خبرگزاری حوزه:

مدرسه عالی انوار طاها از مدارس تحت نظارت آیت الله سید هاشم حسینی بوشهری، مدیر سابق حوزه های علمیه و معاون جامعه مدرسین حوزه علمیه قم است، در راستای معرفی این مدرسه عالی که با هدف تربیت مجتهد در حال فعالیت می باشد با حجت الاسلام والمسلمین عبداللهی به گفت و گو نشستیم که تقدیم حضور شما علاقمندان می گردد.

* ضمن تشکر از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید، تاریخچه ای از این مدرسه عالی بفرمایید.

مدرسه عالی انوار طاها سه سال قبل از سوی آیت الله حسینی بوشهری با هدف جذب استعدادهای حوزوی، سرمایه گذاری بر روی آنان و مجاهدت در عرصه فقه سنتی با رویکرد اجتهاد جواهری تأسیس شده است.

ما از سال گذشته مجموعه طلابی که در طرح نهاد تحصیل اجتهادی در مدرسه عالی فقه و اصول جذب شده بودند را به این مدرسه آوردیم و امرزو قریب 60 طلبه در این مدرسه عالی در حال تحصیل هستند که سعی و تلاش ما بر تربیت مجتهد البته با الگوگیری و بهره مندی از بزرگان است که در این راستا، فعالیت های خود را در جهت دغدغه های بزرگان حوزه علمیه آغاز کرده ایم.

*  چه تعداد استاد در این مدرسه عالی مشغول تدریس هستند؟

ما در این مدرسه علمیه با 30 استاد در ارتباطیم که بخشی از این بزرگواران از اساتید اصلی ما هستند. ما یک خط شکنی نیز انجام داده و از اساتیدی که دروس خارج تدریس می کردند هم دعوت کردیم و آنها هم با بزرگواری پذیرفتند که بیایند و در دوره سطح تدریس کنند. برخی از اساتید هم اساتید کارگروه های ما هستند. کارگروه ها بخش رصد و برنامه ریزی و تحلیل میزان پیشرفت طلاب برای رسیدن به هدف را پیگیری می کنند.

ما مرتب از آنها گزارش گرفته و مطابق با آن برنامه ریزی می کنیم. برخی از اساتید ما، استادان کارگاه های کارورزی استنباط هستند که ویژه طلاب خارج و طلبه های پایه 9 و 10 است.

بخشی از بزرگواران هم اساتید راهنما بوده و حواشی و شروحی که در کنار متون اصلی برای رسیدن به اجتهاد نیاز است را با طلبه ها مرور کرده و از آنان کنفرانس می خواهند. بخشی از همین اساتید راهنما و بخشی از اساتیدی که بر مباحثه ها نظارت می کنند از طلبه های همین مدرسه انتخاب شده اند که از همین دوران آماده تدریس بشوند.

البته ما درس اخلاق هم به صورت هفتگی داریم و صبح پنج شنبه را نیز به دروس اقتضایی مورد نیاز اجتهاد اختصاص داده ایم و  به جز تعطیلات تبلیغی هیچ تعطیلات دیگری در این مدرسه نداریم و هیچ وقت از سرفصل ها عقب نمی مانیم و حتی تابستان ها هم مشغول هستیم.

تقریرات هفتگی طلبه ها هم از برنامه های ثابت ماست و تشویق می کنیم که طلاب ما تقریرات خود را به زبان عربی بنویسند و جالب است بدانید در طول یک سال گذشته حدود 600 تقریر نوشته و بررسی شده است.

ما بعد از دریافت تقریرات، آنها را بررسی کرده و اگر نیاز به تصحیح داشته باشد، نکات را به طلبه ها متذکر شده و از آنها می خواهیم که دوباره تقریرات را تصحیح کنند و مجددا ارائه دهند که البته این کار اجباری نیست. ما به سنت های اصیل حوزوی مانند تقریر نویسی و مباحثه تاکید ویژه ای داریم.

چند کار دیگر هم که احساس می شود برای تربیت مجتهد دینی نیاز است انجام می دهیم. برای اینکه دامنه دانسته های طلاب گسترش یابد، یک انجمن علمی طلبگی هم راه انداخته ایم تا شور و نشاط علمی در این فضا ایجاد شود. نکته دیگر اینکه در کنار این انجمن ها، پایگاه بسیج فعالی را ایجاد کرده ایم که نشست های سیاسی و اجتماعی مرتبی دارد. در کنار اینها اردو های روزانه و سالیانه داشته و در این اردوها برای خانواده ها برنامه های مهارتی داریم.

رویکرد ما هم در این مدرسه رویکرد اخلاقی و علمی است و ما به صورت هفتگی هیات های خانوادگی برگزار می کنیم. از جمله برنامه های مؤثر در بحث استاد و شاگردی، حضور مدیر مدرسه در منازل طلبه هاست که بنده هفته ای یکبار به دیدار طلبه ها می روم و هر ماه هم به همراه جمعی از طلبه ها به دیدار یکی از اساتید می رویم.

* در این مدرسه عالی طلاب از چه پایه ای جذب شده و برنامه تحصیلی آنان چند ساله است؟

ما از پایه هفت طلبه ها را جذب می کنیم و در مقطع خارج هم طلبه هایی که می خواهند وارد درس خارج شوند و یا به تازگی وارد درس خارج شده اند را جذب می نماییم. ما یک سند 20 ساله برای این طرح آماده کرده ایم که محصول آسیب شناسی مراکز فقهی اصولی حوزه های قم، مشهد و نجف بوده که با همفکری شخصیت های علمی حوزه علمیه قم تدوین شده است.

چشم انداز این سند آن است که یک دوره چهار الی شش ساله برای دوره سطح تدوین شده است که طلاب بتوانند سطح را در این زمان بدون تعطیلات بخوانند و دو دوره چهار ساله هم برای دوره خارج تدوین شده است که طلبه ها در دوره چهار سال دوم به یک اجتهاد متجزی برسند یعنی بتوانند احکام شرعی را در بخش خاصی بدست بیاورند.

نگاه بعدی این است که بتوانند ملکه استنباط را به دست آورده و بتوانند وارد یک رشته تخصصی شوند؛ به این معنا که بعد از رسیدن به اجتهاد وارد رشته تخصصی شوند. به این دلیل که هم بتوانند موضوع شناس خوبی شده و هم ملکه استنباطشان تقویت شود. این مبنا و مسیری است که برای کار ما در سند موجود تعریف شده است.

یکی از آسیب های جدی در مراکز فقهی این است که طلبه ها بعد از خواندن چند سال درس به حال خود رها می شوند؛ اما ما برای بعد از پایان تحصیلات طلاب، بخش پژوهش محوری را در نظر گرفته ایم که طلبه پس از پایان درس خود رها نشود. ما به دنبال آن هستیم که بتوانیم از اکنون تا زمان رسیدن به قله اجتهاد و پایدار شدن طلبه در آن مقام، او را یاری کرده و نگذاریم درگیری های روزمره برایش ایجاد شود.

حوزه هم برای این کار در حال حمایت از مراکزی است که مراجع عظام تاسیس کرده اند. این مطلب مقام معظم رهبری فرمودند که اساس کار حوزه فقیه پروری است، بسیار اهمیت دارد؛ پس همه مجموعه حوزه باید دست در دست هم قرار دهند برای برای نیل به این هدف.

* آیا امید دارید که طلاب 20 سال در مجموعه شما بمانند؟

بله؛ ما به جز یک سال اول که به طلبه ها اجازه می دهیم اگر نخواستند ادامه ندهند، باقی دوستانی که در این 5 سال مانده اند، ریزش نداشته ایم. یکی از راه ها این است که طلبه ها بتوانند مشکلات مالی خویش را برطرف کنند و ما مانع این موضوع نشویم. امروز قریب به 14 طلبه ما از اساتید رسمی حوزه علمیه هستند. حدود 20 نفر از طلبه های ما با فعالیت های پژوهشی که در نظر گرفته شده است مشغول به انجام این قبیل کارها هستند. افرادی که در مدرسه به ما کمک می کنند و سرگروه علمی و استاد راهنما هم هستند دست رنج علمی خود را کسب می کنند. ما اگر بتوانیم حداقل های زندگی این عزیزان را تأمین کنیم، دیگر وارد مسائل حاشیه ای نمی شوند.

* در موضوع زبان عربی و انگلیسی هم وارد شده اید؟

بله؛ 9 نفر از طلبه های ما زبان‌دان هستند و امروز در این مدرسه عالی دوره های زبان هم برگزار می کنیم؛ چراکه طلاب نیاز به فهم بین المللی داشته و در این راستا با مراکز متعدد بین المللی ارتباط برقرار کرده و از تجربیات آنان استفاده می کنیم.

* یکی از نیازهایی که بالاخره طلاب نیز نیازمند به آن هستند، موضوع مدرک است؛ در این بخش چه کارهایی انجام داده اید؟

طلابی که در مسیر اجتهاد به پیش می روند، اولا دنبال پست و درآمدهای آنچنانی نیستند؛ پس نیاز به مدرک هم ندارند؛ اما بر فرض اینکه خدمات حوزه وابسته به داشتن مدرک باشد، تلاش می کنیم که طلاب در موضوع پایان نامه های خود غفلت نکرده و سطح سه و چهار خود را کامل نمایند؛ اما باز هم تأکید می کنم که طلبه های ما به دنبال مدرک نیستند؛ البته همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند ما باید به افراد مجتهد تصدیق اجتهاد بدهیم. این نظر درستی است و ما باید این کار را پیش ببریم تا هرکسی داعیه دار اجتهاد و بعدها داعیه دار مرجعیت نشود؛ باید مشخص شود که چه کسی به او اجازه اجتهاد داده است؛ لذا به نظر بنده مسئله تصدیق اجتهاد باید هوشمندانه و هدفمند احیاء شود.

* طلاب این مدرسه عالی در جشنواره های علمی هم شرکت داشته اند؟

بله؛ طلاب این مدرسه عالی در همایش های ملی و بین المللی حضور داشته اند؛ اما نیازمند آن هستیم که همایش ها و جشنواره هایی مرتبط با تحصیلات تخصصی طلاب برگزار شود و امروز جای خالی این همایش ها احساس می شود.

* در رابطه با فقه پویا و فقه جدید چه کارهایی در مدرسه شما انجام شده است؟

شیعه هیچوقت در طول زمان، حاکم نبوده و این مسئله سبب شده که ظرفیت های حوزوی پاسخگو نباشد. انقلاب اسلامی مؤثرترین ابزاری بود که توانست ظرفیت های فقه شیعه را متبلور کند. ابتکار، مجاهدت و خلاقیت امام راحل در این زمینه بسیار تأثیرگذار بود. با این وجود ما مشاهده می کنیم که امروز حکومت اسلامی به عنوان پدیده ای در دنیا مطرح است و چشم دنیا به ماست. این ظرفیت ها را ما چه زمانی و چگونه می خواهیم نقد کنیم؟ اگر بخواهیم طراحی ابواب جدید فقهی را انجام دهیم به همین راحتی نمی توانیم این کار را انجام دهیم و این کار رویکرد های نوین دانشی می خواهد و ما باید رویکردمان را از این رویکرد دانشی صرف و تک دانشی تغییر داده و با نگاهی نظام مند به دانش ها پیش برویم.

نکته دیگر این است که معادلات روز دنیا با انقلاب اسلامی ایران تغییر کرده است. نقطه عطف این تغییرات هم حوزه علمیه بوده و طبیعی است که با این تغییر معادلات، عرصه های جدید و یا پنهانی در حال رخ دادن است و حوزه علمیه باید خود را به روز کند. علیرغم اینکه در حوزه تلاش های فراوانی صورت گرفته است؛ اما ما باید در علوم میان رشته ای و فرارشته ای ورود کنیم و اگر حوزه با تغییرات بنیادین علم و تکنولوژی قدمی جلوتر از دنیا نداشته باشد قطعا عقب خواهد ماند و حوزه ای که باید راه را نشان دهد و پایه ریز بنیان های معرفتی دنیا باشد عقب می ماند.

اگر روزی برسد که ربات ها بیایند در خیابان ها شعار دهند که ما حقوق شهروندی خود را می خواهیم، خب ما با نگاه فقهی باید حتما جوابگوی نیازهای آینده بشر باشیم و ما به حوزه ای پاسخگو، ناظر به زمان و جلودار در مسئله شناسی نیاز داریم. همه اینها  وابسته به توسعه ابواب فقهی است و البته اساس کار ما هم باید همین فقه سنتی باشد.

* با توجه به اینکه این مدرسه عالی تحت اشراف آیت الله حسینی بوشهری اداره می شود، آیا پرداختی مالی خاصی به طلاب دارید؟ یا همانند دیگر مدارس علمیه است؟

ما باید در حد رفع نیاز و دغدغه طلبه ها گام برداریم؛ لذا شهریه ثابت در حد 100 هزار تومان و 200 هزار تومان داریم و اگر بدانیم طلبه ای مشکل مالی دارد، تلاش می کنیم در حد توان به او کمک کنیم.

* در پایان اگر پیشنهاد یا نکته خاصی مانده بفرمایید.

از خبرگزاری وزین حوزه تشکر می کنم که اقدامات بسیار جدید و به روزی انجام داده و نگاهی نو، تخصصی و بین المللی به رسانه دارد.

نکته ای که باید بیان شود آن است که ما در موضوع رسانه نباید منفعل عمل کنیم. ما امروز نیازمند به 50 شبکه ماهواره ای هستیم؛ باید قم را بهتر به دنیا بشناسانیم؛ باید ارتباط بدنه حوزه با مردم جهان را گسترش دهیم؛ وظیفه ماست که بزرگان حوزوی را به دنیا معرفی کنیم. باید با تمام مشکلاتی که وجود دارد، تلاش خود را انجام دهیم؛ امروز حوزه در شبکه های اجتماعی مورد هجمه های شدیدی قرار می گیرد و وظیفه رسانه حوزه است که مقابله کند. دشمن به دنبال زخمی کردن مادر انقلاب است و باید از این تهاجمات جلوگیری کرد. امروز روحانیت مظلوم بدون هیچ امکاناتی در دورترین روستاها مشغول به فعالیت هستند و ما باید در مقابل این هجمه ها واکنش سریع داشته باشیم.