به گزارش سرویس علمی فرهنگی خبرگزاری «حوزه»،  از صدر اسلام تا کنون شمار بانوانی که از راه خودسازی نفس، برای پیشبرد اهداف اسلامی مبتنی بر سیره اهل بیت(ع) کوشیده اند، در خور توجه است. آنان با کسب کمالات معنوی و مدارج عالی اخلاقی، همواره الگوی شایسته ای برای همگان در جامعه اسلامی هستند. یکی از این بانوان، خانم فهیمه محبی است که به راستی اسوه شکیبایی، مقاومت ،همت و مهربانی بود. بانویی که سخنانش از سوز دل و صفای باطنش بود و علم و عمل را توأمان به کار می گرفت.

* خانواده

 پدر بانو محبی آقای محمد حسن محبی انجدانی، سیزدهمین فرزند خانواده ای مذهبی بود که از همان کودکی به درس خواندن علاقه بسیاری داشت، تا جایی که برای کسب علم، در سن بیست سالگی با پای پیاده از اراک به تهران رفته و پس از گذراندن تحصیلات، به دادگستری راه یافته و یکی از قضات دادگستری شد. با روی کار آمدن رضا شاه که استبداد در جامعه حکم فرما شد، از شغل خود استعفا داده و در همان ایام با خانم فهیمه محبی ازدواج کرد.

* طلوع

در دهم دی ماه 1309ش دیده به جهان گشود و در دامان مادری مهربان، با سواد، مؤمن، متدین و خیر که اهل تهران بود، بزرگ شد. پدر او نیز فردی مذهبی و پایبند به عقاید شیعی بود. و در سال هایی که  حکومت پهلوی با اعتقادات مردم مقابله می کرد، وی در منزل خود، در خیابان عین الدوله تهران (ایران فعلی) جلسات مذهبی برگزار می کرد.

* دوران تحصیل و نوجوانی

دوران تحصیل بانو محبی با حکومت استبدادی رضا پهلوی و کشف حجاب همزمان بودو به همین دلیل، پدر و مادرش که با دانش اندوزی منهای دینداری مخالف بودند، اجازه ندادند که او ادامه تحصیل دهد. اگر چه او به مدرسه نرفت، ولی در دامن پدر و مادری با سواد و فهمیده و مؤمن بزرگ شد و آنچه باید در دوران تحصیل می آموخت، از خانواده اش فرا گرفت و در کانون خانواده، شهد شیرین پارسایی و پاکی را چشید و بدون این که تحصیل کند، به درجات معنوی بالایی دست یافت.

* ازدواج

بانو محبی پسرعمویی به نام رضا داشت که برای آموزش دوره خلبانی به تهران آمده بود و از آنجا که کسی را در تهران نداشت، تنها با عمویش حاج محمد حسین و خانواده او مراوده داشت. بانو محبی در سال 1325ش و در شانزده سالگی به همسری پسرعمویش درآمد. دوران زندگی بانو محبی با همسرش، از دوره های خاطره ساز زندگی او محسوب می شود، او و همسرش علاقه و محبت فراوانی به هم داشتند و لحظات شیرینی را کنار هم سپری می کردند.

سرگرد خلبان رضا محبی، فرزند حسنعلی اولین فرمانده هوانیروز اصفهان و از مؤسسان هوانیروز بود. وی سه سال بعد از تأسیس هوانیروز در 21 خرداد 1346 در یک سانحه مشکوک و توطئه از پیش طراحی شده هوایی، به احتمال زیاد در پادگان قلعه مرغی تهران به شهادت رسید.

* ثمرات ازدواج

حاصل ازدواج بانو فهیمه محبی با سرگرد خلبان رضا محبی، دو پسر و یک دختر بود. فرزند بزرگ ایشان دختر بود، وی دانشجوی معماری بود ولی در نیمه راه انصراف داد و .فرزند دوم ایشان در حال حاضر از امریکا زندگی می کند و کوچک ترین فرزند این خانواده نیز سعید نام داشت که بعد ها به شهادت رسید.

* از لندن تا خرمشهر

پسر کوچک آنها سعید، که در زمان شهادت پدرش شش سال بیشتر نداشت، وقتی چگونگی مرگ پدرش را شنید، دیگر نتوانست در ایران بماند و می گفت: «من در جایی که پدرم را کشته اند، حتی لحظه ای هم نمی مانم». اما او با وعده و قول های فراوان، دوران ابتدایی را در ایران تمام کرد. بعد ها بانو محبی فرزند کوچک خود را در سال 1352ش در لندن به پسرخاله اش، رضا روزبه سپرد. بانو محبی در لندن یک خانه دو هزار متری خریده و آن را به مکان فرهنگی و مذهبی تبدیل کرد تا دانشجویان و فرهیختگان انقلابی از جمله شهید آیت الله بهشتی در آنجا جلسات مذهبی برگزار کنند.

همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، خانه بانو محبی شناسایی و در دی ماه 1358 دولت انگلستان او را به علت فعالیت های انقلابی از کشور اخراج کرد، دختر او نیز به همراه خانواده اش، همراه با مادر به ایران بازگشت ولی پسرهایش در لندن باقی ماندند. سعید در هشتم مرداد ماه 1359 که در مجله انگلیسی خوانده بود که به ایران حمله خواهند کرد، به کشور بازگشت و در سال 1361ش زمانی که با هلیکوپتر از مسجد سلیمان عازم جبهه بود، در خرمشهر، هدف گلوله جنگده عراق قرار گرفت و به شهادت رسید.

* بانویی مقتدر در جبهه های جنگ

خانم محبی بعد از شهادت فرزندش، در حد توان در پشت جبهه به رزمندگان کمک می کرد. او منزل دو هزار متری خود را در لندن فروخت و پول آن را به جبهه ها اهدا کرد. وی در اوایل جنگ کمک ها و هدایای مردمی را خود به مناطق عملیاتی و جبهه های جنگ می برد. او بیشتر به کردستان می رفت و پا به پای رزمندگان در جبهه ها کمک می کرد. بانو محبی دو سال پیش از پایان جنگ به تهران بازگشت و خانه اش محفلی امن برای خانواده هایی شد که از شهر های جنگ زده به تهران آمده و مدتی میهمان پایتخت نشینان بودند.

* همتی بلند در سیر الی الله

بانو محبی مدام در حال فعالیت و خدمت به دیگران بود و لحظات بیکاری برایش حکم سم مهلک را داشت. وی از بی تحریکی و از گذراندن اوقاتش به بطالت بسیار بیزار بود و چنین وضعی روح و روانش را به شدت افسرده می ساخت. وی بانویی خودساخته و پر تلاش بود که با گذشتن شخصت سال از عمرش و مواجه بودن با مشکلات، هیچگاه مایل نبود گوشه عزلت اختیار کرده، در کنجی بنشیند. برای همین منظور در اولین گام با فروش یک طبقه از منزل مسکونی خود، بنیاد خیریه ای با نام شط تأسیس کرد تا در قالب این مؤسسه از دانشجویانی که از نظر مالی وضع مناسبی نداشتند، کمک کند.

* گامی بزرگ در مسیر چاپ دایره المعارف تشیع

بانو محبی پس از این که از طریق دوستانش مطلع شد دایره المعارف تشیع برای چاپ جلد سومش مشکل مالی دارد، با فروش خانه مسکونی خود، هزینه چاپ جلد سوم را پذیرفت و چاپ این جلد حدود دو سال طول کشید. وی در این مدت با ایمانی قوی و اراده و عزمی راسخ، مدیریت اجرایی و چاپ دایره المعارف را بر عهده گرفت و تمام هزیه های چاپ، حق التألیف نویسندگان و... را خود می پرداخت تا جایی که مجبور شد خود به خانه دختر رفته و در آنجا زندگی کند. بانو محبی برای چاپ جلد های بعدی دایره المعارف مجوز تأسیس انتشارات شهید سعید محبی را نیز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دریافت کرد.

این دایره المعارف شامل مقالات موضوعی پیرامون علوم قرآنی، فقه، حدیث، کلام، کتابشناسی، تاریخ و شرح حال، ادبیات، حکمت، جغرافیا، نجوم، سلسله نسب ها و خاندان ها بر اساس دیدگاه ها و ارزش های شیعه و قلمرو این مذهب می باشد.

* تحمل سختی زیاد برای رسیدن به ثمره ای عالی

بانو محبی جهت ماندگاری مجموعه دایره المعارف تشیع سختی های بسیاری را تحمل شد، وی با وجود سن بالا و نقاهتی که در اواخر عمرش داشت، روزانه 8 ساعت در دفتر دایره المعارف مشغول به کار بود. وی برای چاپ و نشر مجموعه دایره المعارف هیچگاه از کسی کمک مالی نخواست و درباره بودجه مربوط به دایره المعارف می گفت: «باور کنید نمی دانم بودجه اینجا چگونه تأمین می شود». دایره المعارف تشیع به همت بانو محبی جایزه سیزدهمین دوره کتاب سال را دریافت کرد و منبعی کامل برای محققان به ویژه دانشجویان شناخته شد.

* وفات و مدفن

 بانو محبی به سرطان خون مبتلا شده بود و توان جسمی اش به تدریج تحلیل می رفت، اما عشق به اعتلای معارف شیعه و کنیزی در خانه ائمه اطهار علیهم السلام باعث شده بود که با وجود بیماری، از تلاش دست برندارد. سرانجام وی بعد از 79 سال مجاهدت در عرصه دانش و تحمل مرارت های فراوان، در 4 بهمن ماه 1388 دار فانی را وداع گفت.

تهیه وتدوین :فاطمه جعفرزاده