر ایرانی در داخل و خارج از کشور بود. نام «جامعه المصطفی» از آن زمان به‌عنوان نماد این نهاد شناخته شد و به‌عنوان یک مرکز علمی، پژوهشی و فرهنگی به فعالیت‌های خود ادامه داد.
وی ادامه داد: از این تاریخ به بعد، جامعه المصطفی با یکپارچگی بیشتر در برنامه‌های آموزشی خود و پوشش‌دهی به نیازهای طلاب غیر ایرانی از ۵۰ کشور مختلف، گسترش یافت. این نهاد علاوه بر برنامه‌های آموزشی در داخل کشور، با ایجاد شعب و نمایندگی‌هایی در کشورهای مختلف، به توسعه و گسترش علوم اسلامی و دینی در کشورهای گوناگون پرداخته است.
فعالیت‌های داخلی و بین‌المللی جامعه المصطفی
حجت‌الاسلام والمسلمین عباسی در بخش دیگری از سخنان خود به تشریح ساختار فعلی جامعه المصطفی پرداخت و گفت: این نهاد در داخل ایران دارای شعبه‌های مختلفی در شهرهای قم، مشهد، اصفهان، تهران، تبریز و آشتیان است. مرکز اصلی این مجموعه در قم است که بیش از ۸۰ درصد فعالیت‌های داخل کشور در آن انجام می‌شود. یکی از ابتکارات این مجموعه، برگزاری دوره‌های ویژه برای طلاب اهل سنت در گرگان است که با رویکرد تطبیقی و تقریبی در زمینه آموزش فقه و علوم اسلامی، فضای آموزشی ویژه‌ای را فراهم کرده است.
وی اضافه کرد: در سطح بین‌المللی، جامعه المصطفی در بیش از ۵۰ کشور فعالیت دارد و در بیش از ۳۰ منطقه جغرافیایی برنامه‌های خود را اجرا می‌کند. از جمله کشورهای مهمی که این نهاد در آن‌ها نمایندگی دارد، می‌توان به افغانستان، پاکستان، عراق، آفریقای جنوبی، اوگاندا، کنیا، رواندا، و برخی کشورهای آسیای جنوب شرقی اشاره کرد. در واقع، فعالیت‌های بین‌المللی جامعه المصطفی آن‌قدر گسترده است که به‌طور غیررسمی می‌توان آن را بزرگترین شبکه بین‌المللی حوزه علمیه ایران دانست.
برنامه‌های آموزشی و تحصیلی
وی با بیان اینکه جامعه المصطفی علاوه بر پوشش‌دهی به علوم دینی، برنامه‌های تحصیلی گسترده‌ای را در مقاطع مختلف از جمله کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری ارائه می‌دهد، گفت: این رشته‌ها در حوزه‌های مختلف علوم اسلامی، فقه، فلسفه، تاریخ اسلام، قرآن و حدیث، و کلام اسلامی به همراه رشته‌های تخصصی در حوزه‌های مختلف مانند فقه اقتصادی، فقه تربیتی، فقه سیاسی و فقه خانواده طراحی شده است. به‌طور خاص، این نهاد برای طلاب علاقه‌مند به علوم قرآنی، رشته‌های جدیدی را در زمینه قرآن و اقتصاد، قرآن و روان‌شناسی، و قرآن و مدیریت توسعه داده است.
حجت‌الاسلام والمسلمین عباسی بیان داشت: یکی از ویژگی‌های منحصر به‌فرد جامعه المصطفی، سیستم آموزشی ترکیبی آن است که شامل دوره‌های تحصیلی رسمی(بر اساس استانداردهای وزارت علوم ایران) و نظام سنتی سطوح حوزه علمیه است. این نهاد به‌دلیل اهمیت دادن به هویت حوزوی خود، در حال توسعه نظام سطوح است که در آن طلاب با روش‌های سنتی حوزه به آموزش ادامه می‌دهند.
گسترش زبان فارسی و فرهنگ ایرانی
حجت‌الاسلام والمسلمین عباسی همچنین به آموزش زبان فارسی در جامعه المصطفی به‌عنوان یکی از محورهای اصلی فعالیت‌های این نهاد اشاره کرد و افزود: جامعه المصطفی با توجه به نیاز طلاب غیر ایرانی، به آموزش زبان فارسی به‌عنوان پیش‌نیاز تحصیل در ایران پرداخته است. دوره‌های آموزش زبان فارسی که معمولا از شش ماه تا یک سال به طول می‌انجامد، به طلاب این امکان را می‌دهد تا در کنار یادگیری زبان فارسی، با مباحث معارفی و دینی نیز آشنا شوند.
وی ادامه داد: این اقدامات موجب شده است که جامعه المصطفی یکی از مهم‌ترین مراکز توسعه زبان فارسی در جهان باشد. به‌طور ویژه، این نهاد در آموزش زبان فارسی برای طلاب از کشورهای مختلف، خدمات برجسته‌ای را ارائه می‌دهد که تأثیرات زیادی بر گسترش فرهنگ ایرانی و اسلامی داشته است. این مرکز برای برخی از کشورهای دور از ایران، مثل چین، ژاپن، و کره جنوبی، دوره‌های ویژه‌ای برای آموزش زبان فارسی در نظر گرفته است.
آینده جامعه المصطفی
حجت‌الاسلام والمسلمین عباسی به آینده جامعه المصطفی اشاره کرد و ابراز نمود: این نهاد در حال حاضر بر روی توسعه رشته‌های تحصیلی خود در مقاطع بالاتر و گسترش دامنه فعالیت‌های علمی و فرهنگی خود در سطح جهانی تمرکز کرده است. جامعه المصطفی قصد دارد تا با توسعه فناوری‌های آموزشی و بسترهای مجازی، دسترسی طلاب به علوم اسلامی را در هر نقطه از جهان تسهیل کند. همچنین، با توجه به وضعیت سیاسی و فرهنگی برخی از کشورهای منطقه و جهان، این نهاد همچنان به گسترش و تقویت روابط علمی، فرهنگی و دینی با کشورهای مختلف ادامه خواهد داد، این مجموعه نه تنها به‌عنوان یک نهاد آموزشی و پژوهشی، بلکه به‌عنوان یک مرکز فرهنگی و تبلیغی اسلامی در سطح جهانی شناخته می‌شود.
توسعه زبان فارسی و آموزش اهل سنت در داخل و خارج کشور
حجت‌الاسلام والمسلمین عباسی به مسائل مرتبط با توسعه زبان فارسی و تلاش‌ها برای آموزش اهل سنت در داخل و خارج کشور پرداخت و به مجموعه اقدامات فرهنگی و آموزشی اشاره کرد که در راستای گسترش زبان فارسی و تقویت وحدت اسلامی انجام می‌شود.
توسعه زبان فارسی در ایران و خارج از کشور
رئیس جامعه المصطفی العالمیه به اهمیت زبان فارسی اشاره کرد که علاوه بر جنبه‌های فرهنگی، در بخش‌های اقتصادی کشور نیز نقش بسزایی دارد و بیان داست: زبان فارسی به‌عنوان یک سرمایه فرهنگی، می‌تواند در سطح بین‌المللی به‌ویژه در زمینه‌های علمی و تحقیقاتی تأثیرگذار باشد.
وی تأکید کرد: در حال حاضر، بسیاری از بخش‌های مختلف کشور از این سرمایه فرهنگی بهره‌برداری می‌کنند.
آموزش اهل سنت در داخل کشور
حجت‌الاسلام والمسلمین عباسی با بیان اینکه در داخل کشور، اقدامات خاصی برای آموزش اهل سنت در مناطق مختلف ایران صورت گرفته است، به مراکز آموزشی ویژه اهل سنت اشاره کرد که در نقاط مختلف کشور، به‌ویژه در سنندج، فعالیت‌های آموزشی را برای این اقلیت مذهبی انجام می‌دهند.
وی اضافه کرد: در سطح بین‌المللی، ایران در چندین کشور برای اهل سنت مراکز آموزشی راه‌اندازی کرده است. یکی از این مراکز، در کابل افغانستان است که در آن دانشجویان زیادی از اهل سنت در حال تحصیل هستند. همچنین در اندونزی، کنگو و اوگاندا نیز مراکز آموزشی برای مسلمانان اهل سنت و حتی غیرمسلمانان به‌ویژه مسیحیان تأسیس شده است. این اقدامات به‌منظور تقویت روابط فرهنگی و دینی با کشورهای مختلف و ایجاد بسترهای آموزشی برای اقلیت‌های مذهبی صورت گرفته است.
محدودیت‌های جدید در افغانستان
حجت‌الاسلام والمسلمین عباسی گفت: در پی تحولات سیاسی جدید در افغانستان، از یک سال پیش، حضور خواهران اهل سنت در دانشگاه‌های این کشور با محدودیت مواجه شده است. اما برادران اهل سنت همچنان قادر به تحصیل در این مراکز آموزشی هستند و این سیاست به‌گونه‌ای است که افراد با رویکرد وحدت و برادری اسلامی به آموزش‌های علمی و دینی ادامه دهند.
وی افزود: در کنار آموزش‌های بلندمدت، در ایران مؤسسات آموزشی کوتاه‌مدتی همچون مؤسسه برکتی فعالیت دارند که دوره‌های آموزشی دو تا سه هفته‌ای برگزار می‌کنند. این دوره‌ها برای فعالان فرهنگی و افرادی که علاقه‌مند به آموزش‌های معارفی و دینی هستند، برگزار می‌شود. افراد می‌توانند به‌طور مستقل و با هزینه شخصی در این دوره‌ها شرکت کنند و از امکانات آموزشی بهره‌مند شوند.
نظر شما