به گزارش خبرگزاری «حوزه»، در ابتدای این نشست، دکتر مرتضی یوسفی راد گفت: امام خمینی(ره) به عنوان بنیانگذار انقلاب اسلامی، اندیشمند، متفکر و فیلسوف بزرگی است که در قرن 20 در حوزه فکر و اندیشه ظهور پیداکردند.

وی افزود: این قرن، قرنی است که از حضور دین در عرصه اجتماع و زندگی سیاسی  و مدنی خبری نیست و دغدغه ای از سوی متفکرین صورت نمی گیرد ولی امام راحل از جایگاه یک فقیه، حکیم و فیلسوف با محیط و زمانه و مسایل اصلی خود چه در سطح ایران و جهان درگیر شدند و به زندگی انسانی و حیات سیاسی و مدنی که بستر رشد و تعالی انسان خواهد بود، به خرد ورزی پرداختند.

وی خاطرنشان کرد: ایشان به عنوان یک فیلسوف سیاسی به زمانه خود احاطه داشت و انسان را مدنی می دانست و این مدنیت را چه در بقا و چه در اصل حیات و کمال انسان می دانستند، به همین خاطر به تولید نظریه سیاسی ولایت فقیه پرداختند.

این استاد حوزه بیان کرد: ایشان در این نظریه به پشتوانه مبانی دین، قائل هستند که کمال انسان در حیات سیاسی امکان دارد و فعلیت دارد و هم روی سعادت و غایت انسان و جامعه حساسیت دارد و به همین دلیل با این تفکر به تولید این نظریه پرداختند.

وی گفت: این نظام سیاسی قابلیت آن را پیدا می کند که هم بسترهای رشد را برای تعالی پیدا می کند و هم برای انسان قرن بیستمی که از سوی غرب و شرق احاطه شده است، یک مدل الهی ارایه کند.

یوسفی راد بیان کرد: از جمله مولفه های فکر و نظام سیاسی امام، می توان به دولت و مردم اشاره کرد؛ مفهوم دولت و ملت در نظر امام خمینی(ع) مفاهیم بسیار مهمی است که در این بحث به آن پرداخته می شود.

در ادامه این مراسم، حجت الاسلام والمسلمین داوود مهدی زادگان، گفت: فلسفه سیاسی دانش توجیه عقلانی از نظام سیاسی مطلوب است.

وی افزود: مراد از توجیه عقلانی اعم از طریقت عقل(روش) و موضوعیت عقل(مرجعیت است)؛ بنابراین وقتی عالم اسلامی به نحو عقلانی نظامی مطلوب را از کتاب و سنت استنباط می کند کار او در حوزه فلسفه سیاسی قرار می گیرد.

حجت الاسلام والمسلمین داوود مهدی زادگان گفت: چنانکه امام خمینی (ره) تبیین عقلانی نظام سیاسی اسلام را به هر دو روش طریقی و موضوعی انجام داده است؛ ایشان در اثبات نظام سیاسی مبتنی بر ولایت فقیه هم به عقل ارجاع داده است و هم از معبر عقلانی وارد کتاب و سنت شده است.

وی اظهارکرد: از دیدگاه ایشان، حکومت جز اصول بنیادین اسلام است؛ به طوری که مسلمان با انکار آن گرفتار کفر خفی می شود؛ حکومت اسلامی مقتضای دو وصف مالکیت و حاکمیت مطلقه خداوند است.

این پژوهشگر دینی افزود: چنانکه عقل سلیم خداوند را از هدایت عاری از حکومت را منزه می داند؛ بر همین اساس، امام خمینی(ره) هرگونه نظام سیاسی عرفی را اعم از نظام های سلطنتی(صفوی) و مدرن (نظام رضاخانی و آتاتورکی و غربی) نامشروع می دانستند.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بیان کرد: حکومت نامشروع حکومت طاغوت است؛ به عقیده امام خمینی(ره) نظام سیاسی اسلام مبتنی بر اصل امامت است و حاکمیت ولی فقیه عبارت از استمرار امامت در عصر غیبت معصوم(س) است.

* ولایت از آن خدا و رسول خدا و اولو الامر یاعلمای راستین خدا است

وی گفت: بر این اساس از نظر ایشان حکومت مشروع در اسلام عبارت از حکومت ولایی است؛ ولایت از آن خدا و رسول خدا و اولو الامر یاعلمای راستین خدا است.

حجت الاسلام والمسلمین داوود مهدی زادگان اظهارکرد: از جمله بحث های اساسی در فلسفه سیاسی جایگاه و رابطه دولت و ملت در نظام سیاسی مطلوب است؛ فیلسوفان سیاسی در تبیین این مساله از دوگانه های فلسفی مختلفی بهره می گیرند که در اینجا به چهار مورد از این دو گانه ها اشاره می شود.

استاد حوزه بیان کرد: این دو گانه ها شامل دو گانه مشروعیت و مقبولیت، دو گانه غلبه و ارادت، دوگانه قراردادی و دو گانه حق و تکلیف است.

* مردم سالاری واقعی در حکومت اسلامی است

وی بیان کرد: براساس جمع بندی انجام شده می توان چنین نتیجه گرفت که رابطه دولت ملت در نظام سیاسی ولایی در حد اعلی و در نظام سیاسی مدرن در حد اوسط و در نظام سیاسی سلطانی در حد ادنی است و به همین خاطر است که امام راحل می فرمودند که مردم سالاری واقعی در حکومت اسلامی است.

در ادامه این مراسم، حجت الاسلام والمسلمین  احمد رضا یزدانی مقدم گفت: اصلاح فلسفه سیاسی کاربردهای متنوعی دارد؛ گاه این اصطلاح در برابر اصطلاح اندیشه سیاسی به کار می رود؛ این کاربرد متاثر از غلبه پوزیتیویسم است.

وی افزود: گاه این اصطلاح به صورت اعم یا اخص و یا مساوی با اندیشه سیاسی به کار می رود؛ در هر صورت اگر فلسفه سیاسی را به معنای فلسفه ورزی در حوزه سیاست دانسته و فلسفه را نیز دانش برهانی بدانیم، یا باید این تعریف از فلسفه سیاسی یک تعریف آرمانی به شمار آوریم یا اینکه معمول آثار مشهور فلسفه سیاسی را از شمول این اصطلاح خارج کنیم.

حجت الاسلام والمسلمین  احمد رضا یزدانی مقدم اظهارکرد: نظریه های دولت در فلسفه سیاسی دو گروه هستند؛ نظره های اندامگارانه و نظریه های ابزارنگارانه؛ در نظریه های اندامگارانه ماهیت و منشا دولت از این قرار است؛ دولت، اندام طبیعی است و از ویژگی هایی چون ارتباط داخلی میان اجزا توسعه و رشد از درون و درونی بودن هدف و غایت برخوردار است.

وی گفت: دولت تابع قانونی اخلاقی نیست بلکه واضع آن است؛ در نظریه های ابزار نگارانه ماهیت و منشا دولت از این قرار است؛ دولت حاصل عمل ارادی انسان است و دولت نیز تابع قانون است.

وی گفت: از نظر امام خمینی(ره) اجتماع اسلامی محتاج ولایت و حکومت است؛ یعنی باید یک جماعت باشد تا بعد حکومت بری آن برپا شود؛ امام خمینی(ره) از دو گونه ولایت تکوینی و اعتباری یاد می کند وتصریح می دارد که گفتار او در باره ولایت و حکومت اعتباری جعلی ظاهری صوری است.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بیان کرد:امام از اختیاراتی  برای حکومت یاد می کند که از جهت حکومت و سلطنت برای حکومت ثابت است؛ مانند بر همه امور سطانی؛ با توجه به گفتار امام خمینی(ره) و تتبع در البیع می توان نظر داد که دولت مقدمه عدالت و مصلحت است.

وی در پایان اظهارکرد: از نظر تحلیل ماهیت دولت، در تبیین امام خمینی(ره) ولایت سیاسی دایر مدار مصلحت عامه است؛ بنابراین ولایت سیاسی مقید بردو امر است یکی از اختیارات عرفی و عقلایی و دیگری احراز و تامین مصلحت عامه.