به گزارش خبر گزاری «حوزه» حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا زیبایی‌نژاد در این نشست در بیان ضرورت‌های ورود به حوزه مطالعات جنسیتی و خانواده، به انتقاد از نگاه بسیاری از اندیشمندان و فرهیختگان به مباحث جنسیتی و تفکر آنها پرداخت و با اشاره به کتاب «مطالعات خانواده» از جان برناردز، پژوهشگر پست‌مدرن، گفت: اولین پرسش در این کتاب، این است از خانواده چه می‌دانید و در پاسخ به این پرسش دیدگاه‌های متعددی پیش روی خواننده قرار می‌دهد و او را به این نتیجه می‌رساند که اطلاعات محدودی در زمینه خانواده دارد.
رییس مرکز تحقیقات زن و خانواده ادامه داد: برخی از کتاب‌هایی که امروزه در دسترس ما قرار دارند، توسط شخصیت‌هایی که از نظر علمی در اوج هستند، اما در حوزه مطالعات جنسیتی تخصصی ندارند، نوشته شده است.
وی در مورد ضرورت دیگر حوزه مطالعات جنسیتی در ایران گفت: پرسش‌های نوپدیدی وجود دارد که هنوز برای بررسی و پاسخ به آنها کاری انجام نشده و مطالعات چندانی صورت نگرفته است. مثلاً اینکه آیا معرفت‌شناسی، جنسیت‌بردار است یا خیر؟ یعنی زن بودن فاعل یا مرد بودن آن، در برداشت از واقعیات تأثیر دارد یا خیر؟ و اگر دارد این تأثیرات ناشی از اجتماع و محیط است یا تکوینی است؟
حجت‌الاسلام والمسلمین زیبایی‌نژاد با تأکید بر وجود رگه‌هایی از مفاهیم در متون دینی، به نقص در بخش نظری این مطالعات اشاره کرد و افزود: گاهی اوقات ما پرسش‌های جدید را سنتی فهم می‌کنیم و بسیاری از پژوهش‌ها نیز این‌چنین است.
رییس مرکز تحقیقات زن و خانواده با اشاره به این پرسش که اشتغال زنان منهای موارد ضروری گفته شده، پدیده مثبتی است یا خیر، اظهار کرد: آن چیزی که در جوامع مدرن تحت عنوان اشتغال زنان مطرح می‌شود، یک ارزش اجتماعی و عامل هویت‌بخش و عزت‌بخش به زنان شناخته می‌شود.
این محقق حوزوی بیان داشت: پرسش ما از اشتغال مدرن زنان، پرسشی نوپدید است؛ با مختصات و فضای معنایی جامعه مدرن و نباید در تحلیل آن به فضای سنتی ارجاع دهیم و متأسفانه پژوهش‌های محدودی وجود دارد که این خلط مبحث در آنها رخ نداده باشد و این نشان می‌دهد که پژوهش‌گران این عرصه‌ها مهارت لازم را در این عرصه ندارند.
وی با اشاره به تحولات گفتمانی دهه‌های اخیر تصریح کرد: امروزه در حوزه مطالعات جنسیتی هم با تحولات گفتمانی مواجهیم که این تحولات ارزش‌ها و پرسش‌های جدید پدید آورده و ضرورت‌های جدیدی نیز تولید کرده است.
اگر جامعه را صدسال به عقب برگردانیم، مسئله زنان تحصیل‌کرده جامعه قبل از مشروطیت، مثلاً در آن زمان بحث برابری زن و مرد معنا نداشته و خنده‌دار بوده است، ولی امروزه مسئله است و این به دلیل گفتمان مدرن حاکم بر جامعه است و به‌گونه‌ای غلبه این گفتمان شکل گرفته است .
حجت‌الاسلام والمسلمین زیبایی‌نژاد در ادامه با انتقاد از روند قانون‌گذاری فعلی گفت: یکی از نمایندگان مجلس در دوران قبل می‌گفت ما در 20 سال اخیر قوانین زنان را اصلاح کرده‌ایم، بدون اینکه اشکال شرعی پیش آید، اما من گفتم در این خصوص دو نگاه وجود دارد: یک نگاه این است که اشکالی رخ نداده است؛ چرا که امضای شورای نگهبان پای آن است و مشروع است، اما با نگاه دوم این نتیجه حاصل نخواهد شد، اما در نگاه دوم اصلاحات قانونی انجام‌شده در 20 سال اخیر به سمت آموزه برابری زن و مرد در دنیای مدرن رفته است و این امر نشان‌دهنده غلبه گفتمان لیبرال بر جامعه مسلمین است؛ یعنی آن کسانی که قوانین را اصلاح می‌کنند، بدشان نمی‌آید تقابل کمتری با تفکر مدرن داشته باشند. فقه نیز در این عرصه دست به نگاه گزینشی می‌زند. برای نمونه مشهور علما می‌گویند حضانت پسر تا دو سال با مادر است و یک تعدادی می‌گویند تا 7 سال؛ لذا آن را ملاک قرار می‌دهند و قانون می‌کنند.
رئیس مرکز تحقیقات زن و خانواده ادامه داد: این غلبه گفتمانی نشان می‌دهد که افرادی باید باشند که بتوانند از حریم آموزه‌های دینی با پیش‌فرض‌های دینی و در گفتمان دینی دفاع کنند تا بتوانند در فرآیند گفتمان‌سازی و تقویت گفتمان دینی مشارکت کنند و سهم داشته باشند.
حجت‌الاسلام والمسلمین زیبایی‌نژاد نکته آخر در بحث ضرورت‌ها را، مقیاس‌ها در جامعه علمی دانست و اظهار کرد: ما تا الان در جامعه علمی مقیاس تحلیلمان، مقیاس خرد بوده است و در مقیاس کلان تحلیل نداشته‌ایم.
وی با بیان اینکه با توجه به خلأهای موجود در حوزه کارشناسی، نیاز به پژوهش‌گرانی داریم که فهم مقیاس کلان و راهبردی داشته باشند و پژوهش‌ها را در این مقیاس ترسیم کنند، ادامه داد: اگر فردی بخواهد در این عرصه فعالیت کند، شاهد خواهد بود که حوزه مسایل جنسیتی در کشور دست نااهلان علمی است و از افراد برجسته‌ای که در این حوزه اظهارنظر می‌کنند، تنها تعداد اندکی کارشناس هستند.
رئیس مرکز تحقیقات زن و خانواده با بیان اینکه در حال حاضر در کشور دغدغه اصلاح‌گری حاکم است، گفت: قبل از اصلاح بایستی ابتدا اصل موضوع را درست بفهمیم، تحلیل درستی ارائه دهیم و بعد هم به توافق کارشناسی بگذاریم تا بتوانیم به طرحی مشترک دست یابیم.
حجت‌الاسلام والمسلمین زیبایی‌نژاد تشریح کرد: مثلاً در بحث عفاف و حجاب هزینه‌های زیادی تحمیل شده و فعالیت‌های زیادی هم انجام می‌شود. در این شرایط اگر بخواهیم به فعالیت‌ها امتیاز بدهیم امتیاز بالا می‌گیرند، اما اگر بخواهیم به نتایج امتیاز بدهیم، گاهی می‌توان گفت کمتر از صفر است؛ چراکه فهم درستی از عینیت اجتماعی وجود ندارد.
بر اساس اعلام روابط عمومی حوزه خواهران، حجت‌الاسلام والمسلمین زیبایی‌نژاد در پایان سخنان خود تأکید کرد: کسانی که می‌خواهند در عرصه مطالعات جنسیتی کار کنند، بایستی چند بضاعت داشته باشند؛ اول اینکه در ادبیات عرب ذوب باشند. دوم اینکه باید در فقه و اصول خوب باشند، چه اینکه حوزه فقه و اصول متفاوت از سایر حوزه‌هاست؛
