به گزارش خبرنگار خبرگزاری«حوزه»، فرزاد رمضانی بونش در نشست علمی « بررسی جریان های رادیکال دینی – تکفیری به عنوان تهدیدی برای گسترش تشیع در آسیای مرکزی، قفقاز و روسیه» که به همت پژوهشگاه بین المللی المصطفی(ص)، پژوهشکده مطالعات منطقه ای برگزار شد، تصریح کرد: اسلام در آسیای مرکزی اسلامی با اکثریت سنی و فرقه حنفی است و شیعیان محدودی را در خود جای داده است.
وی ضمن اشاره به فروپاشی جماهیر شوروی و شکل گیری مرحله جدیدی در منطقه آسیای مرکزی، قفقاز و روسیه به ویژه در حوزه افراط گری، به برخی از عوامل داخلی بروز، ظهور و گسترش افراط گری دینی اشاره نمود و اظهار داشت: نوع نگاه دولت های منطقه به دین اسلام و نیز فشار ساختارهای سیاسی اقتدارگرایانه منطقه که اسلام سیاسی را بر نمی تابند، از مهمترین عوامل سیاسی شکل گیری جریان های افراطی در این منطقه به شمار می رود.
سخنران نشست علمی افزود: نگاه دولت ها به مذهب و استفاده از دین دولتی که گاه با مطلوب ها، خواست ها و نیازهای جوامع اسلامی همخوانی چندانی نداشت، نوعی واکنش و توجه به افراط گرایی دینی را در این منطقه ایجاد نموده است.
رمضانی بونش با تأکید بر این که اسلام مدنظر ساختارهای سیاسی منطقه، اسلام سکولار و حداقلی است، خاطرنشان کرد: در این نوع نگاه توجهی به حضور اسلام سیاسی وجود ندارد و نقدهای سیاسی گسترده ای ارائه نمی شود. اسلام تعریف شده باید همراه و همسان با ساختار سیاسی مرسوم کشور باشد.
کارشناس مسائل سیاسی مباحث اقتصادی را از دیگر عوامل شکل گیری و قدرت یابی جریان های افراطی در منطقه عنوان کرد و اذعان داشت: بحران های اقتصادی گسترده در منطقه و وضعیت جغرافیایی عمده کشورهای این سرزمین، در کنار ناکارآمدی اقتصادی و عدم رشد اقتصادی، فضا را برای ارائه برنامه ها و تلاش های جدی گروه ها و بازیگران تندرو فراهم نمود تا خود را ناجی چالش های اقتصادی معرفی کنند.
وی عوامل منطقه ای و فرا منطقه ای را از دیگر مولفه های تاثیرگذار در افزایش توجه به گروه های تندو و افراطی عنوان کرد و اظهار داشت: قاچاق مواد مخدر، پدیده مهمی است که با توجه به مقابله جدی ایران در مرزهای شرقی با این امر، بخشی عمده ای از کلیدور حمل مواد مخدر را به سمت شمال افغانستان و سرزمین های آسیای مرکزی و قفقاز سوق داده است.
پژوهشگر مرکز بین المللی مطالعات صلح با بیان این که گروه های افراطی و تکفیری ضمن افزایش توان مالی، حضور و نفوذ خود را در سایر کشورهای منطقه گسترش دادند، خاطرنشان کرد: پیوند های قومی و زبانی کشورهای منطقه با کشورهایی چون افغانستان، که خود مامنی برای حضور جریان های تکفیری به شمار می رود، راه دسترسی و انتقال گفتمان ها و اندیشه افراط گرایی را به حوزه آسیای مرکزی آسان تر نموده است.
سخنران این نشست علمی افزود: مهاجرت کاری شهروندان آسیای مرکزی و ارتباط گیری گسترده با ملت های مختلف از دیگر عوامل مهم توجه دادن شهروندان به گروه ها و جریان های تکفیری و تندور است.
کارشناس مسائل سیاسی به نقش برخی از کشورهای منطقه به ویژه عربستان در بازی سازی های منطقه اشاره نمود و یادآور شد: عربستان تلاش می کند تا با نگاه ژئوپلوتیک و استراتژیک حضور و نفوذ گسترده ای را در این منطقه رقم زدند.
وی نقش اسرائیل در قدرت یابی جریان های تکفیری را بسیار مهم ارزیابی نمود و اظهار داشت: رژیم صهیونیستی از روند بنیادگرایی افراطی منطقه بهره برداری نموده، سرویس اطلاعاتی آن با پرداخت مبالغ هنگفت، برنامه های مخربی را برای عملیاتی سازی در کشورها به ایشان تجویز می کنند.
رمضانی بونش به نقش آمریکا اشاره نمود و یادآور شد: آمریکا ضمن ارتباط گیری با گروه های تندر و سلفی، از آنان به عنوان اهرمی مهم برای تهدید دولت ها و کشورهای منطقه استفاده می کند.
وی خاطرنشان کرد: داعش در سالهای گذشته تلاش نموده تا با نگاه امارت سازی، حضور خود را در سرزمین های مختلف اسلامی گسترش داده، ارتباطات فراوانی را با جریان های فعال محلی کشورها ایجاد نماید.
پژوهشگر مرکز مطالعات صلح و گفتگو به عوامل موثر در آینده افراط گرایی منطقه اشاره نمود و اظهار داشت: اگر میزان فشار به احزاب میانه رو اسلامی افزایش یابد، توجه شهروندان میانه رو به سمت گروه های افراط گرایانه و تندرو بیشتر خواهد بود.
وی با اشاره به این که افزایش بحران های قومی و مذهبی و گسترش شکاف های مختلف اجتماعی، به قدرت یابی جریان های افراطی و تندور کمک شایانی خواهد نمود، یادآور شد: شکاف های اجتماعی و فرهنگی منطقه بستری مهم برای اقلیت های قومی منطقه به شمار می رود، تا زمینه را برای توجه شهروندان به سمت گروه های جهادی و افراطی فراهم نماید.
رمضانی بونش در پایان ضمن تأکید بر این که حضور امریکا و ناتو در منطقه، نقش کشورهای بین المللی، واکنش کشورهایی همسایه و... در آینده جریان های تندرو و افراطی منطقه تاثیرگذار خواهد بود، یادآور شد: تدوین راهبردهای منسجم سیاسی و حقوقی، توجه به پناسیل مراکز بین المللی، بررسی میدانی دقیق بازیگران منطقه ای و بین المللی، کمک به کشورهای منطقه برای جلوگیری از نفوذ جریان های افراطی، توجه به اختلاف گروه های تندرو، مقابله با منابع مالی و رصد و بررسی آنها، پرهیز از قدرتمند نشان دادن این جریان ها، استفاده از مواضع وحدت بخش، بهره گیری از فرصت اختلاف میان جریان های تندرو و افراطی و... از مهمترین مولفه هایی است که نقش به سزایی را در آینده فعالیت جریان های افراطی ایفا خواهد نمود.
