امروزه بانوان جامعه اسلامی کشورمان بیش از گذشته در گیر و دار فرهنگ مصرفی دچار شدهاند که رویکرد جدی آن را در مدیریت و کنترل بدن میتوان دید؛ شمار فراوان مراجعه به پزشکان برای جراحی صورت، نمود بارز این فرهنگ است که در قالب سبک زندگی جا خوش کرده است.
*مصرف گرایی معطوف به جراحی زیبایی
گسترش تغییرات اجتماعی و رشد فرهنگ مصرفی در جامعه کنونی سبب بروز نوعی سبک زندگی در میان خانوارها شده است که هر کدام از این واحدهای اجتماعی به فراخور از این فضا تاثیر گرفتهاند و به تبع آن نیز، هر فرد به پیروی از دیگران، بخشهایی از این سبک را انتخاب و در زندگی خود اجرا کرده است؛ اما آنچه در این رابطه فراگیر بوده و در میان بانوان به شکل ویژهتر و بارزتر جلوه کرده است، موضوع مصرفیگرایی و رفتارهای معطوف به زیبایی و جذابیت به عنوان نوعی از سبک زندگی است که در میان جوانان بیش از دیگران دیده میشود.
*رابطه معکوس سبک زندگی دینی و مدیریت بدن
این فرهنگ سبب شده اکثر بانوان جامعه تحت تاثیر این نگرش و سبک قرار گیرند؛ از این رو بین سبک زندگی، فراغت، مصرف فرهنگی و سبک تغذیه با مدیریت بدن در جوانان رابطه مثبت و معنیداری وجود دارد؛ این رابطه بین سبک زندگی مذهبی و مدیریت بدن به شکل معکوس است.
در این باره باید گفته شود؛ نمیتوان منکر این موضوع شد زیبایی نشانه ارزش اجتماعی و تا حدودی ساز و کار قدرت و کنترل اجتماعی است، همان گونه که میبینیم افراد چاقی در جامعه هستند که برای دست و پا کردن شغلی برای خود با مشکلات عدیده روبرو میشوند. یا مشاغلی هستند که فرد برای قرار گرفتن در حدود معیارهای آنان باید از میزان قد و وزن مناسبی برخوردار باشد که در این باره میتوان به خلبانی و مهمانداری اشاره کرد. این نحوه نگرش در حوزه ورزشهای مختلف نمود بیشتری پیدا میکند و ورزشکاران همان گونه که از نامشان پیداست باید بدنی ورزیده و متناسب با ورزش خاص خود داشته باشند.
*سبک زندگی مردمان معاصر
این نحوه نگرشها سبب بروز و ظهور سبک جدیدی در زندگی مردمان معاصر شده است همان طور که در بالا توضیح داده شد در بانوان بیش از دیگران به چشم میخورد. این روند سبب میشود بانوان در انتخاب نوع پوشاک، مواد غذایی و آرایشی و دیگر لوازم زندگی به جریانی که در جامعه روان است روی آورند همان مصرفیگرایی بانوان را برای عرض اندام کردن در جامعه و در میان همنوعان و به ویژه همسالان ایجاد میکند؛ آنچه دین مبین اسلام از آن نهی کرده، چشم و همچشمی و گرویدن به مادیات و دنیاپرستی و غفلت از آخرت است که مورد نکوهش دستورات دینی ما است.
*پیامدهای خطرناک جراحی زیبایی
باید گفت که تغییرات جمعیت، الگوهای بیماری نظیر شیوع بیمار «HIV»، تکنولوژیهای جدید از جمله رژیم درمانی و مداخله پزشکی در بدن که اشکال فراوان آن را در حوزه جراحی نقاط مختلف بدن از بین، چشم، لب و ... میبینیم، انتشار آثار میشل فوکو، خیزش جنبشهای فمینیستی در قرن بیستم از دلایل بروز و ظهور این نوع سبک زندگی در میان جوامع است که متاسفانه این رویکرد، جامعه اسلامی ایران را نیز درگیر خود کرده است.
در میان بسیاری از بانوان جوان جامعه خود میبینیم برای زیباتر شدن دست به اعمال جراحی ولو خطرناک میزنند، جراحی چشم و قرار دادن اشیایی در سفیدی چشم به منظور جلوهگری بیشتر از این اقدامات است که گاه سبب نابینا شدن فرد مورد نظر نیز میشود، ولی با این حال دیده میشود شمار بسیاری از دختران جوان به این اقدام با وجود خطرات آن دست میزنند.
جراحی بینی، لیزر و کشیدن پوست، استفاده از روشهای جدید پروتز نقاط مختلف صورت که محل دید در جامعه اسلامی ایران است از دیگر نمودهای بارز این نوع سبک زندگی است که شاید به جرأت بتوان گفت که متخصصان پوست و مو در میان دیگر رشتههای پزشکی به همین دلیل از مراجعهکنندگان بیشتری برخوردار هستند.
اولویت دادن افراد به زیباییدوستی و مصلحتگرایی سبب تغییر در نگرشها و ارزشهای اجتماعی و ساختار جامعه میشود؛ این در حالی است که در دنیای تعاملات مقطعی و سطحی، برای تغییر هر چیزی به ظاهر آن استناد میشود و یکی از مهمترین این ظواهر، بدن به عنوان در دسترسترین قرارگاه نمایش است.
در کنار همه مواردی که در این باره بیان شد، باید گفته شود، هجمه فرهنگی که اکنون در قالب سبک زندگی با آن روبرو هستیم و هر روز بیش از پیش نمود پیدا میکند، با برنامههای فرهنگی هر از گاهی و غفلت مسئولان قابل مقابله نیست. بر اساس اصول روانشناسی برای اینکه از امری نهی کنیم، لازم است امری دیگر را جایگزین نماییم؛ ولی متاسفانه ما هنوز به این جایگاه نرسیدهایم تا توجه کافی به این موضوع داشته باشیم، چه رسد به اینکه جایگزینی مناسب برای آن معرفی کنیم و این موضوع باید مورد توجه مسئولان فرهنگی و سیاستگذاران این حوزه قرار گیرد تا با هوشمندی و تیزبینی بیشتری نسبت به گذشته، به این امور رسیدگی کنند.