حجت الاسلام و المسلمین ابراهیم اکبری در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری «حوزه» در تهران، در خصوص اقدامات و عملکرد مرکز خدمات حوزه علمیه استان تهران، اظهار داشت: مرکز خدمات تاکنون توانسته است خدمات قابل توجهی در زمینه‌های بیمه درمانی، تأمین اجتماعی، بیمه تکمیلی، مسکن و دیگر حمایت‌های مادی و معنوی و فرهنگی به طلاب و روحانیون استان تهران ارائه دهد.
وی همچنین با اشاره به ساده زیستی و کم توقع بودن طلاب و روحانیون، افزود: روحانیت منفعت طلب و زیاده خواه نیستند و چنانچه در سفره قرص نانی هست با ایثار و از خودگذشتگی ترجیح می‌دهند ابتدا عموم مردم از آن بهره ببرند، سپس خود از آن متنعم شوند.
مشروح گفتگو با مدیر مرکز خدمات حوزه علمیه استان تهران رادر ادامه بخوانید
به عنوان سوال نخست، بفرمایید مرکز خدمات حوزه‌های علمیه از چه سالی و با چه هدفی راه‌اندازی شد؟
در سفری که سال 1370 مقام معظم رهبری به شهر مقدس قم داشتند، در دیدار طلاب و روحانیون با معظم له، برخی از دغدغه‌ها و مشکلات معیشتی و درمانی روحانیون در آن جلسه مطرح شد، و رهبر انقلاب هم دستور فرمودند برخی از این خدمات به طلاب ارائه شود، خصوصاً در بخش درمان، بیمه و مسکن. البته ایشان به این نکته مهم نیز اشاره کردند که ارائه این خدمات منافاتی با زندگی ذی‌طلبگی و ساده که علمای ما سیره شان اینگونه بود، ندارد. و این تذکر ایشان حاکی از درایت و سخنان حکیمانه رهبری است، چرا که سبب شد تا برخی سوء تفاهمات احتمالی پیش نیاید.
ایشان معتقدند طلبه باید ساده زندگی کند، منتهی اولیّات و ضروریات باید برای او مهیا باشد، تا به درس و مباحث علمی‌اش لطمه‌ای وارد نشود و با فراغ بال به تحصیل علوم دینی بپردازد. با این فرمایشات ایشان کار برای خدمت رسانی به طلاب هموارتر شد و جلو برخی شایعات که حوزه های علمیه هم مثل نهادهای دولتی و مدل کارمندی پیش می‌رود، گرفته شد. بر این اساس رسالت اصلی مرکز خدمات حوزه های علمیه، خدمت به عموم طلاب و روحانیون و خانواده آنان می باشد.
بعد از این دیدار، اولین فعالیت مرکز خدمات حوزه های علمیه با عنوان «بیمه امام خمینی(ره)» از مدرسه علمیه معصومیه(س) قم و با حمایت درمانی از طلاب شروع شد. و این کار به مرور ادامه یافت تا اینکه با موافقت مقام معظم رهبری این خدمت رسانی در مراکز استان‌ها نیز دایر شد. و در سال 76 اولین شعبه مرکز خدمات حوزه های علمیه در تهران راه اندازی شد.
یعنی از اول انقلاب تا سال 76 هیچ گونه خدمات رفاهی و درمانی به طلاب استان تهران ارائه نمی‌شد؟
بله. از اول انقلاب تا سال 76 هیچ سابقه خدماتی به طلاب نداشتیم. در سال 76 هم چیزی تحت عنوان بیمه تأمین اجتماعی نبود، بلکه برخی حمایت های جزئی آن هم در بخش درمان بود. از این رو در حوزه های علمیه مروی، مجتهدی و عبدالعظیم حسنی(س) مراکزی برای ارائه خدمات بیمه ای برای طلاب دایر شد و بعدها با تغییراتی که صورت گرفت و با افتتاح ساختمان مرکز خدمات حوزه‌های علمیه در تهران، در برخی نقاط مثل دماوند و شهر ری جهت دسترسی بهتر طلاب نمایندگی مرکز خدمات در آن دو شهر راه اندازی شد، و در آینده امیدواریم یک نمایندگی مرکز خدمات در غرب تهران را راه اندازی کنیم تا رفت و آمد طلاب و استفاده از خدمات مرکز با سهولت بیشتری انجام پذیرد.
از چه سالی امکان استفاده از خدمات تامین اجتماعی و صندوق قرض الحسنه برای طلاب فراهم شد؟
ارائه خدمات بیمه تامین اجتماعی برای طلاب و روحانیون استان تهران از دی ماه 83 آغاز شد. و به مرور بخش‌های دیگری مثل بیمه تکمیلی به آن اضافه شد. همچنین در سال 80 صندوق قرض الحسنه امام خمینی(ره) را راه اندازی کردیم. و آن موقع حداکثر وام پرداختی 200 هزار تومان و فقط با ده سهم بود. گرچه مبلغ بسیار ناچیزی بود، و تعداد سهم بسیار اندک، ولی مهم برای ما افتتاح قرض الحسنه بود.
الحمدلله با عنایت خداوند متعال و حضرت ولیعصر(عج) و با مساعدت‌های ویژه مقام معظم رهبری هم‌اکنون در تمام مراکز استانی، مرکز خدمات حوزه راه اندازی شده و مشغول خدمت رسانی به طلاب هستند.
شما از چه سالی وارد مرکز خدمات شدید و اهم فعالیت هایی که در این مدت داشتید معطوف به کدام بخش‌ها بود؟
بنده از همان روزهای آغازین ارائه خدمات درمانی به طلاب استان تهران، در شعبه شهر ری وارد این نهاد شدم. و همزمان که مسئول شعبه شهر ری بودم، به عنوان معاون فرهنگی رفاهی مرکز خدمات استان تهران مشغول به خدمت بودم. و هم‌اکنون به مدت سه سال است که مدیرکل مرکز خدمات استان تهران هستم.
به عقیده بنده در مدت 19 سالی که در این نهاد بودم، کارهای بسیار زیادی برای ارائه انواع خدمات به طلاب انجام شده است. از جمله کارهای مهمی که صورت گرفته؛ بیمه تأمین اجتماعی برای همه طلاب، ارائه خدمات درمانی، بیمه مکمل درمان، واریز مستمری به روحانیون بالای 60 سال، واریز مستمری به از کار افتادگان طلبه و روحانی به دلیل بیماری صعب العلاج، تصادفات و... می باشد.
سیاست مرکز خدمات ارائه خدمات با حداقل امکانات است، و این خواست مقام معظم رهبری و بر اساس سبک زندگی طلبگی است.
در همین راستا خاطره ای خدمت شما و مخاطبین عزیز خبرگزاری حوزه عرض می‌کنم. سال 86 بنده جهت پیگیری برخی امور به سازمان تامین اجتماعی رفتم، و یکی از کارفرمایان معتبر تهران هم برای کار خودشان آنجا حضور داشت. او به من گفت، حاج آقا شما چند سال است که طلبه های تان را بیمه کردید؟ گفتم حدود سه سال است که توانسته ایم همه طلاب استان تهران را بیمه تأمین اجتماعی کنیم تا از خدمات آن بهرمند شوند.
بعد ایشان با حالت مطالبه گرانه از من پرسید، پس از اول انقلاب تا الان چکار می‌کردید؟ در پاسخ گفتم همه شما را بیمه کردیم، یعنی وقتی دیدیم در نظام جمهوری اسلامی عموم مردم بیمه شده اند، گفتیم حالا نوبت روحانیون است. و این نشانگر تقوای سلسله جلیله روحانیت می باشد که منفعت طلب و زیاده خواه نیستند. و چنانچه در سفره قرص نانی هست با ایثار و از خودگذشتگی ترجیح می‌دهند ابتدا عموم مردم از آن بهره ببرند، سپس خود از آن متنعم شوند و این از افتخارات روحانیتِ پرچمدار توحید و انقلاب اسلامی است که بعد از اینکه اکثر اقشار جامعه بیمه شدند، بعد اقدام به بیمه خود و طلاب می‌کند.
به نظر می‌رسد ایجاد امید و نشاط در بین طلاب و خانواده‌های آنان یکی از وظایف اصلی مرکز خدمات حوزه‌های علمیه باشد. آیا همایش پیوندهای آسمانی و جشن ممتازین فرزندان طلاب با همین رویکرد برگزار می‌شود؟
مرکز خدمات حوزه های علمیه از همان بدو تأسیس امکان این که در فعالیت‌های مختلف فرهنگی، سلامت و... ورود پیدا کند را نداشت. و حجت الاسلام والمسلمین نواب که 14 سال ریاست مرکز را بر عهده داشت، حقاً زحمات بسیاری را برای جذب امکانات و کارهای زیربنایی انجام دادند و بعد از ایشان حجت الاسلام والمسلمین ربانی از طرف مقام معظم رهبری به ریاست مرکز منصوب شدند و به عقیده بنده ایشان در این مدت اقدامات بسیار مهم و اثرگزاری را شروع کردند و امید دارم همچون گذشته در ادامه خدمت‌شان منشأ خدمات ارزنده‌ای برای طلاب و روحانیون سراسر کشور باشند.
نگاه ویژه ای که حجت الاسلام والمسلمین ربانی دارند، این است که همه فعالیت های مرکز خدمات باید با رویکرد و پیوست فرهنگی باشد. بر این اساس تجلیل از ممتازین فرزندان روحانی که در نوع خود ایده خوب و بجایی بود، در همین راستا برگزار می‌شود.
همایش پیوندهای آسمانی هم جز برنامه های خوب و مهم مرکز خدمات می‌باشد که هر سال برای طلاب تازه ازدواج کرده برگزار می‌گردد و با استقبال بسیار پرشور آنان مواجه می‌شود. این همایش در واقع تکریم همسران طلاب جوان می‌باشد که شاید خودشان هم طلبه نباشند ولی حضورشان در این همایش تأثیر مثبتی در نگاه او به جایگاه طلبه در جامعه و حوزه های علمیه خواهد داشت.
همچنین در این همایش جهت فرهنگ سازی و ترویج سبک زندگی اسلامی از زوج‌هایی که کمترین مهریه را دارند و یا در سن پایین ازدواج کرده اند، و یا طلبه برادری با طلبه خواهر ازدواج کرده باشد، با اهدای جوایزی تقدیر به عمل می‌آید.
برای اینکه طلاب به همراه خانواده هایشان با حداقل هزینه در شهرهای زیارتی و تفریحی حضور پیدا کنند، مرکز خدمات چه تدابیری اندیشیده است؟
با تلاش ها و پیگیری‌های مستمر، مجتمع فرهنگی اقامتی ولایت در مشهد مقدس به همین منظور احداث شده است، تا طلاب سراسر کشور با حداقل هزینه از امکانات فراهم شده استفاده کنند. و در برخی نقاط کشور نیز مکان هایی تدارک دیده شده تا طلاب عزیز سفری ارزان، سالم و بانشاط داشته باشند.
البته آن دسته از طلاب که ملبس به لباس روحانیت شده و یا صاحب فرزند می‌شوند می توانند از سهمیه اقامت در مجمع فرهنگی مشهد که برای این امر اختصاص یافته است، استفاده کنند و برای طلاب تازه ملبس شده برنامه ویژه ای داریم، به این صورت که به همراه خانواده‌شان به مجمع فرهنگی اقامتی ولایت در مشهد دعوت می شوند، و علاوه بر زیارت مرقد مطهر علی بن موسی الرضا(ع) در برنامه های آموزشی و کارگاه تلبس شرکت می کنند.
چه طیفی از طلاب و روحانیون از خدمات مرکز بهرمند می‌شوند؟ آیا این خدمات شامل طلاب شاغل هم می‌شود؟
هر طلبه ای بما هو طلبه به شرط عدم اشتغال در نهادها و مراکز دولتی و خصوصی می توانند از خدمات این مرکز استفاده کنند. به جهت آن که روحانیون شاغل دارای درآمد مستقل و تحت پوشش نهاد متبوع خویش هستند. همچنین طلاب خواهر نیز خدمات محدودی از مرکز دریافت می کنند و برخی از آن‌ها یا متأهل بوده و تحت پوشش همسرشان می‌باشند و یا مجرد بوده و تحت تکفل و بیمه پدر هستند.
بر این اساس برادران مجرد، برادران معیل و افراد تحت تکفل ایشان، ائمه جماعات غیر شاغل، مبلغین، روحانیون جهادی طرح هجرت، و همچنین طلاب شاغل در مدارس علمیه، از خدمات مرکز بهرمند می‌شوند.
از چه مقطعی طلاب می توانند از خدمات مرکز استفاده کنند؟
طلاب جدیدالورود از همان روزی که در حوزه های علمیه پذیرش می‌شوند، در کنار کارهای آزمون وروی، مصاحبه علمی و... مرکز خدمات نیز این عزیزان را مورد چکاب کامل قرار می‌هد تا مطمئن شود این فرد از همه جهات جسمی، روحی، روانی و... سالم و مورد تایید است. سپس نتایج چکاب را در اختیار مرکز مدیریت قرار می‌دهیم تا در روند پذیرش آن فرد مورد توجه واقع شود.
بعد از آن که این فرد پذیرش نهایی شد و از طرف مرکز مدیریت حوزه های علمیه کد طلبگی برای او صادر شد، و به عنوان طلبه رسمی شناخته شد، ما نیز از همان لحظه در مرکز خدمات برای او پرونده تشکیل می‌هیم و با تکمیل برخی مدارک، آن طلبه و خانواده‌اش تا زمانی که خود شخص طلبه است و تا زمان وفات، تحت پوشش مرکز قرار می گیردو بعد از فوت طلبه نیز، خانواده او از امتیازات و خدمات مرکز همچنان بهرمند خواهد بود.
درباره زمینه خدمات رسانی به روحانیون پیشکسوت که همه عمر خویش را برای تبلیغ دین گذرانده اند چه اقداماتی انجام داده اید؟
درباره این عزیزان که 50 سال، 60 سال برای دین مردم زحمت کشیده اند، و در ایام مهم مثل ماه مبارک رمضان و ماه محرم، وقت خودشان را برای مردم گذاشته و در مساجد حضور داشته اند، و از هر فرصتی برای تبلیغ دین اسلام استفاده نموده و همواره پاسخگوی نیازهای مردم بوده اند، حقیقتاً ما نمی‌توانیم گوشه‌ای از زحمات آنان را جبران کنیم و خدماتی هم که ارائه می‌کنیم در خور شأن این عزیزان نیست. اما با حداقل امکانات به آنان ثابت کردیم که به یادشان هستیم و به دغدغه‌ها و خواسته‌های احتمالی‌شان فکر می‌کنیم.
گر چه برخی از این عزیزان گرفتاری مالی دارند، ولی توقعی از ما ندارند و دیدار و ملاقات حضوری ما، برایشان حائز اهمیت بوده و از این جهت خرسندیم. اما با همه این اوصاف مرکز خدمات حوزه های علمیه در حد توان کمک‌هایی را به این معمرین اختصاص داده است تا بلکه ذره ای از حجم مشکلات آنان کاسته شود.
البته هر چند سال، یک همایش مخصوص برای معمرین استان تهران برگزار می‌کنیم، و آنجا ضمن ارائه برخی خدمات درمانی و چکاب سلامت برای این عزیزان، از مقام شامخ آن‌ها توسط ریاست محترم مرکز خدمات حوزه‌های علمیه تجلیل می‌شود.
یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های طلاب و روحانیون تهرانی مسکن و خانه‌دار شدن است و با توجه به شرایط نامطلوبی که بر بازار مسکن حاکم می باشد، هم خرید و هم اجاره کردن مسکن مناسب تا حدودی برای آنان ناممکن شده است. مرکز خدمات چه اقداماتی را برای خانه دار شدن طلاب و روحانیون تهرانی انجام داده است؟
در مورد مسکن ما دنبال تدابیری هستیم تا طلاب را امیدوار کنیم، ولی حقیقت مطلب این است که مسئله مسکن هزینه مالی بسیاری را بر طلاب تحمیل می کند و باید چاره اندیشی کرد. از طرفی هم نمی توانیم شعار بدهیم که قادر هستیم تمام مشکلات مسکن طلاب را حل و فصل کنیم. زیرا این مسئله هم زمان و قوت زیادی را از مرکز می‌گیرد و هم نیاز به مساعدت و همکاری سایر نهادها دارد. ولی ما هر آنچه در توان داریم برای کم کردن مشکلات مسکن به کار بسته ایم و در همین راستا مرکز خدمات برای خانه‌دار شدن طلاب رایزنی های زیادی با وزارت مسکن و شهرسازی، بنیاد مسکن و نهادهای دیگر داشته است و نتیجه پیگیری‌ها و جلسات این شد که با عنایت خداوند متعال در سال 94 ساخت اولین مجتمع مسکونی 122 واحدی ویژه طلاب و روحانیون را شروع کردیم. این مجتمع در داخل شهر تهران واقع در منطقه 12 چهارراه سیروس می‌باشد و إن‌شاء‌الله در مرداد ماه افتتاح خواهیم کرد.
این مجتمع مسکونی جزو پروژه‌های مهم مرکز خدمات در طول سال‌های اخیر بوده و با عنایت خداوند متعال و دعای خیر حضرت ولیعصر(عج) تا قبل از اتمام دوره مدیریت بنده به طلاب و روحانیون تهرانی تحویل داده می‌شود.
در شهر تهران به دلیل گرانی زمین، ما بنا داریم در صورت فراهم شدن شرایط و امکانات، همچون پروژه سیروس از ظرفیت‌های بافت فرسوده برای ساخت واحدهای مسکونی استفاده کنیم. اما در شهرهای حاشیه استان خیلی از مشکلاتی را که در شهر تهران داریم در آنجا کمتر است.
هم‌اکنون در شهرهای جدید پرند، حسن آباد، اندیشه، فیروزکوه، گیلاوند، شهر ری و پیشوا زمینه های همکاری با وزارت مسکن، خیرین مسکن ساز، و بنیاد مسکن فراهم می باشد و در آینده نزدیک در این شهرها واحدهای مسکونی که یا جزو پروژه‌های مسکن مهر هستند و یا جزو مجتمع‌های ساخته شده توسط بنیاد مسکن می باشند در اختیار طلاب این شهرها قرار می‌دهیم. و یکی از سیاست مرکز در این زمینه تمرکز زدایی از شهر تهران است تا هر طلبه ای در همان شهر خود ساکن شده و صاحب مسکن شود.
بر این اساس آن دسته از طلاب و روحانیون متأهل که در این شهرها متقاضی مسکن هستند، بعد از اعلام مرکز خدمات که بزودی این اتفاق خواهد افتاد، می توانند در سامانه "سخا" ثبت نام نموده و با آورده‌‌ای که خواهند داشت، در یکی از این شهرها مسکن مناسب و مورد نیاز خود را با مساعدت ویژه مرکز خدمات انتخاب کنند.
نکته پایانی
بنده و همکارانم در مرکز خدمات حوزه‌های علمیه صادقانه و خالصانه خود را خدمتگزار طلاب و روحانیون می‌دانیم و تمام هم و غم ما این است که در قبال این زحمات، طلاب درس‌هایشان را خوب بخوانند. زیرا جامعه کنونی ما به طلبه باسواد، مومن و متعهد نیاز دارد.
طلاب بدانند که برای خدمت به جامعه باید از الان خودسازی کنند، زیرا اگر طلبه ای ظرفیت لازم برای قبول مسئولیت‌ها را نداشته باشد، در جامعه منزوی خواهد شد. بنا بر این تحصیل و تهذیب دو ویژگی مهم برای طلاب می‌باشد، و امیدوارم به آن توجه داشته باشند. همچنین از مدیران مدارس و مسئولین حوزه های علمیه و مراکز حوزوی خواهش می کنیم، چنانچه می توانند برای رفع مشکلات طلاب کاری را انجام بدهند به همکاران خود در مرکز خدمات کمک کنند.
گفتگو: مهدی زارعی
