به گزارش خبرگزاری حوزه، ضرب‌المثل گونه‌ای از بیان است که سخنان برجسته، روشن، پندآموز و پرکاربرد دارد. شکل درست این واژه «مَثَل» است.

ضرب المثل جمله یا عبارت کوتاهی است که به‌واسطه تاریخچه و پیام معنایی که در پس آن وجود دارد، مفهومی طولانی را به‌صورت خلاصه به مخاطب منتقل می‌کند.

یکی از مثل های پر استفاده در زبان فارسی که شهرت بسیاری یافته است مصرعی از خواجه حافظ شیرازی است که فرمود: در کار خیر، حاجت هیچ استخاره نیست...

در دیوان حافظ می خوانیم:

راهی است راه عشق که هیچش کناره نیست / آنجا جز آنکه جان بسپارند چاره نیست

هر گه که دل به عشق دهی خوش دَمی بُوَد / در کار خیر حاجتِ هیچ استخاره نیست

خواجه می گوید: راهِ عشق، راهی است که هیچ‌گونه نهایت و پایانی ندارد و در این راه جز تسلیم جان، چاره نیست. یعنی کسی که به راهِ عشق قدم نهاد باید از جان بگذرد تا به مطلوب واصل گردد.

دل به عشق دادن یک مصلحت و خیر بزرگ است و در این باره معطلی برای استخاره و تأخیر جایز نیست.

در کتاب شریف اصول کافی در حدیثی از امام صادق (علیه السلام) آمده است: هرگاه یکی از شما آهنگ کار خیر یا رساندن نفعی به دیگری کرد، دو شیطان در جانب راست و چپ او باشند، پس باید بشتابد که او را از آن باز ندارند...

همچنین در بحارالانوار از پدر بزرگوارشان امام محمد باقر (علیه السلام) نقل شده است که:هر که قصد کار خوبی کند، در انجام آن شتاب ورزد زیرا هر چیزی که در آن تأخیر شود، شیطان فرصتی به دست می آورد.

«حاجت هیچ استخاره نیست» تأکیدی است بر این که نباید اجازه داد شک و تردید، مانع انجام کار خیر شود؛ زیرا این تردیدها اغلب ریشه در وسوسه‌ها یا موانع ذهنی دارند که انسان را از انجام وظیفه باز می‌دارند پس در امور خیر و مطلوب باید تعلل و تنبلی را کنار گذاشت و با اطمینان و قاطعیت عمل کرد.

هادی حمیدی

منابع:

اصول کافی الکافی : ۲/۱۴۳/۸

بحار الأنوار : ۷۱/۲۲۵/۳۸

دیوان حافظ غزل ۷۲