به گزارش خبرگزاری «حوزه»این کتاب که توسط عبدالله‏ غفرانى، مورد تصحيح و تحقيق قرار گرفته ازسوی انتشارات مدرسه عالى شهيد مطهرى‏ چاپ و منتشر شده است .

كتاب ارزنده «الحقائق في أسرار الدين» يا «الحقائق في محاسن الأخلاق» از آثارى است كه دانشمند پرآوازه شيعى، محدّثِ بزرگ و متألّهِ حكيم مولا محسن فيض كاشانى (در گذشته 1091 ه) آن را در چند ماهى از واپَسين سال زندگى پربركتش- يعنى به سال 1090 ه- به زبان تازى نگاشته، در حالى كه گريبانگير رَنجورى‏هاى جسمى و  گرفتاریهای روحى بوده و به آن هنگام  حدود هشتاد و چهار سال داشته است.

وى در اين كتاب طى شش گفتار به شناخت مَنش هاى روا و ناهنجارى‏ها بر بنياد روشهاى عقلى و مأثورات شرعى پرداخته و راز ريشه‏هاى فضائل و رذايل انسانى و احكام و عبادات ربّانى را بازگو ساخته است. پايه و دستمايه او در سرشتِ اين اثر همانا كتاب سترگ ديگرش «المحجّة البيضاء في تهذيب الإحياء» بوده كه در آن به پاكسازى و نو نگارىِ «إحياء علوم الدين» غزالى بر سازواره آموزه‏هاى كيش شيعى پرداخته است.

الحقائقِ فيض تا كنون بارها به چاپ رسيده و از روى ارزش و اهمّيتى كه داشته‏ تَنى چند به پارسى گردانىِ آن همّت گماشته‏اند، از جمله شمس الفصحاء ميرزا محمّد محيط قمى، و فرزانه فقيد شيخ محمّد باقر ساعدى. همچنين ابراهيم بن مير معصوم قزوينى تقريظى به سال 1126 ه بر آن نگاشته است.

امّا ظاهراً نخستين ترجمه آن به خامه نوه برادر مؤلّف يعنى علّامه مولا‏ نور الدّين محمّد بن مرتضى‏ كاشانى شُهره به نور الدين اخبارى باشد، چرا كه كارِ خود را در شب بيست و چهارم از ماه ربيع الأوّل 1098 ه به پايان برده است.

او كه تا سال 1115 ه مى‏زيسته، از بزرگان و صاحب‏قلمانِ خاندان علمى فيض به شمار بوده و از بزرگانى همچون مولى‏ محمّد طاهر قمى، علّامه محمّد باقر مجلسى و عموى پدرش فيض كاشانى دانش آموخته و اجازه روايت گرفته است.

وى سروده‏ها و چامه‏هايى به تازى و پارسى دارد كه در آنها به «فقير» تخلّص كرده است. آثار متعدّد گرانبهايى نيز از خود بر جاى گذاشته كه برخى از آنها- همچون كتاب حاضر- پيوندى با نگاشته‏هاى عموى بزرگوارش دارد، مانند: تعليقات بر تفسير صافى، مستدرك الوافي و تك نگاشتى در گزاره احوال فيض كاشانى  و از اين بر مى‏آيد كه در ميان استادانِ خود بيشتر تحت تأثير فيض بوده است.

  كتاب مذكور مشتمل بر شش مقاله و یک خاتمه  می باشد، هر مقاله آن نیز در چند باب تدوین شده است.

 مقاله اول ‏ در بيان امورى است كه به منزله اصول  می باشد و درآن سه باب است.

 مقاله دوم در بيان خُلقهاى  ناپسند و پاكيزه كردن نفس از آنها ست که مشتمل برچهار باب  می باشد.

 مقاله سوم در مذمّت دنيا و فريفته  شدن به آن می باشد‏ که در پنج باب به آن پرداخته شده است.

مقاله چهارم در خُلْقهاى پسنديده و كيفيّت تحصيل آنهاست‏ و در آن شش باب است.

مقاله پنجم که دارای هفت باب  می باشد در عبادات و اسرار آنها است.

 مقاله ششم با پنج باب درخصوص ساير عملهاى صالح تنظیم شده است‏.                

مؤلّف کتاب حقايق در خاتمه كتاب‏ نیز می گويد: آنچه ما در اين كتاب ايراد نموده‏ايم و در مقالات و بابها از اسرار دينى و معارف يقينى تحقيق كرده‏ايم و آنچه از رموز اعتقادات همچون بيان اخلاق پسنديده و ناپسنديده و از اظهار اسرار عملهاى حسنه و سيّئه به آن اشاره كرده‏ و در آن بَسطِ كلام  نموده‏ايم كمى از آن در غير اين كتاب به اين تنقيح و پاكيزگى و به اين توضيح و ترتيب يافت مى‏شود با آنكه بناى مأخذ مجمل آنها بر اصلهاى اصيل است كه فقط آنها مورد اعتمادو وثوق  هستند همچون قرآن و سنّت پيغمبر و احاديث اهل بيت نبوّت سلام اللَّه عليهم، نه    آرائ مردمى كه صاحبان وسواس شيطانند؛ آن چنان شيطانى كه در دلهاى مردم وسوسه مى‏كند خواه شيطان جنّ و خواه شيطان انس.