به گزارش مرکز خبر حوزه، حجت الاسلام والمسلمین احمد واعظی, شب گذشته  در نشست تخصصی نظریه تفسیر متن، که در موسسه فهیم قم برگزار شد با ذکر این مطلب که برای مطالعه تفسیر نصوص دینی چهار رویکرد وجود دارد، اظهارداشت: نخستین رویکرد، که رویکرد غالب در میان مفسران ما در طول تاریخ بوده است، درک آن چیزی است که در متن ذکر شده است.

وی افزود: بحث در مورد روش فهم مطالب و تلاش در جهت به دست آوردن قواعد متن، دومین رویکرد در مطالعه تفسیر متون است که در اینجا با تعریف کلاسیک از هرمونوتیک، سنخیت پیدا می کند؛ در حوزه تفسیر ممکن است یک سری پرسش های فلسفی و نظری نیز با این مفهوم که چگونه می توان یک متن را فهمید نیز پیش روی ما قرار داشته باشد.

این استاد و پژوهشگر حوزوی با ذکر این مطلب که رویکرد سوم در تفسیر متون، رویکردی جدید و ناظر بر مطالعات تاریخی است، اظهارداشت: به عنوان مثال در این رویکرد بررسی می شود که در قرن 19 تفاسیر عقل گرایانه و منطبق  با علوم روز در میان متفکران جهان اسلام شکل گرفت؛ پارادایم حاکم بر رویکرد اول و دوم، پارادایم کشف معنا و پرده برداری از معنای متن است؛ در حالی که در رویکرد سوم، زمینه گرایی، محور بحث قرار گرفته است.

وی, مطالعات مربوط به نظریه «تفسیر متن» را چهارمین رویکرد مطالعه تفسیر نصوص دینی ذکر کرد و گفت: اعتقاد داریم هر کسی که اقدام به تفسیر می کند، آگاهانه و یا به طور ناخودآگاه به یک نظریه تفسیری تکیه می زند؛ زیرا به هر دلیل آن فرد به برخی از مسایل مهم حوزه متن، اتخاذ حوزه کرده است.

حجت الاسلام والمسلمین واعظی ادامه داد: یکی از رویکردهای جدید در تفسیر متون، خواننده محوری است که از نظر پیروان آن، نظر مولف اهمیتی ندارد، بلکه تنها مفهومی که آن متن برای خواننده متصور می شود و معنایی که آن متن برای آن خواننده دارد، دارای اهمیت است؛ طرفداران این نظریه که به «نسبت محوری» نیز گرایش دارند، معتقدند که مهم نیست منظور مولف چه بوده، یا تاثیرات تاریخی که بر آن نوشته بار بوده، چیست، بلکه مهم، نظر و فهم خواننده است؛ آنها می گویند یک متن مثل یک میوه است که برای شما مهیا می شود و مورد استفاده آن، خوردن آن میوه است و مهم نیست که کشاورز، از کاشتن آن چه منظوری داشته و اینکه این میوه از کدام کشور به دست او رسیده است؛ در حالیکه عالمان مسلمان، مولف محور هستند و در تفسیر نصوص دینی به شدت به معنایی که مد نظر مولف است، دقت می کنند.

رییس دفتر تبلیغات اسلامی اظهارداشت: از نظر علمای اسلامی، معنا، قیام وجودی به نیت مولف دارد، اما نظریات دیگری نیز وجود دارد که همچون ساختار گرایان، معنا را قائم به متن می دانند؛ بحث تعین متن از دیگر اشکال بحث در تفسیر متن است؛ در این راستا یک سری مباحث در مورد معرفت شناسی نیز وجود دارد و بررسی می کند که ما چگونه به معنا معرفت پیدا می کنیم.

نویسنده کتاب نظریه تفسیر متن در خصوص ویژگی های این کتاب، تصریح کرد: این کتاب در واقع ممحض بر محور چهارم ( نظریه تفسیر متن) است؛ در فضای تفسیر قرآن و نصوص دینی، مباحثی از سنخ نظریه تفسیر وجود دارد که به دو دسته بحث های معرفت شناسی معنا و یا نسبت شناسی متن تقسیم می شوند؛ مثل این بحث که نسبت قرآن با پیامبر(ص) چیست؟ روشنفکران معاصر دینی در پرداختن به بحث نظریه تفسیر، معطوف به این دو محور شده است؛ این دسته از روشنفکران دینی از مباحث غربی ها و بحث های دینی کلاسیک ما، سنتزی ناقص و ناهمگون ارایه کردند.

وی در پایان با ذکر این مطلب که این کتاب به لحاظ پارادیمی، کار جدیدی ارایه نداده است, بلکه از مولف محوری که شیوه علمای دین است در برابر خواننده محوری و نسبیت گرایی دفاع کرده است، عنوان کرد: این کتاب از نظر نوع دسته بندی مباحث تفسیری و نقد آنها، نظیر دیگری ندارد و از این حیث به نوعی، جدید است؛ در این کتاب نظریه تفسیر را به سه بخش هستی شناسی معنا، معرفت شناسی معنا و اخلاقیات معنا تقسیم کرده ایم و کسی که این کتاب را به همراه کتاب « درآمدی بر هرمونوتیک» که ده سال پیش نوشته شده است را مطالعه کند با نظریات کلان تفسیر آشنا می شود.