به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه»، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر مهراب صادق‌نیا عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب در سلسله نشست های دهه آخر صفر در جمع کارکنان و دانشجویان دانشگاه ادیان و مذاهب، به مسئله اخلاقی زیستن در جامعه اشاره کرد و اظهارداشت: یکی از اسبابی که دست‌کم مانع می‌شود دین‌داری در جامعه کار دشواری شود و به بیان دیگر رفتار اخلاقی و اخلاقی زیستن عمل دشواری شود، مسائلی است که در خود جامعه پدید می‌آوریم

حجت الاسلام و المسلمین صادق نیا ادامه داد: گاهی وضعیت ساختار جامعه به لحاظ فرهنگی مانع این است که توصیه‌های دین به عمل دینی یا عمل اخلاقی امکان‌پذیر شود، این‌جاست که می‌بینیم بین آگاهی اخلاقی و عمل اخلاقی در جامعه فاصله زیادی افتاده است.

وی افزود: این فاصله گاهی آن‌قدر زیاد است که گاه وقتی توصیه‌های اخلاقی بزرگان‌مان را می‌شنویم، احساس می‌کنیم این توصیه‌ها قابلیت اجرا و تحقق ندارد؛ یک سری آرزو است نه دستورالعمل و یا یک سری خیال‌بافی، نه دستور و منشور رفتاری است.

استاد  دانشگاه بیان داشت: به همین دلیل است که با جامعه‌ای روبه‌رو می‌شویم که به لحاظ معرفت اخلاقی، گران‌بار است یعنی آگاهی اخلاقی‌اش بالا است و اگر از هرکس بپرسیم که چه خوب است و چه بد،‌ فهرست دقیقی از خوب‌ها و بدها ارائه می‌کند اما وقتی به عمل افراد دقت می‌کنیم، می‌بینیم همین شخص که می‌داند چه خوب است و چه بد، در مقام عمل سهم کمی از عمل اخلاقی دارد.

وی اظهارداشت: بدین ترتیب که  همه می‌دانند غیبت بد است اما انجام می‌دهند، همه می‌دانند تهمت، دروغ، بدقولی، تجسس، ربا و رشوه بد است اما انجام می‌دهند، دلیلش این است که جامعه وضعیتی دارد که امکان تحقق منشورهای اخلاقی را فراهم نکرده است. این وضعیت جامعه گاه به ساختار و سازمان جامعه و گاه به خصلت‌های فرهنگی جامعه بازمی‌گردد. مثلاً‌ اگر قرار باشد ربا ندهید و نگیرید، یا رشوه ندهید و نگیرید، اگر در جامعه‌ای زندگی می‌کنید که برای پیش رفتن کارتان مجبور باشید ربا یا رشوه دهید، چاره‌ای ندارید و می‌گویید من می‌خواهم ربا و رشوه ندهم ولی نمی‌شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب افزود:‌ بعضی مواقع خصلت‌های فرهنگی به ما اجازه انجام عمل اخلاقی را نمی‌دهد، این‌ها خصلت‌هایی است که خودمان باعث به وجود آمدنش شده‌ایم، در جامعه‌ای که ریسک عمل اخلاقی بالا است، افراد عمل اخلاقی انجام نمی‌دهند، قرض دادن یک توصیه قرآنی است اما اگر در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که بسیاری قرض گرفته و پس نداده‌اند، دیگر ریسک قرض گرفتن بالا می‌رود؛ لذا افراد، دیگر قرض نمی‌دهند. به همین دلیل است که مهم‌ترین احکام اخلاقی و دینی در اسلام، برای بهبود وضعیت اخلاقی کل جامعه است نه افراد. خوب بودن در جامعه‌ای که آن جامعه بد است امر محالی است. حتی اگر هزاران بار توصیه کنید و مراجع و خطبا و نویسندگان به مردم توصیه به خوب بودن کنند، این توصیه‌ها آب ریختن در ماسه است و امکان تحقق ندارد.

حجت الاسلام و المسلمین صادق‌نیا امر به معروف و نهی از منکر را در راستای اخلاق‌مند و دین‌مدار ساختن جامعه دانست و گفت:‌ اسلام امر به معروف و نهی از منکر را که برای حفاظت از ساختار جامعه سفارش کرده است، اسلام آن‌قدر به این مسئله اهمیت داده که امام علی(ع) می‌فرمایند اهمیت امر به معروف و نهی از منکر در مقابل باقی دستورات دینی مانند دریای خروشان است در مقابل آب دهان، چون اگر این اتفاق نیفتد و وضعیت جامعه درست نشود، به باقی توصیه‌های دین عمل نمی‌شود.

وی مسئولیت‌گریزی و فرافکنی اخلاقی را از موانع اخلاق‌مند شدن جامعه برشمرد و افزود: متأسفانه الان وضعیتی داریم که من از آن تعبیر به فرافکنی یا مسئولیت‌گریزی اخلاقی می‌کنم؛‌ به این ترتیب که برای انجام هر کاری می‌گوییم ابتدا کسی شروع تا ما هم شروع کنیم.

استاد دانشگاه بیان داشت: اخیراً همه مسئولیت‌ها را متوجه دولت و حکومت می‌کنیم و در هر کاری می‌گوییم چرا ما انجام دهیم و این، وظیفه حکومت است، لذا مسئولیت را از خود دور می‌کنیم، در حالی که این مسئولیت از خود ما شروع می‌شود. باید از کارهای بسیار ساده شروع کنیم، مثلاً اگر به کسی قول دادیم، تأخیر نکنیم، هرکسی هر قولی داد زیرش نزنیم، بعد کم‌کم متوجه می‌شویم که در این جامعه بدقولی خریدار ندارد. اگر عیب کسی را مشاهده کردیم، افشا نکنیم،‌ باید از اعمال بسیار ساده شروع کرد و نباید منتظر یک سازمان و ارگان بود، باید از خودمان شروع کنیم.

انتهای پیام   313/17