خبرگزاری «حوزه»/  یکی از نویسندگان معاصر در تعبیری جالب، چنین نگاشته است که اگر مؤسس اول اندیشه شیعی و اسلامی را"علی بن ابیطالب(ع)" بدانیم، موسس دوم آن بی درنگ "علی بن حسین(ع) " است و بی شک این گفته ، اندکی از جایگاه والای سیدالساجدین(ع) را روایتگری می کند؛ بزرگمردی که چه بعد از واقعه عاشورا، با افشای چهره منافق گونه و الحادی بنی امیه و به ویژه یزید ملعون و چه در طول سالیان عمر بابرکتش ، با ترویج اسلام ناب و نشر معارف حقه الهی از طریق ادعیه زیبایی چون صحیفه سجادیه ،مناجات ابوحمزه ثمالی و مناجات خمسه عشر، پرچمدار و احیاگر فرهنگ عاشورا و پاسدار حریم آل الله بود.

از این حیث، حقاً و انصافاً لقب احیاگر تمدن اسلامی برازنده زین العابدین امام سجاد‌(ع) است. این بزرگوار همچنین با آثاری که از خود به یادگار گذاشتند و ذکر برخی از آن ها در سطور فوق رفت و از آن جمله "رسالةحقوق" به خوبی بستر شکوفایی هر چه بیشتر تمدن اسلامی در زمان امام باقر(ع) و امام صادق(ع) را فراهم کردند.

به عبارت دیگر، آن حضرت مسیررا برای امامان بعد از خود به خوبی باز کردند تا آنجا که هر کس که به دنبال حقائق و معارف و الهیات بود از هر شهر و نقطه ای خودش را به مجلس امام باقر‌(ع) و امام صادق(ع) می‌رساند و از اقیانوس بی پایان آل محمد (ص) و علی(ع) به قدر فهم و توان خود بهره می بُرد.

شرايط فرهنگي و سياسي عصر امام سجاد(ع) موجب شد آن حضرت شيوه نويني را در مبارزه ابداع كرده و در قالب دعا به ايفاي نقش امامت بپردازند به گونه ای که به خوبي مي توان بازتاب اين شرايط را در صحيفه سجاديه مشاهده كرد.

در واقع صحيفه سجاديه با توجه به اوضاع فرهنگي و سياسي جهان اسلام با تاكيد بر نيايش و دعا ايراد شده است، چه آن که آن زمان، بخش قابل توجهی از مسلمانان در ماديات و ثروت و دنيا طلبي و شهوترانی غرق شده بودند و امام(ع) در اين ميان راه درست را با دعا و مناجات و تاکید بر معنویت گرایی اصیل به مردم نشان مي داد.

از سویی تاكيد امام سجاد(ع) بر دعا و نيايش و راز و نياز به نوعي واكنش به شرايط فرهنگي جامعه بود؛ جامعه ای که اگر کربلای حسینی و روشنگری فکری و فرهنگی امام سجاد(ع) نبود چه بسا در قهقرایی فرو می رفت که جز نکبت و نگون بختیِ ابدی ، سرانجامی نداشت.

از جمله مهم ترین توصیه های زینت عابدان و پارسایان به همه شیعیان و محبان این است که ؛ «هر کس یک نیاز برادر مؤمن خود را برآورد، خداوند صد نیاز او را برآورده می کند. کسی که اندوهی از دل برادرش بردارد، خداوند اندوه روز قیامت رااز او برطرف سازد، هر قدر هم که بسیار باشد. هرکس برادرش را در مقابل ستمکار یاری دهد، خدا او را در عبور از صراط یاری رساند. کسی که به دنبال حاجت برادر مؤمن خود برود و با برطرف ساختن نیازش او را خوشحال کند، چنان است که رسول خدا صلی الله علیه و آله را مسرور کرده است... . به خدا سوگند برآوردن نیاز مؤمن، در پیشگاه خداوند محبوب تر از دو ماه روزه پی در پی با اعتکاف آن دو ماه است».

سیره و گفتار نورانی امام سجاد(ع) چه در کتاب شریف صحیفه سجادیه و چه در کتب معتبر دیگر، فراروی ما قرار دارد؛ باشد که چه در مقام گفتار و چه به خصوص در مقام عمل و رفتار ، پیرو و شیعه صادق و واقعی آن حضرت باشیم که اگر این گونه شد، به یقین در روزی که بسیاری، غمگین و ماتم زده هستند، شور و شعف و نیکنامی با ما خواهد بود.

 سید محمد مهدی موسوی