خبرگزاری حوزه/ یاد و نام بزرگ مردانی که تا تلاش شبانه روزی و بی‌وقفه خود، پرچم عدالت‌خواهی، توحیدمحوری و عبودیت را برافراختند و یاد آن همواره با عطر و رایحه دلنشین عبودیت و محبت همراه است. مرحوم شیخ کلینی و میرزای تنکابنی دو تن از این بزرگان هستند که با این  مختصر یادشان را گرامی می‌داریم.

شیخ کلینی و میرزای تنکابنی دو تن از بزرگان و برجستگان عرصه فکر و اندیشه و معرفت دینی و نخبگان آئینی و از تأثیرگذاران این حوزه بوده اند.

*میرزای تنکابنی

میرزای تنکابنی، سلیمان بن محمدرفیع عبدالمطلب، حکیم، متکلم، فقیه و پزشک شیعی ایرانی در قرن سیزدهم و از جمله کسانی است که توانست شخصیتی ذوابعاد را در میادین مختلف فکری و تخصص های متنوع فنی و معرفتی از خود به نمایش بگذارد.

ایشان در خانواده ای اهل علم و خرد وروشنی پا به عرصه گیتی نهاد و تحصیلات مقدماتی را در زادگاه خود به انجام رساند و سپس چونان اغلب علمای سلف و برجستگان حوزوی و عالمان دینی برای تکمیل تحصیل همراه برادرش، ملاعبدالمطلب، به نجف اشرف سفر کرد.

 بعد از سالها تحصیل و ممارست در حوزه علمیه عتبات عالیات به اصفهان نقل مکان کرد و توانست در محضر بزرگان آن خطه عالم پرور و هنرخیز حضوری ناب و تابناک یابد  و از محفل معرفتی بزرگان و برجستگان آن سامان بهره مند گردد.

از جمله اساتید میرزای تنکابنی می توان از ملا علی و ملا محمدعلی نوری یاد کرد که ایشان مدت بیست ودو سال، علوم عقلی بویژه آرای صدرالدین شیرازی و علوم نقلی را در محضر ایشان فراگرفت.

ایشان پس از مفارقت از تحصیل علوم نقلی و عقلی به تدریس شرح تجرید، شوارق، شرح لمعه و تفسیر انوارالتنزیل قاضی بیضاوی مبادرت ورزید.

از جمله نعمات و موهباتی که نصیب این عالم فاضل گردید همراهی و ملازمت او با ملامحراب گیلانی حکیم و عارف اصفهانی بود که ثمرات و نتایج معرفتی درخوری را برایش به همراه داشت.

ایشان با حضور در محضر عالم عامل و طبیب حاذق ملااسماعیل الاعرج اصفهانی علم طب را فراگرفت و با تبحر در این رشته به جایی رسید که توانست به تدریس قانون ابن سینا بپردازد.

این عالم ربانی پس از گذران این سالها با بازگشت به تنکابن سررشته امور مذهبی و رهبری و هدایت دینی مردم را در دست گرفت و به انجام تکالیف دینی و برگزاری امور و مسائل مختلف مردم در حوزه فکر و عمل مذهبی مبادرت کرد.

این عالم ربانی در سال 1250هجری دار فانی را وداع گفت و  پیکرش را به نجف اشرف منتقل کرده و در جوار حریم حرم امیر مؤمنان علی علیه‌السلام به خاک سپردند.

ناگفته نماند میرزا محمدبن سلیمان تنکابنی، مؤلف قصص العلماء، فرزند میرزا سلیمان تنکابنی است.

از جمله آثار میرزای تنکابنی می توان به شرح بر شواهدالربوبیه ملاصدرا؛ شرح بر زادالمعاد علامه مجلسی؛ شرح بر فوائد ضیائیه نورالدین عبدالرحمان جامی؛ و آثاری در حوزه های متنوع و مختلف طب و ادبیات و... اشاره نمود.

*شیخ کلینی

شیخ کلینی شیخ ابوجعفر محمّد بن یعقوب بن اسحاق رازی معروف به شیخ کلینی و معروف به ثقةالاسلام کلینی که ولادتش در سال 258 هجری قمری بود به عنوان صاحب کتاب الکافی از جمله کتب معتبر و اربعه شیعی و به عنوان مشهورترین فقیه و محدث شیعه در نیمه اول قرن چهارم هجری بود و نامش در بلندای معارف دینی و پژوهشگران تاریخ مذهب تشیع به روشنی می درخشد.

شیخ کلینی در روستای کلین در حومه تهران و در 38 کیلومتری ری در زمان امام حسن عسکری(ع) پا به عرصه گیتی نهاد.

تحصیلات مقدماتی را در محضر پدر و دائیش سپری کرد و با مقدمات علوم و معارف دینی آشنا گردید و در ادامه برای رسیدن به مدارج بالاتر و طی مراحل بلندتر معارف دینی به ری رفت.

و این در زمانه ای بود که شهر ری به لحاظ ویژگی ها و مختصاتی که داشت محل تضارب آراء و مباحثات فکری و کلامی در میان فرق مختلف اسلامی بود.

شیخ کلینی در چنین دورانی قدم به عرصه کسب علم و طی مراحل تحصیلی گذاشت و این آوردگاه عظیم و خطیر او را همراهی نمود تا علاوه بر ویژگی های شخصی و استعداد و علاقه فوق العاده اش به کسب فیوضات علمی، بتواند از شور و شعور منتشر در فضای جامعه آن دوران و آن سامان بهره گیرد و مرد میدان علم و اندیشه گردد.

مرحوم کلینی پس از سالها ممارست علمی و مجاهدت معرفتی در سال 328 هجری قمری برابر با 319 شمسی در سن70 سالگی در شهر بغداد، دیده از جهان فروبست و به ملکوت اعلی پیوست.

مدفن مطهرش در «باب الکوفه» در بغداد در روزگاران پس از او میعادگاه عاشقان علم و فضیلت و زیارتکدة ارباب فهم و خرد است.

از جمله اساتید ثقة‏الاسلام کلینی می توان به احمد بن محمد بن عاصم کوفی،حسن بن فضل بن زید یمانی،محمد بن حسن صفار،سهل بن زیاد آدمی رازی،محمد بن حسن طایی،محمد بن اسماعیل نیشابوری،احمد بن مهران،احمد بن ادریس قمی،

عبدالله بن جعفر حمیری و از جمله شاگردانش به ابن ابی رافع صمیری،احمد بن احمد کاتب کوفی،احمد بن علی بن سعید کوفی،ابو غالب احمد بن زراری،جعفر بن محمد بن قولویه قمی،علی بن محمد بن موسی دقاق،محمد بن ابراهیم نعمانی معروف به ابن ابی زینب،محمد بن احمد صفوانی،محمد بن احمد سنانی زاهری مقیم ری،محمد بن علی ما جیلویه،محمد بن محمد بن عصام کلینی،هارون ابن موسی اشاره نمود.

علاوه بر کتاب کافی که مهم ترین و برجسته ترین و معروف ترین کتاب اوست و از جمله منابع اربعه کتب شیعی مابقی آثار ایشان نیز مجد و عظمت بسیار دارند و همگی چشمه های جوشان علم و معرفتند.

از آن میان می توان به کتاب الرجال، کتاب الردّ علی القرامطه، کتاب رسائل الائمّه علیهم‌السلام، کتاب تعبیر الرؤیاء، مجموعه شعر و... اشاره کرد.

یادشان هماره، روحشان شاد و خدایشان بیامرزاد!