آیه:

خداوند متعال در قرآن می‌فرماید:

مِنْهُ آيَاتٌ مُّحْكَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ وَأُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ

بعضی از آیه‌ها محکم‌اند، اين آيه‌ها أم الکتابند و بعضی آيه‌ها متشابه‌اند

آینه:

حکایت؛ یکی از بزرگان نقل می کند: روزی در منزل مرحوم ملا فتحعلی سلطان‌آبادی با گروهی از اعیان و اندیشمندان بزرگ از جمله سید اسماعیل صدر و حاج میرزا حسین نوری طبرسی صاحب مستدرک و سید حسین صدر بودند، حاضر شدیم. مرحوم سلطان‌آبادی این آیه مبارکه را تلاوت فرمود:

وَاعْلَمُوا أَنَّ فِيكُمْ رَسُولَ اللَّهِ لَوْ يُطِيعُكُمْ فِي كَثِيرٍ مِّنَ الْأَمْرِ لَعَنِتُّمْ وَلَكِنَّ اللَّهَ حَبَّبَ إِلَيْكُمُ الْإِيمَانَ وَزَيَّنَهُ فِي قُلُوبِكُمْ وَكَرَّهَ إِلَيْكُمُ الْكُفْرَ وَالْفُسُوقَ وَالْعِصْيَانَ أُوْلَئِكَ هُمُ الرَّاشِدُونَ

یعنی: ای مسلمانان بدانید این محمدی که در میان شماست رسول خدا و عالم به حقایق امور است، اگر در بسیاری از امور رأی شمارا پیروی کند خود به زحمت و مشقت می‌افتد و شما به مشکلات دچار می‌شوید و گمان نکنید پذیرفتن ایمان از روی زیرکی خودتان است، بلکه خداوند متعال به لطف خود، مقام ایمان را محبوب شما گردانید و در دل‌هایتان خوب جلوه داده و نیکو بیاراست و نافرمانی را در نظرتان زشت و ناپسند ساخت، اینان به حقیقت اهل صواب و هدایتند.

مرحوم سلطان‌آبادی پس‌ازآن شروع به تفسیر «حَبَّبَ إِلَيْكُمُ» نموده و بعد از بیانات طولانی آن را به معنائی تفسیر کرد، هنگامی که بزرگان این معنا را شنیدند، از او توضیح خواستند و پس از بیان مطلب و توضیح مقصود، همه حضار به شگفت آمدند و پیش خود می‌گفتند، چرا آنان تابه‌حال متوجه این معنا نشده بودند، روز دوم در محضر مقدس ایشان حاضر شدند مرحوم سلطان‌آبادی آیه مبارکه را به معنای دیگری غیر از معنای اول، تفسیر کردند و حاضران باز توضیح خواستند و پس از شرح بیان باز تعجب کردند که چرا پیش از بیان ایشان اذهانشان متوجه این مطلب نشده و آن را درک نکرده‌اند، روز سوم در خدمت ایشان حضور به هم رسانیده و مانند روز اول و دوم به شگفت آمدند و پیوسته ‌چنین بودند، هر روز خدمت ایشان می‌آمدند، معنای دیگری برای آنان مطرح می‌کرد، این ماجرا نزدیک به یک ماه ادامه داشت و ایشان برای آیه مبارکه حدود، سی معنا بیان فرمودند و حضار هر وقت معنایی را از او می‌شنیدند توضیح می‌خواستند.1

1. با اقتباس و ویراست از کتاب مردان علم در میدان عمل