خبرگزاری «حوزه»،/ قرار گفتگو با حجت الاسلام سید علی پور حسینی، مدیر مؤسسات فراگستر مشهد، در ساختمان بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی تنظیم شد و شاید همین مکان گفتگو مرا به اشتباه انداخت که «مؤسسات فرا گستر» بودجه کافی  دارند و خیالشان راحت است که اگر ده سال هم محصولی تولید نکردند، غمی نیست، چون بالاسری ها این گونه خواسته اند.

اما مدیر مؤسسات فراگستر، خیلی زود این خیال نادرست مرا تغییر داد: «17 سال صبر کردیم، اما یک ریال بودجه دولتی یا سازمانی نداریم» و بعد با بغض گفت: «همه سرمایه ما امام رضاست»

آنچه در ادامه می آید حاصل گفتگوی خبرنگار خبرگزاری «حوزه» با حجت الاسلام سید علی پور حسینی، مدیر مؤسسات فراگستر مشهد است که خواندن آن خالی از لطف نیست

• ابتدا درباره نحوه شکل گیری مؤسسات فرا گستر توضیح دهید.

مؤسسات فرا گستر از سال 1377 فعالیت خود را در مشهد مقدس آغاز کرد. از همان ابتدا دو سند چشم انداز ده ساله تعریف کردیم؛ ده سال اول، همت گماردن بر روی تربیت پژوهشگر و فعالیت های پژوهشی، و ده سال دوم علاه بر ادامه دادن کارهای پژوهشی، تولید آثار و عرضه آن به جامعه.

از نیمه دوم سال 1387 که وارد ده ساله دوم شدیم و خروجی کار خود را در سه قالب نوشتاری، تصویری و نرم افزاری تعریف کردیم که حاصل آن بیش از 500 عنوان کتاب، انتشار مقالات در مجلات علمی، تولید و انتشار بیش از 300 کار تصویری و هفتاد عنوان نرم افزار است.

ده سال دوم هم به سه مرحله تقسیم شده است. مرحله اول از نیمه دوم سال 87 تا پایان سال 89 بود که کارها برای عموم جامعه آماده سازی می شد، مرحله دوم از سال 92 تا 94 بود که به صورت تخصصی انجام می شد و مرحله سوم که از ابتدای سال 95 شروع شده و تا سال 98 ادامه خواهد داشت مرحله نظریه پردازی است. در این مرحله، کارها به سطحی می رسد که پژوهشگران ما بتوانند در جوامع ادبی و هنری و فعالیت های فرهنگی حرف و نظریه داشته باشند.

• بعد از سال 1398 فعالیت مؤسسات به چه صورتی ادامه خواهد یافت؟

سندی برای 20 ساله دوم تنظیم کرده ایم که از سال 1398 تا 1414 را در بر می گیرد و به روشنی حوزه فعالیت ها را تعریف می کند. این سند در هفته پژوهش سال پیش رونمایی شد.

• چرا نام «فرا گستر» را برای مجموعه تان انتخاب کرده اید؟ این نام بیشتر در حوزه های فنی استفاده می شود!

ما کمبودهایی در حوزه داریم؛ از جمله فردی بودن کارها، دور بودن از مراکز علمی و بُعد زمانی.

وقتی از استادانی که خبره هستند و کوله باری از علم دارند می پرسیم شما چرا کار علمی نمی کنید؟ می گویند آن قدر مراجعات اجتماعی داریم که نمی توانیم کار علمی کنیم.

وقتی به برخی طلاب فاضل می گوئیم چرا کار علمی نمی کنید؟ می گویند: ما برای اجرای دستور رهبری به این روستا آمده ایم و کار تبلیغی جهادی می کنیم و دیگر امکان ادامه فعالیت علمی نداریم.

بعضی استادان هم مانند مرحوم آیت الله معرفت کار تفسیری بزرگی در دست داشتند، اما آن کار پس از فوت ایشان متوقف شد. چون فقط خود ایشان از کار علمیشان سر در می آوردند.

ما گفتیم باید این سه محدودیت را برداریم و با هر موقعیت اجتماعی در هر جا که بودیم، بتوانیم کار علمی کنیم و اگر هم نبودیم دیگران بتوانند کار ما را انجام دهند.

• چند مجموعه در موسسات فراگستر فعالیت می کنند؟

موسسه پژوهشي فراگستر محقق که با هدف تربيت پژوهشگران توانمند و مربيان كار آزموده بر اساس علوم اسلامي پايه گذاري شد. این موسسه طرح های مختلف با عنوان طلوع، مطهر، هم انديش، حوزه و مروج برگزار می کند.

«موسسۀ فرهنگي قرآن و عترت فراگستر دين» و «موسسه فراگستر محقق» از دیگر زیر مجموعه های موسسات فراگستر است که هر کدام فعالیت های خاص خود را انجام می دهند.

انجمن «حاء ميم» هم تشكلي است فراگير كه مبلغان، مدرسان، محققان، مترجمان، منتقدان، داستان‌نويسان و شاعران حوزه علومِ انساني را در بر مي‌گيرد و با هدف ايجادِ زمينه مناسب براي ابراز نقش فعال‌تر اعضا در تحولات اجتماعي و كوشش در راه اشاعه‌ هر چه بهتر و بيشتر ارزش‌هاي والاي انساني و ديني فعاليت مي‌کند.

یکی دیگر از بخش های موسسات فراگستر، جشنواره "مهر" است که هر سال در تاريخ افتتاح اين موسسه يعني هفتم مهر برگزار مي‌شود. اين جشنواره با هدف هم افزايي بين دوازده گروه پايه گذاري شده است، دوازده گروهي که همواره به عنوان پيشرو در مباحث علمي، فرهنگي و تبليغي به حساب آمده و نقشي بي بديل دارند.

مؤسسان، محصلان، مدرسان، مبلغان، محققان، مؤلفان، مصوران، مُدونان، مؤيدان، مربيان، متفکران و متوليان، مخاطب اين هم‌افزايي هستند.

• آیا در مؤسسات فراگستر فقط طلاب فعالیت می کنند؟

ده سال اول این گونه بود، چون همت ما بر تربیت پژوهشگر و توانامند کردن نیروی انسانی در حوزه علمیه متمرکز بود. اما در ده سال دوم که زمان ارائه محصول است، باید وارد چرخه ای مانند حوزه نشر و کارهای تصویری می شدیم که به حوزه های تخصصی فنی نیازمند بود. لذا از سال 87 که وارد ده ساله دوم و تنظیم خروجی پژوهش های دوستان شدیم، ناگزیر بودیم که در کنار دوستان حوزوی، از دوستانی که در حوزه های تخصصی و فنی تبحر دارند بهره ببریم.

در ده سال اول 85 درصد دوستان حوزوی بودند ولی الآن تقریبا 50-50 هستند و هم دوستان حوزوی و هم نخبگان دانشگاهی فعالیت می کنند.

• پس می توان گفت در مؤسسات فرا گستر به نوعی پیوند میان حوزه و دانشگاه تحقق یافته است؟

شاید بتوان گفت که این موضوع در مؤسسات فراگستر از حالت شعار خارج شده است. در کارهای تصویری از جمله پویانمایی، یک طرف موضوع فیلم نامه است که دوستان طلبه آن را بر عهده دارند چون دوره ها و کارگاه های مختلف فیلمانه نویسی را در کنار استادان مجرب گذرانده اند ولی قرار نیست انیماتورهای ما هم طلبه باشند.

• چه اشکالی دارد که طلاب هم انیماتور باشند؟

در سند بیست ساله دوم، برنامه را به گونه ای چیده ایم که فعالیت های جنبی طلاب به سمتی برود که نیروی انسانی ما را کامل کند. همین الآن در مجموعه ما طلابی هستند که در بخش جلوه های ویژه، توانمند ترین نیروی مشهد محسوب می شوند.

ما در مجموعه خود دوره های مختلف مانند فیلمنامه نویسی و گارگردانی و تدوین برگزار می کنیم تا جایی که ان شاء الله تمام نیروهای ما طلبه بشوند. البته تعصبی روی طلبه بودن افراد نداریم ولی وقتی همه از یک جنس باشیم تعامل راحت تر است و هم زبانی بهتری اتفاق می افتد.

• کار شما صرفا در حوزه دین است؟

بله، ولی دامنه دین آن چنان گسترده است که تمام فعالیت های جامعه و اقشار را در بر می گیرد. ما در مجموعه خود 14 گروه داریم و ان شاءالله در سال 1398 سطح بالایی از نیازمندی هایی را که جامعه از یک قشر دینی به ویژه طلاب جامعه مطالبه دارد تأمین می کنیم.

گروه های ما عبارت است از: فقه، اصول، فقه و اصول، ادبیات، تاریخ، تفسیر، حدیث ، عرفان، علوم تربیتی، علوم قرآنی، هنر، فلسفه، کلام و فلسفه و کلام.

در گروه ادبیات فعلا فارسی و عربی را در دستور کار داریم و برای افق سال 1398 ادبیات دیگر نقاط جهان هم در کارمان در نظرگرفته خواهد شد.

• چرا برخی گروه ها مانند فقه و اصول و فلسفه و کلام عناوین مشترک دارند؟

اینها در واقع رشته های میان رشته ای هستند یعنی هم پوشانی دارند. بعضی سر فصل ها تخصصیِ حوزه کلام است و بعضی، سر فصل های تخصصی فلسفه؛ ولی برخی موارد مشترک هم در کلام و هم در فلسفه مطرح می شود که سعی کردیم این هم پوشانی را در یک گروه تخصصی بررسی کنیم.

• مؤسسات فراگستر از نظر نظام مندی دارای چه بخش هایی است؟

هشت معاونت برای مؤسسات تعریف کرده ایم: برنامه ریزی، فرهنگی، هنری، آموزش، اداره پشتیبانی، پژوهش، تبلیغات و ارتباطات، فناوری و اطلاعات.

البته وقتی از نظام مند بودن حرف می زنیم، نباید این تلقی به وجود بیاید که موسسه، گسترده است بلکه بر عکس، می خواهیم بگوئیم برای آنکه همان تعداد کم نیروی انسانی بخواهد به صورت یک ساختار منظم فعالیت های خود را جلو ببرد این معاونت ها را تعریف کرده ایم.

• در این گفت و گو بارها از سند چشم انداز مؤسسات نام بردید. چرا این سند برایتان این قدر مهم است؟

اگر کسی از من بپرسد به چه چیز این مجموعه افتخار می کنید نمی گویم به کتاب ها و محصولات ( اگر چه آنها بسیار ارزشمندند و برخی کتاب های ما در کتاب سال برگزیده شده اند). تمام این دستاوردها به برکت نظام مند بودن فعالیت هاست و این هم مرهون سند چشم انداز است. در این سند تمام فعالیت ها مکتوب و شرح خدمات بیان شده است و به صورت مرتب در حال بازبینی و ارتقاست.

ما سند چشم انداز را در حکم قانون اساسی می دانیم ولی این سبب نمی شود که از اصلاح آن غافل شویم، به همین خاطر مهر ماه هر سال آن را بررسی و پالایش می کنیم.

• شما مدیریت گروه کودک و نوجوان را بر عهده دارید. در این گروه چه فعالیت هایی انجام می شود؟

حوزه کودک و نوجوان بر خلاف آنچه که از خارج می بینیم بسیار پیچیده و تاثیرگذار است. اجازه بدهید یک خاطره تعریف کنم تا با اهمیت موضوع بیشتر آشنا شوید.

ما مهدهایی به نام «حوض نقاشی» داریم که کودکانی را پذیرش می کنیم و طلبه ها با کودکان ارتباط برقرار می کنند. یک بار مادر یکی از بچه ها آمد و شروع کرد گریه کردن. علت را جویا شدیم. گفت: «وقتی باران می آید کودک 6-7 ساله من شروع می کند به حرف های زشت زدن و به خدا توهین می کند!»

ما این موضوع را با افراد مختلف مطرح و جلسات متعدد برگزار کردیم اما نتیجه نگرفتیم، تا اینکه در یکی از برنامه هایی که در حرم امام رضا (علیه السلام) برای بچه ها برگزار می شد، این بچه به مربی گفته بود: « عمو ببین! اون ابر، مثل خداییه که توی لپ تاپ بابامه(!) »

همین حرف باعث شد سر نخ دستمان بیاید. از پدر کودک دعوت کردیم و به او گفتیم: شما در لپ تاپت خدایی داری که شبیه ابر باشد؟! تعجب کرد، ساکت شد و بعد گفت: احتمالا می دانم شما چه می گوئید! من یک انیمیشن کوتاه دارم که فکر می کنم خدایی که می گوئید در آن باشد.

انیمیشن های مسموم هالیوودی

من به مخاطبان خبرگزاری حوزه توصیه می کنم حتما این انیمشین کوتاه را ببینند و لذت ببرند. کاری است از یکی از شرکت های هالیوودی آمریکایی به نام پیکسار. داستان از این قرار است که تعدادی ابر (خدا) برای موجودات روی زمین هدیه درست می کنند و این هدیه ها را لک لک ها (پیامبران) به زمین می آورند؛ مثلا برای یک خانواده بچه می آورند، برای گربه، بچه گربه و ... .

شما از دیدن این انیمیشن به قدری لذت می برید که حد ندارد. خنده دار، فانتزی و از نظر تصویری بسیار پر قدرت و بدون دیالوگ. ولی در همین انیمیشن 5 دقیقه ای موضوعاتی متعدد مطرح می شود از جمله: تعدد خدایان، غضب خداوند، کینه خداوند، خدای خوب و بد و ... آن هم بدون هیچ اشاره ای. تنها اشاره اش وقتی است که باران می آید. هنگام نزول باران، یکی از خداها غضب می کند، حسادت می کند و بعد هم که می بیند دستش به جایی نمی رسد گریه می کند و باران گریه خداست. خدایی که گریه می کند همان خدایی است که تمساح و مار زنگی و خارپشت خلق می کند و همه اینها به لک لک یا همان پیامبر آسیب می زنند و او را اذیت می کنند.

این اثر، یک کار فانتزی و طنز است، اما وقتی کودک آن را می بیند، باران که در دین ما نماد رحمت است برای او تبدیل می شود به نماد کفر.

امام رضا (علیه السلام) می فرمایند: من دژ محکمی به شما معرفی می کنم که هر کس وارد آن بشود، آسیب نمی بیند و آن «کلمه لاإله الا الله» یعنی توحید است. اگر کسی وارد مقوله توحید شود و با معارف آن آشنا گردد آسیبی نمی بیند. دشمن ما این مطلب را دریافته است و می داند که اگر بخواهد آسیبی بزند باید در مقوله شرک سرمایه گذاری کند. لذا به بهترین شکل، تعدد خدایان را مطرح می کند.

ما اگر بخواهیم مفاهیم توحیدی را بیان کنیم باید بتوانیم قدرت فصاحت و بلاغت را که در کلام معصومان(ع) جلوه گر شده است و در حوزه تدریس می شود، به تصویر بکشیم، حتی اگر می خواهیم برای کودک کتاب چاپ کنیم باید جذاب باشد و کودک را نگه دارد.

اگر نگاهی به آمار کتاب کودک بیاندازیم به جرأت می گویم که 70 درصد ترجمه است و 30 درصد تألیف. از این 30 درصد چه مقدار برگرفته از آموزه های اصیل اسلامی است و چه مقدار برداشت شخصی؟ برداشت های شخصی چقدر برگرفته از یک پژوهش است و چه مقدار برداشت هایی است که از یک آیه یا روایت صورت گرفته است؟

"قرائتی ها" باید از دل حوزه بیرون آید

ما باید هر روز با مدل همان روز کار کنیم. «قرائتی» ها در دهه شصت خوب اقدام کردند، اما نباید یک «قرائتی» داشته باشیم. اگر می خواهیم بازی رایانه ای بسازیم که کودک پای آن بنشیند باید «قرائتی» هایی از دل حوزه، آن بازی را تولید کنند.

در حوزه کتاب و تصویر و نرم افزار هم این دقت لازم است. یکی از برکاتی که در سند چشم انداز ما در نظر گرفته شده این است که دوستانمان، گام به گام به تخصص نزدیک شوند.

ما ده سال از عمر دوستان را صرف این کردیم که متون اصیل حوزه را پژوهش کنند و شیرازه های دینی را از بطن حوزه علمیه به دست بیاورند و در وجودشان شکل بگیرد. بعد از این ده سالِ عمومی، از طلبه سئوال می کنیم حالا گرایش خودت را مشخص کن. مثلا من می خواهم به صورت تخصصی گرایش پیش از 15 سالگی را انتخاب کنم، پس باید یک دوره عمومی را در همین زمینه سپری کنم، چون می دانید اینها زنجیره است یعنی نمی توانیم یک انسان را بشناسیم، ولی دوره سی سالگی او را نشناسیم.

لذا گام به گام پیش می رویم؛ مرحله اول برای عموم جامعه که نوجوان و بزرگسال و کودک از آن بهره ببرند، مرحله دوم حوزه تخصصی و مرحله سوم حوزه فوق تخصصی.

سال 1398 اگر از پژوهشگر ما بپرسید حوزه تخصصی شما چیست؟ باید بگوید من می توانم برای حوزه کودک و نوجوان در رده سنی مثلا  6-12 سال کار کنم و خروجی کار را هم تعریف کنم.

داستان هایی نو از قرآن که تا کنون نشنیده اید

• خروجی کارتان در عرصه کودک و نوجوان چه بوده است؟

در حوزه کودک و نوجوان یک ادعا کردیم و پای آن ایستادیم. گفتیم تمام محتوای قرآن برای همه جامعه ما پیام دارد.

ما گفتیم موضوع حیوانات را می توانیم برای همه رده های سنی بیان کنیم. اما برای کودکان این زمانه که سرشار از اطلاعات هستند این کار سخت است. تا می خواهیم داستان حضرت صالح را بگوییم، کودک می گوید «شتر صالح را می گوئی؟!» تا می خواهیم داستان ابرهه را بگوییم می گوید «می خواهی ماجرای فیل ها را بگوئی؟!»

به همین خاطر ما داستان هایی می گوئیم که اگر شما بتوانید حدس بزنید در کجای قرآن آمده است به شما جایزه می دهیم. مثلا این داستان: سرپرست یک جنگل حیوانات را خیلی دوست دارد و به آنها می گوید از جنگل خارج نشوید چون گرگ ها شما را می خورند. یکی از حیوانات از جنگل بیرون می رود و گرفتار گرگ ها می شود. در اینجا پروانه کوچکی ایفای نقش می کند و گرگ ها را دنبال نخود سیاه می فرستد و بعد سرپرست جنگل را صدا می کند و او هم این حیوان را نجات می دهد. (اقتباسی از آیات 49 تا 52 سوره مدّثّر)، کودک پای این داستان می نشیند و تا آخر با آن همراه خواهد بود.

نکته بعدی این است که اگر می خواهیم در حوزه تصویر وارد شویم باید تصویر اثرگذار ارائه کنیم. درست است که سخن از حیوان است، اما حیوانی که جزو مفاهیم قرآنی است، پس باید روی آن زیبا کار کنیم.

تا کنون مجموعه داستان های حیوانات قرآنی در 24 مجلد منتشر شده است و تا 45 مجلد ادامه خواهد یافت.

در عرصه پویانمایی هم باید بهترین کار ساخته شود. شاید برای شما جالب باشد که بعضی هنرمندان در این راه به ما کمک کردند. بازیگران مطرح سینما آمدند و با افتخار کار کردند. چون مسلمان هستند و می خواهند دین خود را به اسلام ادا کنند.

ما سعی می کنیم کارهایی که تولید می کنیم ابتدا به صورت کتاب، بعد تصویر و در پایان به صورت نرم افزار ارائه شود. مثلا همین داستان حیوانات قرآنی به هر سه صورت منتشر شده است.

ابتدا بازتاب های کتاب را رصد می کنیم، سپس با انرژی بیشتر وارد کار تصویر می شویم و با استفاده از دو تجربه قبلی، نرم افزار را تولید می کنیم.

کار فرهنگی، لوبیای سحرآمیز نیست / نمی خواستیم از اول طلبه بودنمان معلوم شود

• چرا از آثار تولیدی شما نامی نشنیده ایم و چیزی ندیده ایم؟!

ما الان 17 سال است که مسیرمان را شروع کرده ایم و بدون تعارف می گویم هیچ برای عرض اندام نداریم؛ اگر چه کارهایی که دوستان انجام داده اند در جوامع خوش درخشیده است.

ما معتقدیم کار فرهنگی که پشتوانه علمی داشته باشد لوبیای سحرآمیز نیست که امروز بکاریم و فردا بخواهیم به عرش برسیم. صبری از جنس صبر ایوب پیامبر می خواهد.

اما این ندانستن شما، ضعف نیست. شاید اگر آثارمان را نام ببرم بگوئید عجب! این کار را که دیده ام. برای تقویت شدن یک کار هنری، فقط خواندن کافی نیست. با خواندن، کارگردان خوب تربیت نمی شود. کارگردان خوب، ده ها و صدها کار را تولید می کند و بعد به یک یافته زیبا می رسد.

ما نمی خواستیم در همان آغاز کار، نام خود را مطرح کنیم. چون جایگاه حوزه علمیه و طلاب در ذهن مردم جایگاهی ویژه است و مردم دوست دارند بهترین ها را از دست یک طلبه بگیرند.

از آن طرف اگر کاری ضعیف از یک طلبه عرضه شود مخاطب زده می شود. پس ما باید چراغ طلبگی را خاموش کنیم و بگوئیم کاری تولید شده است، مردم بیایید و ببینید و لذت ببرید. بعد هم بازتاب های آن را رصد کنیم.

بر اساس سند چشم انداز، ان شاءالله در سال 1398 کار را با هویت طلبگی معرفی می کنیم تا دوستان نقّاد بیایند و کار را نقادی کنند.

طنز حکیمانه بر اساس زندگی اهل بیت (علیهم السلام)

• برخی از کارهایتان را برایمان معرفی کنید.

مجموعه ای به نام «از خانه تا بارگاه» را با موضوع زندگی ائمه اطهار در 166 قسمت تولید کردیم. این مجموعه، قطعات شاد زندگی اهل بیت (علیهم السلام) را در تصاویر فانتزی به تصویر می کشد. اساس کار بر طنز است ولی نه طنز لودگی، بلکه طنز حکیمانه که پیامی دینی به مخاطب ارائه می کند.

این مجموعه از زندگی پیامبر خدا تا امام زمان (علیهم السلام) را در بر می گیرد و 110 کاراکتر اصلی دارد. مرحله دوم این کار، زندگی پیامبران است که پژوهش آن تمام شده و در حال پیش تولید هستیم. در مرحله سوم هم به زندگی علمای دین خواهیم پرداخت که البته کاری زمان بر است.

رسانه ملی از تولیدات میهنی حمایت کند

• این پویا نمایی ها از کجا پخش می شود؟

حدود 11 قسمت از مجموعه «از خانه تا بارگاه» را به صدا و سیما دادیم، ولی برای ادامه کار، دست و بال صدا و سیما خالی شد و مجبور شدیم با دوستان لبنانی قرارداد ببندیم و کار را تحویل آنها دادیم.

حمایت های مختلف رسانه ای باید قوی تر از این باشد. خیلی از مجموعه ها، تولیداتشان را به بازارهای دیگر عرضه می کنند در صورتی که این کارها باید از رسانه ملی پخش شود. اگر هم نیاز به ممیزی دارد همان دوستان رسانه ملی انجام دهند تا عیب های کار گرفته شود.

یکی دیگر از کارهای ما «افسانه های لَلاله» است که داستان های کهن فارسی را با معضلات اجتماعی روز بیان می کند. همچنین «عیاش و تالیا» که کاری بسیار زیبا با موضوع داستان زندگی حضرت خضر است.

یکی از پربیننده ترین برنامه های تلویزیون مجموعه حیات وحش است که غربی ها صرفا آن را مجموعه ای از اتفاقات تصور می کنند حال آنکه ما معتقدیم زندگی حیوانات هم درس آموز است و پیام دینی دارد. تا کنون 769 قسمت از مجموعه ای 1500 قسمتی را با نام «نداهای الهی» تولید کرده ایم که سبک زندگی را از زبان موجودات بیان می کند.

جنگی که نمی بینیم - راهی که می رویم

• چه طرح هایی در دست اجرا دارید؟

طرحی پژوهشی را دنبال می کنیم که دو محور دارد. اول، تحلیل جبهه فرهنگی ای که غرب ایجاد کرده و دوم، جبهه ای است که ما می خواهیم در آن قرار بگیریم.

در جبهه اول که نام آن را «جنگی که نمی بینیم» گذاشته ایم، به این نکته می پردازیم که کارهای تصویری غربی با چه اهداف سیاسی و فرهنگی تولید شده و چه پیامدهای مثبت یا منفی در جامعه ما داشته است. همچنین اینکه از نظر اقتصادی چه میزان سرمایه گذاری روی کار انجام شده و چه مقدار بازده داشته است.

در مرحله بعد با عنوان « راهی که می رویم» وضعیت خودمان را تحلیل کرده ایم. اینکه راهی که می رویم چیست و ما چه می کنیم؟

ما راه های خوبی در جامعه رفته ایم و باید آنها را دوباره پیدا کنیم. هشت سال در مقابل دشمن ایستادیم. چگونه؟ با چه فرهنگی؟ با چه سبک زندگی؟

در این قسمت از پژوهش بر این مطلب تمرکز کرده ایم که اگر سه سال دیگر بخواهیم کالایی تولید کنیم باید مثل غرب، بلکه بهتر از آنها بتوانیم به اهدافی که می خواهیم برسیم، رشد اقتصادی کنیم فرهنگمان را گسترش دهیم و ...

اگر غرب روی «سوپرمن» کار کرد، ما فرماندهان امیر را کار کردیم و در سه مرحله، فرماندهان صدر اسلام، فرماندهان بعد از زمان امیرالمومنین (علیه السلام) و فرماندهان بعد از دوران ائمه اطهار(ع) را معرفی می کنیم.

یک میلیارد سرمایه گذاری کنید، دو میلیارد پس بگیرید

• تولید کار در عرصه تصویری، بازده اقتصادی هم دارد؟

اینکه آیا می شود به حوزه فرهنگ و هنر به عنوان یک ظرفیت و چرخه اقتصادی نگاه کرد، سوالی مهم است. ما تاکنون فرهنگ را هزینه بر دیده ایم. یعنی فقط به دولت گفته ایم پول بده تا ما کار فرهنگی کنیم و نتیجه این نگرش این می شود که کار زیادی انجام نشده است.

اما ما می توانیم فرهنگ را چرخه ای ببینیم که می تواند حتی تولیدات دیگر جامعه را که به عنوان کالا عرضه می شود، حمایت کند. یعنی به فرهنگ می توان به عنوان یک بنگاه اقتصادی نگاه کرد.

ما معتقدیم اگر ده میلیارد تومان سرمایه گذاری روی یک کار سینمایی کردیم باید پس از نمایش تبدیل به چند برابر شود. ما در حوزه کودک کارهای سینمایی داریم که دو - سه برابر سرمایه اولیه فروش داشته اند.

اگر کسی حاضر باشد یک میلیارد تومان سرمایه گذاری کند، ما یک زمین دو میلیاردی را در رهن او قرار می دهیم و اگر پس از دو سال، سرمایه او دو برابر نشد، زمین را تملک کند. این ادعا نیست، واقعیت است. ولی چون دوستان ما در عرصه اقتصاد پشتوانه نداشته اند نتوانسته اند اثبات کنند.

هفده سال دندان بر جگر گذاشتیم / کار فرهنگی صبر ایوب می خواهد

• شما از زمانی که مؤسسات را راه اندازی کردید سال ها منتظر ماندید تا به مرحله تولید محصول برسید. سخت نبود؟

ما هفده سال دندان روی جگر گذاشتیم و خیلی سخت بود. طبیعی است که وقتی انسان مطلبی می نویسد خیلی دوست دارد که زود منتشر شود و همه ببینند و استفاده کنند. اواخر دهه هفتاد، یک طلبه، مطلبی آورده بود که بسیار عالی بود، اما نمی توانستیم منتشر کنیم چون سند چشم انداز تاکید می کرد «تا سال 1387 هیچ کاری منتشر نشود».

مردم عادی می گویند این پول از جیب من رفته و اگر سریع بر نگردد، جیبم خالی می شود. مدیری داریم که از ما می خواست در طول دو ماه کار سینمایی انیمیشن تولید کنیم! در حالی که فقط فیلم نامه ای که بخواهد پخته و با محتوا باشد بیش از دو ماه زمان می برد. باید اهل صبر باشیم. بزرگترین ضربه ای که می خوریم از صبر نداشتن است.

• شما خیلی از صبر صحبت می کنید. معلوم است که وقتی موسسه ای مثل شما که بودجه خود را از سازمانی می گیرد، خیالش از بابت بازگشت سرمایه راحت است و عجله ای ندارد.

تصورتان اشتباه است. جمع دوستان ما یک مجموعه خودجوش حوزوی است. ما تا کنون یک ریال از هیچ سازمانی دریافت نکرده ایم. به صدا و سیما و آموزش و پرورش و محیط زیست، کار فروخته ایم اما از هیچ جا کمک نگرفته ایم.

از ابتدای کار حواسمان به مسائل اقتصادی هم بود

• پس بودجه تان را از کجا تأمین می کنید؟

یکی از مطالبی که پیش از شروع فعالیت مؤسسات فراگستر مطرح شد موضوع اقتصادی بود. قرار بود ده سال اول بر روی تربیت نیرو کار کنیم. شاید الآن موضوع نیروهای حق التدریسی و روزمزد و ... مطرح باشد اما در آن زمان واقعا زکات علم، نشر آن بود. استاد فی سبیل الله تدریس می کرد؛ یعنی می گفت کسی به من یاد داده است و من هم باید به دیگران یاد بدهم.

لذا تربیت نیروی انسانی ما هزینه بردار نبود، ولی از آنجا که قرار بود پس از ده سال، کالا تولید کنیم هر کدام از 12 نفری که دور هم جمع شده بودیم مبلغی به عنوان سرمایه روی هم گذاشتیم و آن را به یک معتمد با فکر اقتصادی دادیم تا با آن کار اقتصادی کند.

این سرمایه از سال 1377 وارد بازار شد و ده سالی که دوستان پژوهش می کردند، بازاری ما هم با پول کار کرد. سال 1387 که نوبت به تولید کار شد، دانه ای که در سال 1377  کاشته بودیم به درختی نورس تبدیل شده بود که ما از میوه آن برداشت کردیم و قسمتی از سود سرمایه مان را به عرصه تولید آوردیم.

الآن هم گاهی سرمایه به کمک تولید می آید و گاهی تولید به کمک سرمایه. در واقع تولید و سرمایه دو سنگ آسیاب ما هستند که خروجی ما را تأمین می کنند.

سرمایه اصلی ما خود آقاست

• با این وضع، پس سرمایه دارید!

سرمایه ما علی بن موسی الرضاست. هفده سال است که هر روز دوستان ما به تالار محققان حرم رضوی می آیند و در جوار امام رضا (علیه السلام) کار می کنند. سرمایه ما، مال و منال نیست، بلکه عمر ماست که بتوانیم در آن «عیاش و تالیا» بسازیم تا در برابر بَت من و سوپرمن و... و سایر محصولات غربی رقابت کند. سرمایه معنوی ما دعای پیرمردها و پیرزن ها و زائرانی است که با پای پیاده به حرم آقا می آیند.

گفتگو: سید مهدی رکنی