به گزارش سرویس علمی فرهنگی خبرگزاری «حوزه»، 29 اسفند، بخشی از کشور ایران شاهد خورشیدگرفتگی جزیی (کسوف) است و بنابر دستورات شرع مقدس اسلام هنگام حوادث طبیعی همچون کسوف بر افراد واجدالشرایط نماز آیات واجب می شود.

کیفیت نماز آیات و احکام مربوط به آن

نماز آيات دو ركعت است و در هر ركعت پنج ركوع دارد و قبل از هر ركوع يك حمد و سوره خوانده مي شود و مي توان در هر ركعت بعد از حمد يكي از سوره هاي قرآن را پنج قسمت كرد و هر قسمت را قبل از هر يك از پنج ركوع خواند.

برخي از احكام نماز آيات عبارتند از:

1- ثبوت خورشيد گرفتگي، ماه گرفتگي يا زلزله با حسّ و مشاهده شخصي يا شهادت دو نفر عادل و يا وسائل و متخصصين رصدخانه ها و زلزله سنج در صورت اطمينان، حاصل مي شود.

2- تنها بر اهالي آن منطقه اي كه اين حوادث به وقوع مي پيوندد يا قابل رؤيت باشد، نماز آيات واجب مي شود.

3- وقت نماز كسوف و خسوف از آغاز گرفتن خورشيد و ماه است تا آغاز باز شدن و از اين رو بايد از وقتي كه خورشيد يا ماه گرفتگي آغاز مي شود شروع به نماز آيات كرد و اگر در همان وقت نماز خوانده نشود، بعداً به قصد قربت بدون نيّت أدا و قضاء آن را به جا آورد مگر در صورت كسوف و خسوف جزئي كه شخص تا باز شدن از آن اطلاع نيابد.

4- به هنگام زلزله و رعد و برق هولناك بايد بلافاصله نماز آيات خوانده شود و ترك آن معصيت بوده تا آخر عمر واجب خواهد بود و هر وقت خوانده شود به صورت اداء است.

5- با تكرار اين حوادث نماز آيات نيز تكرار بايد گردد.

برخي حكمت هاي نماز آیات

الف) توجه دادن مردم از خرافات به طرف خداوند متعال، تا بدانند كه خسوف و كسوف و هر آيت ديگر الهي ارتباطي با اژدها، مار، قهر كردن خورشيد و ... ندارد؛ بلكه اين خداوند است كه خالق و مدير افلاك است.

ب) يادآوري تاريكي، زلزله و .. قبل از قيامت.

ج) از آن جا كه بسياري از مردم در هنگام نعمت، خدا را فراموش مي كنند و تنها در گرفتاري ها به ياد خدا مي افتند؛ در حال زلزله و آيات ديگر الهي و ديدن آثار مرگ، با خواندن نماز توجه بيشتري پيدا مي كنند و به فكر توبه از گناه و جبران گذشته خود مي افتند. (1)

دو سؤال از مراجع تقلید

*سؤال: اگر خورشيد گرفتگى در شهر ما قابل رؤيت نباشد و يا در شهر ديگرى زلزله شود، نماز آيات بر ما واجب مى‏شود؟.

 همه مراجع: امورى كه نماز آيات براى آن ها واجب است، در هر محلى كه اتفاق بيفتد، فقط مردم همان جا بايد نماز آيات بخوانند و بر مردم شهرهاى مجاور آن، واجب نيست. (2)

*سؤال: اگر زن در گرفتگى خورشيد و ماه، حائض باشد، آيا پس از پاك شدن، بايد نماز آيات را قضا كند؟.

 همه مراجع: (به جز آیات فاضل و وحيد): قضاى آن واجب نيست. (3)

آيت‌اللَّه فاضل: بنابر احتياط واجب، بايد قضا كند. (4)

آيت‌اللَّه وحيد: اگر در هنگام گرفتگى خورشيد و ماه حائض بوده، قضاى آن واجب نيست؛ ولى اگر در هنگام زلزله بوده، بايد پس از پاك شدن، آن را بدون نيت ادا و قضا به جا آورد. (5)

لازم به ذکر است خورشید گرفتگی جزیی در تهران از ساعت۱۳و۴۲ دقیقه و۲۷ ثانیه روز جمعه اسفند آغاز می شود و تا ساعت ۱۴و ۲۵ دقیقه پایان خواهد یافت. البته این زمان در شهرهای مختلف، متفاوت خواهد بود.

پاورقی:

(1)-مرکز مطالعات و پاسخ‌گویی به شبهات حوزه علمیه قم

(2). توضيح المسائل مراجع، م 1494؛ نورى، توضيح المسائل، م 1491؛ وحيد، توضيح المسائل، م 1502 و خامنه‏اى، اجوبة الاستفتاءات، س 713.

(3). امام، صافى، مكارم و نورى، توضيح‏المسائل مراجع، م 1506 و تبريزى و سيستانى، منهاج‏الصالحين، احكام‏الحائض، م 232 و بهجت، وسيلة النجاة، ج 1، م 283 و دفتر: خامنه‏اى.

(4). تعليقات على العروه، ج 1، احكام الحائض، الحادى عشر.

 (5). وحيد، منهاج‏الصالحين، احكام الحائض، م 232 و صلاة الآيات المبحث الثانى.