آیت الله سید ابوالحسن مهدوی، عضو مجلس خبرگان رهبری و امام جمعه موقت اصفهان در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری«حوزه» در اصفهان، به طرح دیدگاه های خود پیرامون حوزه انقلابی و انقلابی ماندن حوزه ها پرداخت.

نماینده مردم اصفهان در مجلس خبرگان رهبری، حوزه انقلابی را تحول گرا خواند و گفت: تدریس درس ولایت فقیه با سرفصل های مدون، باید به عنوان یکی از دروس حوزه انتخاب شود.

وی، "تفقه و شناخت دین"، آگاهی از مسائل روز" و "عملیاتی سازی مطالبات رهبر معظم انقلاب" را از دیگر شاخصه های حوزه انقلابی دانست و افزود: رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران بر اساس اشراف دقیقی که بر مسائل جهانی به ویژه جهان اسلام دارند، در بیانات خود، آخرین نیاز کشور و مقابله با دشمن را بیان می کنند. ایشان دنیا و حوادث داخلی کشور را دائما رصد کرده و رهنمودهای لازم را ارائه می دهند و روحانیون نیز باید افسران جنگ نرم باشند.

امام جمعه موقت اصفهان، همچنین گریزی هم به نقش حوزه انقلابی در تمدن سازی اسلامی و پیش نیازهای این مسئله زد و تصریح کرد: بدون تفقه در دین تمدن سازی اسلامی محقق نمی شود.

حاصل گفتگو با آیت الله مهدوی را در ادامه بخوانید:

 تحلیل و تفسیر شما از شاخصه های انقلابی ماندن حوزه چیست؟

حدود یکسالی است که رهبر معظم انقلاب فرمایشات مختلفی را در زمینه بحث انقلابی ماندن، انقلابی بودن و انقلابی فکر کردن بیان داشته­ اند، ابتدا بحث انقلابی ماندن در  جمع خبرگان رهبری و حوزویان  و سپس در جمع  دانشگاهیان و انجمن های اسلامی و قاریان قرآن، تشکل های مختلف دانشگاه ها و همچنین اشاره ای هم در سالگرد امام راحل در مرقد امام (ره) داشتند.

 رهبر معظم انقلاب در مرقد امام(ره) شاخص های انقلابی بودن را فرموده و بیان کردند معیار چیست، معظم له فرمودند؛ انقلابی بودن این نیست که کار افراطی کنیم، منظور از انقلابی بودن، این است که دین را خوب بشناسید و تفکر راهبردی برای رسیدن به آن اهداف و عدم تبعیت از استکبار جهانی و بصیرت داشته باشیم و در صحنه باشیم، ایشان در زمینه های مختلف از جمله راجع به این که از استکبار تبعیت نکنید. « فَلا تُطِع الْکفِرِینَ وَ جَهِدْهُم بِهِ جِهَاداً کبِیراً (فرقان /۵۲)». 

*شناخت دین؛ اولین شاخصه حوزه انقلابی

نخستین شاخصه تعریف شده از منظر رهبر معظم انقلاب پیرامون انقلابی بودن حوزه ها که همانا شناخت دین است، در حوزه های علمیه  انجام می شود، چون شغل و مسیر و علم طلبه ها و روحانیون، همین است، چه درسی که می خوانند و چه درسی که می دهند، علم فقه و اخلاق و تفسیر است،  شاخصه دوم انقلاب بودن حوزه علمیه این که بعد ازشناخت دین توسط طلبه، نسبت به مسایل روز کشور، حکومت اسلامی و ولایت فقیه  توجه داشته، دشمن را بشناسد و با دشمن مقابله کند.

*آگاهی از مسائل روز

حوزه انقلابی باید نسبت به مسایل روز حساس، مصلحت داخل کشور و هجمه های دشمن حساس باشد و اولین چیزی که مهم بوده و معیار محسوب می شود، سخنان مقام معظم رهبری است. یعنی حوزوی باید گوشش به دهان رهبری باشد، چون رهبر معظم انقلاب اسلامی براساس اشراف دقیقی که به مسائل جهانی، به ویژه جهان اسلام دارند، در بیانات خود، آخرین نیاز کشور و مقابله با دشمن را بیان می کنند. ایشان دنیا و حوادث داخلی کشور را دائما رصد کرده و رهنمودهای لازم را ارائه می دهند و روحانیون نیز باید افسران جنگ نرم باشند.

جایگاه اساتید در حوزه انقلابی کجاست؟

طلاب چشمشان به اساتید است. بنابراین استاد می تواند نکات لازم را منتقل کرده و برای شاگرد الگو باشد. البته لازم نیست با بحث سیاسی، درس را رها کند، ولی به مناسبت هایی، حساسیت های انقلابی را نشان داده و شاگرد را به سمت و سوی سخنان رهبری سوق دهد.

چه جریاناتی در صدد انقلاب زدایی از حوزه علمیه هستند؟

 قاعدتا زیربنای کار انقلاب زدایی، دشمن است، منتهی دشمن هرگز به طور مستقیم نمی گوید من دشمن هستم، بلکه با چند واسطه می آید، چه بسا به افرادی ده یا پانزده سال حقوق می دهد و چندین سال در مراکز مختلف درس هم می خوانند، تا در موقع لزوم، از آنان در پوشش های مختلف برای ضربه زدن به انقلاب اسلامی استفاده کنند.

آیا در عرصه انقلاب زدایی جریان تابلو داری وجود دارد؟

جریان های انقلاب زدایی عنوان خاصی ندارند. عده ای مقابل نظام هستند و گروهی هم  در قبال مواضع انقلابی سکوت می کنند. چه آنهایی که در حال مقابله بوده و چه آنانی که سکوت می کنند، در یک سو قرار دارند، حداقل خواسته دشمن سکوت است. مجموعه تحجر عنوان خاصی ندارد، مانند حجتیه که سفره اش جمع شد، کسانی که معتقد بودند نباید انقلاب شکل بگیرد، چون در مسیر اصلاح اسلام است. از یک طرف می گفتند فساد همه جا را بگیرد و از طرف دیگر با بهاییت مبارزه می کردند، ما جمع این مواضع  را نمی فهمیدیم. در حالی که انقلاب و حکومت اسلامی در ایران تشکیل شده و به واسطه این انقلاب، پیام های اسلام منتقل می شود. امام هشتم علیه السلام می فرمایند: علوم ما را ياد بگيرد بعد به مردم ياد بدهد،‌ سپس فرمودند: « فَإِنَّ النَّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحَاسِنَ كَلَامِنَا لَاتَّبَعُونَا » اگر مردم بدانند كه كلام ما چقدر زيباست حتماً‌ از كلام ما پيروي مي‌كنند. باید ما این محاسن را به کل دنیا منتقل کنیم. این چیزی است که در نظام ما در حال انجام شدن است.

نهادهای تصمیم گیر و آموزشی پژوهشی حوزوی در زمینه انقلابی ماندن حوزه چیست؟

 کار ساده ای که  نهادهای آموزشی و پژوهشی حوزوی می توانند انجام دهند، این بوده که  در راستای درس های حوزوی، اخبار به روز به طلاب منتقل شود. اخبار به روز  و از جمله مباحث و مواضع رهبر معظم انقلاب اسلامی باید سریع منتشر شود، ولو در یک بروشور،  وقتی طلبه در ویترین مدرسه موضع رهبری را ببیند، مرحله بعد دنبال تحلیل اخبار می رود، البته اساتید باید به آنان کمک کنند. به عنوان نمونه  تشیع انگلیسی بحث مهمی است که باید اساتید حوزوی نسبت به آنها حساس باشند. متاسفانه سردمدار جریان قمه زنی در بعضی از شهرها یک طلبه و روحانی است که به علت جهل و دور بودن از مباحث روز، اسلام ناب و تشیع را تخریب می کند و متوجه نبوده و سوء استفاده ها را نمی بیند.

آیا سیستم آموزش حوزه می تواند در زمینه انقلابی ماندن حوزه ها برنامه ای متمرکز داشته باشد؟

نکته قابل پیشنهاد که در قم هم انجام می شود، تدریس نظریه ولایت فقیه در حوزه های علمیه است. در اصفهان آیت الله العظمی مظاهری یک دوره در دروس خارج خود به ولایت فقیه پرداختند، بنده هم دو بار تا امروز یکبار حدود 25 سال پیش در هیئت رزمندگان اسلام و یکبار هم در جلسات منزل خودم، حدود 60 جلسه، به این موضوع پرداختم، که منتشر هم شده است.

اگر تدریس ولایت فقیه به صورت جامع با سرفصل هایی همچون شاخصه های حکومت اسلامی و حاکم اسلامی، جایگاه ولایت فقیه، ویژگی های آن، ارتباطش با مراجع دیگر، دلایل آن از منظر آیات و روایات، حدود اختیارات ولی فقیه، شرایط و صفات حدوثا و بقائا گفته شود، می توان آن را کتاب کرد و در درس خارج گنجاند، البته می توان این بحث را علاوه بر درس های خارج که طلاب سطح بالاتری دارند، برای طلاب سطح پایین نیز ارائه داد، چرا که اگر با این مبانی آشنا شوند به آنها بصیرت سیاسی می دهد.

حوزه انقلابی، حوزه تحول گراست، شاخصه های تحول در حوزه چیست و آیا وضع فعلی می تواند ما را به خواسته های مورد تاکید رهبری در امر تحول برساند؟

 تحول در حوزه علمیه دائماً در حال اتفاق است، زمان آخوند خراسانی و قبل از ایشان، کفایه جزو دروس نبود و رسائل آخرین درس اصول بوده که پس از 50 سال کفایه به عنوان یک درس شناخته شد و همین طور بعد از ایشان هم هر چه جلوتر آمده آخرین نظرات اصولی کفایه به عنوان ابتدایی ترین مطالب اصولی شده، چرا که  بیش از 100 برابر، مطالب جدید آمده؛ مثلا 150 سال پیش علم پزشکی درباره قلب چه می گفت، امروزه همان مطلب، ابتدایی ترین نکات پزشکی است.

*تحول به معنای به هم ریختن کتاب ها نیست

تحول مرتباً وجود دارد. در درس های خارج فعلی تمام نظریات بزرگان در 50 سال اخیر نقد می شود و نظرات جدید تر اضافه می شود، تحول در حوزه قم و اصفهان به این معنا وجود دارد. بعضی فکر می کنند تحول یعنی کتاب های موجود را بهم ریختن، باید با احتیاط به سمت تحول برویم، صرف حذف کتاب بدون جایگزین قوی کار درستی نیست. ما دنبال مطلب جدید و بهتری هستیم. در این راستا باید به معیار ها توجه کنیم، مثل رسائل شیخ انصاری  طی 200 سال تجربه خود را موفق نشان داده، یعنی افراد زیادی با این کتاب مرجع شدند، ما باید با اطمینان کامل کتاب و درسی را جایگزین کنیم ، همچنین قابل قبول نیست که روی یک نسل امتحان کنیم و بعد از 50 سال بفهمیم اشتباه کردیم، لذا باید در جایگزینی کتب دقت لازم شود.

آخوند خراسانی هرگز برای تدریس کفایه به صورت دستوری به حوزه ها و طلاب چیزی نگفتند، بلکه خود کتاب آن قدر از لحاظ علمی قوی بود که جایگاه خود را باز کرد و مورد عنایت بزرگان و علما قرار گرفت.

آیا تفقه در دین با تمدن سازی اسلامی ارتباط دارد و تحقق هر دو، مشروط به انقلابی ماندن حوزه ها است؟

 تفقه در دین از آیه «نفر» در سوره توبه استفاده شده، بر طبق آیات قرآن عده ای باید برای تفقه در دین اقدام کنند، یعنی فهمیدن تمام زوایای دین و بیان عمل صالح برای هر نسلی. شما در رابطه با تمدن جدید نمی توانید بگویید دین اسلام احکامی برای آن ندارد؛ احکام هر دوره ای و حتی نیازهای روز با تفقه در دین مشخص می شود، یک زمانی بانک نبود تا حکومت بانک تاسیس کرد، آیا فقیه در دین می تواند احکامی برای آن بیان نکند و بگوییم دین ناقص است، کلیاتش در دین وجود دارد، مجتهد بر اساس کلیات، معاملات بانکی را تعریف و احکامش را بیان می کند تمدن سازی به همین نحو است .

50 سال پیش دشمن همانند امروز و به اندازه زمان حاضر کاری با ما نداشت و مردم هم دین خود را در خانه هاشان داشتند، ولی امروزه دشمن تهاجم خود را از طریق ماهواره شدت بخشیده، ما باید احکام ماهواره را بیان کنیم، چرا که نمی توانیم مردم را از رسانه جدا کنیم.

*دین در هیچ زمان و مکانی تعطیل بردار نیست

تفقه در دین موجب می شود اثبات کنیم، دین در هیچ زمان و مکانی تعطیل بردار نیست و برای تمام نیازها، برنامه و پاسخ وجود دارد که با تفقه در دین حاصل می شود.

بنابراین تفقه در دین، در عرصه تمدن سازی اسلامی حرف هایی برای گفتن دارد که قطعاً زیر بنای کار است و بدون تفقه در دین، تمدن سازی اسلامی محقق نمی شود.

توصیه شما به طلاب جوان برای انقلابی بودن چیست؟

 اولا خوب درس بخوانند و رشد علمی و تهذیبی را به هیچ وجه کنار نگذارند، همزمان با تحصیل به مسائل روز کشور و جهان نیز توجه نموده و به فرمایشات رهبر معظم انقلاب هم توجه ویژه ای داشته باشند و به جریان های سیاسی ورود نکنند.

بدانند که حوزه خاستگاه انقلاب است و سرمایه  اصلی امام راحل تفقه و برتری علمی ایشان بود، اگرعلم حضرت بالا نبود، خیلی از افراد در آن زمان زیر بار مواضع و سخنان ایشان نمی رفتند. تمام انقلاب های جهان نظامی است، اما انقلاب ما، انقلاب فکری بود و فکر هم به خاطر علم است، شاگردان امام(ره)، درس می گرفتند و انقلاب را ترویج می دادند، بقای انقلاب هم به همین است.

گفت وگو: سید امیر حسین ابطحی