حجت­الاسلام والمسلمین سید تقی واردی، در گفتگو با مرکز خبر حوزه، با اشاره برخی از فعالیت های مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، اصطلاح­نامه علوم حدیث را از جدیدترین دستاوردهای این مرکز عنوان کرده و اظهار داشت: این اصطلاح­نامه مجموعه ای از واژگان و اصطلاحات استانداردشده در حوزه علومی که به گونه­ای از متن، سند یا حجیت حدیث بحث می­کند را شامل شده و فهرستی منظم از واژه­های کلیدی و کاربردی علم درایه و رجال همراه با روابط معنایی بین آنها را ارائه می­­کند.

مدیر ساماندهی اطلاعات مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، اهداف تألیف اصطلاح­نامه علوم حدیث را مدنظر قرار داد و افزود: تهیه طرحی از حوزه علم رجال و درایه برای نشان­دادن روابط منطقی میان مفاهیم اصطلاحات و ترسیم کلی و مجموعی از ساختار آنها هدف اصلی و کاربردی این اصطلاح نامه است.

وی با تقسیم علوم حدیث به دو بخش روایت­الحدیث و فقه­الحدیث تصریح کرد: علم روایت­الحدیث نیز از دو علم مجزا به نام علم درایه و رجال تشکیل شده که در اصطلاح­نامه علوم حدیث نیز فقط از این علم استفاده شده است.

*جمع‌آوری با 8576 اصطلاح

حجت­الاسلام والمسلمین واردی، اصطلاح­نامه علوم حدیث را شامل 8576 اصطلاح دانست و اذعان داشت: در این اصطلاح­نامه برای هریک از این اصطلاحات، سه نوع رابطه معنایی (شامل مترادفات)، سلسله­مراتبی(شامل اعم و اخص، کل و جزء، مفهوم و مصداق و ....) و وابسته تعریف شده است.

مدیر ساماندهی اطلاعات مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی با اشاره به این­که اصطلاح­نامه علوم حدیث به زودی به بازار عرضه می­شود، گفت: اصطلاح­نامه علوم حدیث در 600 صفحه توسط انتشارات بوستان کتاب به چاپ رسیده و به زودی منتشر می­شود تا محققان علوم حدیث بتوانند نمای کلی از علم رجال و درایه را توسط آن دریافت نموده و به هنگام تحقیق و یا تدریس، موقعیت و اهمیت هر مبحثی را در این علم دریابند.

وی یادآور شد: تاکنون در این مرکز اصطلاح نامه های علوم قرآنی، فلسفه اسلامی، اصول فقه، منطق کلام اسلامی، اخلاق اسلامی، الگوی مصرف و علوم حدیث به چاپ رسیده است.

*عرضه اصطلاح­نامه­ها در سایت مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی

حجت­الاسلام والمسلمین واردی در ادامه اذعان داشت: در راستای بهره برداری هر چه بیشتر علاوه بر این­که این اصطلاح­نامه­ها به صورت مکتوب به چاپ می رسند، آنها را در فضاهای مجازی نیز ارائه نموده ایم؛ به طوری که مرکز تاکنون دو نرم­افزار مطهر شامل نمایه­سازی و مجموعه آثار شهید مطهری و پایگاه تخصصی اصول فقه شامل فرهنگ­نامه، اصلاح­نامه، نمایه­سازی و اعلام شخصیت­های اصولی علم اصول فقه را بر روی سایت مرکز قرار داده و مقرر شده تا ماه مبارک رمضان، پایگاه تخصصی علوم قرآن شامل اصلاح­نامه، فرهنگ­نامه، نمایه­سازی موضوعی، مقالات، پایان­نامه، مراکز و پایگاه­های علوم قرآنی را نیز بر روی سایت مرکز قرار دهد.

این استاد حوزه خاطرنشان ساخت: پایگاه تخصصی کلام اسلامی نیز در حال تحقیق و تدوین بوده و در آینده­ای نزدیک بر روی سایت مرکز قرار خواهد گرفت.

*مراحل تدوین اصطلاح­نامه علوم حدیث

وی به مراحل تدوین اصطلاح­نامه علوم حدیث اشاره و خاطرنشان کرد: شورای علمی گروه اصطلاح­نامه علوم حدیث از سال 1377 شروع به کار کرده و پس از طی مراحلی در سال 1380 استخراج واژگان این اصطلاح­نامه به پایان رسید و بعد از بررسی­های مجدد و ارزیابی­های مستمر و گوناگون، در سال 1387 برای چاپ آماده شد.

حجت­الاسلام والمسلمین واردی ادامه داد: کتاب­شناسی و تهیه مدارک مورد نیاز، ارزش­گذاری و درجه­بندی مدارک، تحقیق و استخراج اصطلاح، ایجاد روابط بین اصطلاحات، بازنگری اصطلاحات و روابط آنها و بررسی و تصویب نهایی توسط شورای علمی گروه، از جمله مراحل تدوین اصطلاح­نامه علوم حدیث بوده است.  

مدیر ساماندهی اطلاعات مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی به تهیه فرهنگ­نامه برای اصطلاح­نامه­های مرکز اشاره کرد و گفت: تا به امروز برای اصطلاح­نامه اصول فقه فرهنگ­نامه منتشر کرد و آن را در نمایشگاه کتاب تهران در معرض دید علاقه­مندان قرار دادیم که مورد توجه ویژه رهبر معظم انقلاب در آن نمایشگاه قرار گرفت.

*برای تمام اصطلاح­نامه­ها فرهنگ لغت تدوین می­کنیم

وی با اشاره به این که فرهنگ­نامه علوم قرآن نیز در حال تدوین می باشد گفت: برای تمام اصطلاح­نامه­های این مرکز فرهنگ­نامه تدوین می شود.

حجت­الاسلام والمسلمین واردی با اشاره به این­که محققین و اساتید زیادی از تدوین این اصطلاح­نامه­ها اطلاع ندارند، ابراز داشت: این اصطلاح­نامه­ها در تدریس، تحقیق و بازیابی اطلاعات به محققین و اساتید کمک شایانی می­تواند بکند، اما متأسفانه اطلاع­رسانی خوبی از آن نشده است.

مدیر ساماندهی اطلاعات مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی تصریح کرد: همچنین طی توافقات صورت گرفته با معاونت پژوهش مرکز مدیریت حوزه های علمیه در آینده­ای نزدیک همکاری­هایی در ارتباط با سازماندهی پایان­نامه­های حوزه علمیه قم انجام خواهد شد.

*اصطلاح­نامه فقه با 60هزار اصطلاح

وی در پایان با بیان این­که اصطلاح­نامه­های دیگری نیز در دست اقدام است، یادآور شد: هم­اکنون اصطلاح­نامه فقه با 60هزار اصطلاح آماده شده و در آینده­ای نزدیک به چاپ می­رسد،اصطلاح­نامه حقوق و کلام جدید نیز در دست تدوین بوده و اصطلاح­نامه­های عرفان، تاریخ اسلام، ادبیات عرب و فلسفه­های مضاف نیز در آینده انجام می­شود.