حجت الاسلام والمسلمین احمد زادهوش در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری«حوزه»، با اشاره به اهمیت و ضرورت تحول در حوزه های علمیه اظهارداشت: تحول در روش های تدریس فعلی حوزه و آن هم بدین معنا نیست که روش های فعلی و سنتّی تعطیل شود، ولی به هر حال روش تدریس یک روش بوده و محتوا و مبنا نیست، برای انتقال مفاهیم از استاد به طلبه است، اکنون که نظام های آموزشی جهانی در کشورهای شرقی و غربی تجارب موفقی را پشت سر گذاشته اند و روش های خوبی ترسیم کرده اند، که این روش ها در حال کامل شدن است، لذا به نظر می رسد حوزه علمیه از این قافله خیلی عقب مانده و باید خود را به روزرسانی کند.

*متاسفانه سنت ارزشمند مباحثه در حوزه منسوخ شده است

این محقق و پژوهشگر حوزه ادامه داد: اگر به حیات حوزه، چه در گذشته و چه در عصر کنونی که تحول ارتباطات است، نگاه کنیم، پر واضح است که حوزه  از لوازم کمک آموزشی استفاده نمی کند و از روش های کارگاهی کم بهره می برد، همچنین شرکت دادن طلبه در بحث، علی رغم اینکه از سنت های مهم حوزه می باشد، تا اندازه ای منسوخ شده است.

وی گفت: متاسفانه امروز به لحاظ ضیق وقت و جمعیت زیاد در برخی از دروس ،اساتید فرصت چندانی ندارند تا طلاب را در بحث ها شرکت دهند.

حجت الاسلام و المسلمین زادهوش با اشاره به حضور جمعی از اعضای هیات علمی دانشگاه اصفهان در دانشگاه کاسل آلمان، افزود: 12 سال پیش با این گروه به منظور بازدید از دانشگاه­های اروپا به دانشگاه کاسل رسیدیم، با حضور در این دانشگاه متوجه شدیم در تابستان هر سال دانشگاه اقدام به برپایی سه دوره "مدیریت آموزشی"، "مدیریت پژوهشی" و "مدیریت فرهنگی" می کند.

رئیس جامعه المرتضی علیه السلام ادامه داد: دانشگاه کاسل برای حضور در این دوره پذیرش های رایگانی از همه کشورهای داوطلب انجام می دهد و در این مدت، آخرین یافته های مدیریت آموزشی ، پژوهشی و فرهنگی خود را به مدیران کشورهای مختلف انتقال می دهند.

*به روزرسانی روش تدریس از مولفه های مهم تحول در حوزه است

استاد حوزه علمیه قم تصریح کرد: با توجه به اینکه امروز برخی کشورها و مراکز علمی برای سایر دنیا برنامه و طرح می دهند، چرا ما باید آنقدر جمود و اصرار داشته باشیم که روش تدریس در حوزه فقط همین روش فعلی باشد، اینکه فقط یک آقایی از  راه برسد و روی کرسی تدریس بنشیند، مطالب را بگوید و سپس روی متن تطبیق کند و برود!

معاون سابق دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم ادامه داد: امروز در مدارس تحت برنامه و پایه های پایین تر به لحاظ اینکه اساتید جوانتری آمدند و بعضی از آنها در محیط های آکادمیک نیز بوده اند، تغییرات کم مشاهده می شود، اما این کافی نبوده و تحول غیر از تغییر است، تحول به معنای دگرگونی مثبت ایجاد کردن است.

*حوزه نباید نسبت به دروسی که طلبه های دانشجو پشت سر گذاشته اند بی تفاوت باشد

وی گفت: در نظام آموزشی حوزه ، ما با ورودی های مختلف مواجه هستیم، ولی با همه اینها تقریبا یک مدل برخورد می کنیم، طلبه ای با مقطع تحصیلی سوم راهنمایی، یکی دیگر دیپلم و همچنین در مدرسه علمیه معصومیه قم از طلبه فوق دیپلم تا مقطع دکتری را می بینید. همه اینها باید یک درس بخوانند، این اشتباه است و ما نمی توانیم نسبت به درس های که در دانشگاه پشت سر گذاشتند بی اعتنا و بی توجه باشیم.

وی افزود: این طلبه در نظام آموزشی گذشته اش صرف ، نحو، فقه ، اعتقادات و منطق خوانده ، چرا نباید آنها را پذیرفت؟ چرا نباید به نظام های آموزشی دیگر رسمیّت بدهیم ، نهایت این است که با مصاحبه و آزمون جامع می توانیم با سنجش درس های مشترک میان حوزه و دانشگاه را بپذیریم.

معاون سابق پژوهشکده حج و زیارت بیان داشت: حوزه باید این ورودی ها را طبقه بندی و پایه بندی کرده به افراد متفاوت شأن خاصی بدهد که همه را نخواهیم با یک نظام آموزشی اداره کنیم.

*تحول در متون درسی، دغدغه مقام معظم رهبری و مراجع عظام تقلید است/ با یک دفتر بررسی متون درسی نمی توان تحول آفرید

رئیس جامعه المرتضی علیه السلام تحول در متن های درسی را از دیگر مولفه های تحول در حوزه توصیف کرد و گفت: یکی دیگر از مولفه های تحول همان­طور که مقام معظم رهبری و مراجع عظام تقلید نسبت به آن تاکیداتی داشته اند، بحث تحول در متن های درسی حوزه است که برنامه ریزان باید نسبت به انجام آن اهتمام جدی تری داشته باشند.

حجت الاسلام و المسلمین زادهوش بیان داشت: در وزارت آموزش و پرورش، سازمانی به منظور تدوین دروس آموزشی وجود دارد که هر ساله با توجه به نیازهای روز و موجود در جامعه، کتب آموزشی را نسبت به مقاطع مختلف تغییر می دهند، آیا در حوزه علمیه با یک دفتر مختصر می توان تحول را رقم زد؟

وی ادامه داد: من معتقد به راه اندازی بروکراسی اداری در حوزه نیستم، ولی به هر حال برای بازنگری و تحول در متون آموزشی نیازمند کاری اساسی هستیم. این مساله مهم نیاز به کارجمعی، تلاش جدیّ با مدیریّتی قوی و استفاده از نظرات کارشناسی فراوانی دارد و بدون اینها اتفاقی نمی افتد.

*حوزه علمیه ذاتاً محقق پرور است

استاد حوزه علمیه قم در بخش دیگری از گفت و گوی خود به بحث پژوهش در حوزه پرداخت و گفت: نظام آموزشی ما در حوزه به معنای مطلق و کلی « محقق پرور» است، ولی دو اتفاق باید بیفتد تا خروجی خوبی داشته باشیم.

وی افزود:  نخست این که روش های جدید و استانداردهای پژوهشی به طلبه ها آموزش داده شود تا دیگر شاهد این جریان تلخ نباشیم که طلبه ای با  20 سال تحصیل در حوزه مقاله ای برای مجله علمی پژوهشی یا کنگره علمی چه در داخل و چه در خارج ارسال می کند، اما آنها رد کنند و بگویند مقاله از استانداردهای لازم پژوهشی برخوردار نیست!

محقق و پژوهشگر حوزه علمیه قم ادامه داد: این رد مقاله بدین معنا نیست که طلبه از نظر علمی ضعیف است، بلکه می گوید این مقاله روش مند نیست، منابع درست انتخاب و ارائه نشده یا صورت مساله به صورت شفاف ارائه نگردیده و یا چکیده ندارد و... .

حجت الاسلام و المسلمین زادهوش گفت: چرا باید طلبه ما بعد از سال­های متمادی تلاش و سخت کوشی در حوزه  نتواند مقاله علمی پژوهشی ای مطابق با استانداردهای موجود پژوهشی ارائه کند؟ چرا باید در شکل ظاهری و ابتدایی یک مقاله مشکل داشته باشد؟

وی افزود: طلبه وقتی وارد حوزه می شود، حوزه پس از ده سال تحصیل، در پایان سطح 3 از او پایان نامه می خواهد و در طول این ده سال کسی تکلیف پژوهشی از طلبه مطالبه نمی کند و این باعث می شود وقتی به ارائه پایان نامه می رسد، با کوهی از سختی ها و دشواری­ها مواجه گردد.

رئیس جامعه المرتضی علیه السلام ادامه داد: چه اشکالی دارد بگوییم طلبه از پایه به پایه دیگر که می خواهد برود، بایستی در خصوص یکی از موضوعات مرتبط با دروسی که خوانده، مقاله ارائه دهد.

وی بیان داشت: اگر در سیستم برنامه ریزی حوزه به منظور بالندگی، پویایی و خلاقّیت طلاب برنامه هایی از جمله؛ ارائه مقالات عملی - ترویجی در مجلات، سایت های خبری و مطبوعات داخلی و خارجی در نظر گرفته و امتیازاتی نیز داده شود،  بدون تردید در پایان سطح 3 که می بایست پایان نامه ارائه دهد، با کمترین مشکل مواجه خواهد شد.

استاد حوزه علمیه دومین نکته ای که باید در حوزه اتفاق بیفتد تا نتیجه خوبی حاصل شود را «استعداد سنجی» توصیف کرد و اظهارداشت: در حوزه علمیه مانند سایر نظام های آموزشی همه یک شکل نیستند و دارای ظرفیت ها، گرایش ها، استعدادها و سلیقه های متفاوتی بوده و حوزه هرگز نسبت به استعدادسنجی طلاب خود برنامه ای نداشته است . برای مثال سه نفر در یک کلاس 20 نفره هستند و علاقه های متفاوتی به ادبیات داستانی دارند . دو نفر مایل به سخنوری هستند. چند نفر دیگر فکر فلسفی یا ذوق عرفانی دارند و همین­طور سایر موضوعات دیگر، هیچ­وقت استعداد سنجی، برنامه ریزی و سرمایه گذاری نشده که وقتی این آقا ،حجت الاسلام کاملی شد، بتواند 4 تا کتاب برای کودکان با محوریت دین بنویسد، چرا که استعدادش یا سرکوب شده و یا مغفول مانده است.

حجت الاسلام و المسلمین زادهوش ادامه داد: اما اگر ما استعداد سنجی کنیم، می توانیم در جریان تحولات پژوهشی حوزه توفیقات ارزشمندی به دست آوریم.

*مطالبات رهبری سرعت عمل داشته باشیم

وی در بخش دیگری از گفت وگوی خود به اهمیت پرداختن و توجه به مطالبات رهبری پیرامون مسائل حوزه تاکید کرد و گفت: مطالبات رهبری که ما مکلفیم اعتنا و عمل کنیم، یک حرف است، ولی فرض کنیم ایشان مسائل حوزه را مدنظر نداشته. اظهارنظر و پیگیری نمی کردند  و کل کار را به نظام مدیریت حوزه واگذار می کردند ، به هر حال تحول مساله ای لازم است . به خاطر اینکه ما  یعنی حوزه علمیه شیعه یک جمعیت اندک ، درونگرا و  نسبتا راکدی بودیم که به جامعه ای فعال و تاثیرگذار، مدعی نظام اسلامی و در تعامل با همه فرهنگ ها ، ملت ها، ادیان و مذاهب تبدیل شدیم. کاملا بدیهی است و به قول ما طلبه ها "قیاسات معهاست" و  لازم به استدلال ندارد که برای ایفای چنین نقش حساس و مهمی در سطح جامعه جهانی و برای تربیت نیروی انسانی و دانش دینی در طراز دنیای امروز ، نیازمند تحول و بازنگری کلی در همه شئون و  زوایای حوزه هستیم و دائما باید خود را بروز رسانی کنیم. ولی علیرغم این ضرورت مهم و سخنان حکیمانه رهبر فرزانه انقلاب سرعت کافی را در ایجاد تحول نداشته ایم.

*تعاملات بین المللی حوزه ارتقا یابد

استاد حوزه علمیه قم بیان داشت: حضور فعال حوزه در عرصه بین الملل ضرورتی انکارناپذیر است و اگر چنین اتفاقی نیفتد، ما به آبی تبدیل می شویم شفافیت و زلال بودن را نخواهیم داشت. لذا لازمه حیات هر مرکز علمی و فرهنگی آنست که در تعامل، رفت و آمد، نقض و ابرام باشد، اما

اینکه آیا الان حوزه ما بین المللی است یا نه ، قطعا می­گوییم نه، چنین نیست.

وی تصریح کرد: یکی از ادّله آن است که به صورت خیلی منطقی هر موسسه و مرکز آموزشی برای تعامل با مراکز علمی مشابه خود باید تفاهم نامه ای داشته باشد، بنابراین این ظرفیت سازی است، که متاسفانه نسبت به آن اقدام فراگیر و اساسی نشده است.

*برخورداری از رسانه مقدمه و الفبای حضور در عرصه بین الملل است

حجت الاسلام و المسلمین زادهوش اظهارداشت: متاسفانه حوزه ما با مراکز علمی و حوزوی همسو مانند حوزه های علمیه نجف ، بحرین، سوریه ، هند، لبنان و ...تفاهم نامه ندارد . چه برسد به مراکز غیر شیعی و فرامذهبی که اصلا چنین اتفاقی سراغ نداریم.

رئیس جامعه المرتضی علیه السلام ادامه داد: وقتی هیچ رابطه تعریف شده و تعاملی نداریم، یعنی هیچ تبادل استاد، طلبه و همکاری و مشارکتی با مراکز عملی نداریم !

 از داشتن رسانه بین المللی هم محروم هستیم و این درحالی است که یکی از مقدمات و الفبای حضور در عرصه بین الملل، داشتن رسانه و شبکه ماهواره، رادیو، روزنامه و سایت به زبان های زنده دنیا است که متاسفانه این حداقل ها هم تدارک دیده نشده است.

وی افزود: عدم آشنایی با زبان های خارجی در حوزه یکی، دیگر از ضعف های موجود بر سر راه تعاملات بین المللی است، برای این مساله  تا چندی قبل حتی مقاومت و  تقبیح بود . اکنون مقاومتی نیست و همه می گویند زبان آموزی لازم است، ولی با این شیب بسیار کند و ملایمی که در زبان آموزی داریم، نباید انتظار داشت در حوزه اتفاقی بیفتد.

استاد حوزه علمیه با اشاره به مثالی « تحول » را تببین کرد و گفت: تحول یعنی اینکه در مالزی اعلام می کنند در سال 2020 تمام رانندگان وسایل نقلیه عمومی مانند تاکسی ها  باید زبان انگلیسی بدانند . اگر بتوانند با زبان انگلیسی صحبت کنند مجوز فعالیت دریافت خواهند کرد.

وی خاطرنشان کرد: ما سالهاست در حال اعزام روحانی به حج و عمره  و عتبات مقدسه هستیم. سازمان حج و زیارت یا بعثه رهبری و یا هماهنگی نظام آموزشی حوزه که می خواهد تحول ایجاد کند، در فراخوان روحانیون  حج بگویند تا سه سال دیگر روحانیونی اعزام می شوند که مسلط به زبان عربی باشند، لذا کسانی که علاقه دارند دنبال این مطلب را می گیرند تا به مقصود خود برسند، آیا تاکنون چنین برنامه ای پیاده شده؟ آیا همه یا حتی نیمی از روحانیون حج و عمره می توانند با یک شهروند و زائر عرب زبان  از مصر، اردن و عربستان براحتی سخن بگویند و ارزش های تشیع و انقلاب اسلامی را بازگو کنند و تبلیغات منفی سلفی ها را خنثی کنند؟

وی تصریح کرد: امروز جمع کثیری از روحانیون ما توانایی برقراری ابتدایی ترین رابطه را با زائران عراقی حاضر در حرم حضرت معصومه علیهاالسلام ندارند و حتی در سفرهایی خیلی عادی به لبنان، سوریه و عراق نمی توانند بدون مترجم حضور موثری داشته باشند.

وی با بیان اینکه برای ایجاد تحول باید در حوزه « بایدها و نبایدهای جدّی » وجود داشته باشد، ادامه داد: انعقاد تفاهم نامه ها، ظرفیت سازی برای تبادل استاد، دانشجو، رفت آمدهای علم، برگزاری کارگاه­های مشترک، برپایی همایش ها و اجرای طرح های مشترک با دنیا از لوازم تاثیرگذاری حضور در عرصه بین الملل است.

*شهید مطهری و بهشتی تحول در نظام حوزه را کلید زدند

استاد حوزه علمیه در بخش دیگری از گفت وگوی خود مساله اجتهاد را اصل انکار ناپذیر حوزه های علمیه توصیف کرد و گفت: ما اگر صاحب نظر و نظریه پرداز دینی و فقهی نداشته باشیم، حوزه معنایی ندارد، اجتهاد امتیاز اصلی برای حوزه است.

وی افزود: کسی تحول در حوزه را ضروری می داند که خود یک مجتهد مسلم باشد . اگر تحول در حوزه با اصل اجتهاد منافات داشت ، مرحوم مطهری و بهشتی این حرف­ها را نمی زدند و قائل به تحول نبودند، بسیاری از مجتهدان جوان و انقلابی  کسانی هستند که در اجتهاد و علمیَّت ایشان تردیدی نداریم و همین بزرگواران در طول حیات با برکت خود خواهان تحول در حوزه بوده­اند و این موضوع را کلید زدند.

حجت الاسلام و المسلمین زادهوش ادامه داد: وقتی یک مجتهد بتواند احکام شکیّات نماز را از ده ها و صدها منبع آماده قبلی برداشت و استنباط کند و راهی که بیش از هزار سال دیگران رفتند، برود،  ولی نتواند در نظام های سیاسی جهانی ، مسائل مستحدثه اقتصادی ، موسیقی و هنر ، شبیه سازی و نظریه پردازی کند، آیا این اجتهاد قابل دفاع بوده و راه­گشا است؟ اینکه یک مجتهد

 نتواند در بحث رسانه و  پدیده های نوپیدای فضای سایبر نظریه پردازی کند، آیا این اجتهاد مقدس است؟ بنابراین با بحث تحول در حوزه می فهمیم بای متون و روش های آموزشی به گونه باشد که بتواند مسائل مستحدثه را حل کند.

*تحول در حوزه باعث پویایی است  و قدرت پاسخگویی را افزایش می دهد.

استاد حوزه علمیه قم اظهارداشت: به نظر می رسد تفاوت و تزلزلی که امروز در برخی از فتاوی می بینیم، ناشی از عدم شناخت کامل و کافی از واقعیات جاری چه در محافل نظری و علمی و چه در روابط اجتماعی است. از طهارت ذاتی انسان گرفته تا نجاست مخالفین! از حرمت قمه زنی گرفته تا  ترویج آن!  و از این دست مثال ها در شهادت ثالثه، حجاب زنان، ..... فراوان است.

وی بیان داشت: تحول در نظام درسی، آموزشی و پژوهشی حوزه نه تنها اجتهاد را تضعیف و عقیم نمی کند بلکه باعث پویایی و قدرت پاسخگویی بهتر در جهان کنونی خواهد بود.

معاون سابق دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه در بخش دیگری از گفت وگوی خود به مساله روزآمدی در حوزه های علمیه اشاره کرد و گفت: مساله ای مبنایی و کلی وجود دارد که آیا حوزه علمیه یک مرکز

علمی، آموزشی، تربیتی است؟ یا مرکز اجرایی، تبلیغی و عملیاتی؟ تکلیف این مطلب باید روشن شود.

*اعزام مبلغ باید توسط سازمان ها و نهادهای اقماری حوزه انجام شود

حجت الاسلام و المسلمین زادهوش افزود: برخی مدافع این هستند که تولید علم، تربیت عالم، آموزش، تدوین متون، نظریه پردازی و پاسخگویی به شبهات، سوالات و نیازهای دینی زمان حال و پاسخگو بودن به مقلدین  کار اصلی حوزه علمیه است، اما جنبه عملیاتی، اجرایی، تشکیلاتی به معنای سازمان اجرایی را ندارد و نباید اینگونه باشد، چرا که اگر چنین شود، به بنیه علمی و به ماهیت آموزشی خود لطمه می زند . این مساله به طور مثال  در زمان اعزام مبلغ  آثار منفی خود را نشان می دهد، در حالیکه این کار مربوط به سازمان ها و نهادهای اقماری حوزه است.

رئیس جامعه المرتضی علیه السلام ادامه داد: سازمان ها و نهادهای اقماری حوزه به منظور ایجاد بستر و ارتباط برای به فعلیت در آوردن ظرفیت های بالقوه حوزه ایجاد شده اند،. مانند؛ سازمان تبلیغات اسلامی، دفتر تبلیغات اسلامی، سازمان اوقاف و امورخیریه و امثال آن، در مقابل عده دیگری می گویند نه! این شأن حوزه است که خود به صورت مستقیم وارد مبحث اعزام مبلغ و تبلیغ شود. البته مثال های دیگری نیز در این زمینه وجود دارد.

*شأن حوزه نظریه پردازی و مشخص کردن مبنا است

وی تصریح کرد: بنده معتقدم شأن حوزه این نیست، بلکه شأن حوزه اظهارنظر، نظریه پردازی، تعیین تکلیف، مشخص کردن مبنا، تولید علم  و تربیت نیروی انسانی است، نه اینکه طلبه ها را وارد فضای مجازی کرده، کار عملیات و اجرایی در خصوص برنامه های رسانه ای و هنری داشته باشد.

*مدیرجدید حوزه های علمیه نگاه جدّی به جنبه عمرانی حوزه داشته باشد

این محقق و پژوهشگر حوزه علمیه قم ضمن آرزوی موفقیت برای آیت الله اعرافی اظهارداشت: درخواست و انتظار ما از مدیریت جدید آنست که در کنار تحول علمی، آموزشی و نرم افزاری، به صورت جدّی به فکر توسعه فیزیکی حوزه نیز باشند.

حجت الاسلام و المسلمین زادهوش افزود: امروز پذیرش و میزان ورودی های حوزه اندک است و در مقابل همین پذیرش کم، میزان فضاهای خوابگاهی، آموزشی و کتابخانه ای هم بسیار ناچیز می باشد.

وی با بیان اینکه در حوزه اگر رشدی هم وجود دارد، ناموزون است، اظهارداشت:  بالاخره وجوهات دینی و اعتباراتی از منابع ملی در اختیار حوزه قرار می گیرد، لذا به جای اینکه مراکز و نهادهای اقماری حوزه سالن های اجتماعات و آمفی تأتر با هزینه های میلیاردی بسازند که در طول سال هم چند مراسم در آنها برگزار نشود. به برخی طلاب مانند دانشجویان علاقه مند به دروس دینی که در مدرسه معصومیه مستقر بوده با چه مشقت و سختی در حال سپری کردن دوران تحصیل هستند، شهریه کم دارند و محل تحصیل و اسکان آنها مناسب نیست و روزگار را به سختی سپری می کنند، کمک شود.

در مدارس دیگر نیز همین منوال است، هر روز صدها طلبه در کلاس های نامطلوبی از جهت نور و گرما و سرما شرکت می­کنند و شب ها هم خوابگاه­هایی که مناسب نیست استواری یابند و کیفیت و کمیت تحصیلی به شدت افت می کند.

استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: حوزه نیازمند نقشه ای جامع و همه جانبه است، همان­طور که برای توسعه شهر به نقشه ای جامع نیاز داریم. برای حوزه های علمیه به قیاس اولویت و به مراتب مهم تر حتما باید یک نقشه جامع وجود داشته باشد که حوزه از نظر توسعه عمرانی و فضاهای آموزشی در 10 سال یا 50 سال آینده به کجا می خواهد برسد یا باید برسد؟

معاون سابق پژوهشکده حج و زیارت بیان داشت: آیا باید همچنان طلبه ها روی زمین بنشیند و پا به پا بشوند و دچار بیماری­های اسکلتی و عضلانی شوند؟ آیا وضعیت سرمایشی و گرمایشی آنها در مدارس موجود در کوچه پس کوچه های محلات قدیمی به صورت ابتدایی باشد؟ ورزشگاه نداشته باشند؟ آیا واقعا بودجه و اعتبار نیست؟

*وجود مدیریت قوی همراه با تدبیر و اراده حوزه را متحول می سازد

وی تصریح کرد: اگر مدیریت قوی و تدبیر جدی باشد و اگر اراده بر روی این مبنا باشد، منابع هم قابل تامین است، کارهای مهمی توسط مرکز خدمات حوزه انجام یافته ، اما با نیاز جدی که برای تربیت مبلغ است، ملاحظه کنید طلاب خارجی و خانواده های آنان در شهر قم ( گفته می شود بیش از 10 هزار طلبه از 90 ملیّیت جهان در این شهر مشغول به تحصیلند) کجا زندگی می کنند؟ و وضعیت معیشتی آنها چگونه است؟ مسئولین "همیشه می گویند، وضعیت طلبگی این است، من می گویم، نه؛ واقعا این طور نیست، البته نمی گویم تشریفاتی و سلطنتی باشد، ولی یک استاندارد و حداقلی تعریف شود و بر اساس آن نقشه جامع ای تهیه گردد و خودمان را به آن حداقل استانداردها برسانیم، اما متاسفانه رشد فعلی موزون نیست".

رئیس جامعه المرتضی علیه السلام خاطرنشان کرد: چند وقت پیش گروهی از دانشجویان سوئدی همراه با استاد خود و چند گروه آلمانی به منظور آشنایی با اسلام و برگزاری چندین کارگاه اسلام شناسی به قم آمدند . حوزه مکان مشخص و مناسبی برای پذیرایی و اسکان چنین میهمانانی ندارد و باید در هتل از آنان پذیرایی کرد.

وی اضافه کرد: در مقابل دو سال پیش به منظور حضور در همایش مشترکی، همراه با 24 نفر به دانشگاه وروسلاو لهستان سفر کردیم و به دلیل حضور در خوابگاه دانشجویی که قابلیت اسکان میهمانان خارجی را هم داشت، هزینه ما بسیار کم شد.

وی گفت: چرا ما چنین فضاهای رفاهی، فرهنگی و خوابگاهی را در ساختار حوزه علمیه نداشته باشم؟ به نظر من فکر و ایده اش تا کنون بطور جدی نبوده و امیدواریم با نگاه بازی که آیت الله اعرافی دارد، شاهد بهترین و سازنده ترین اتفاق های در حوزه مبارک امام صادق علیه السلام باشیم.

گفت وگو: اکبر پوست چیان