دکتر کمال اکبری در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری «حوزه»، با بیان این که نظر و دیدگاه های مختلفی در خصوص بازنمایی روحانیت در سینما و تلویزیون وجود دارد، اظهار داشت: یک دیدگاه و نظر مربوط به دوران قبل از انقلاب است که در این دوره، عمدتاً روحانیون نقش محوری در جامعه ندارند بلکه نقش آن ها تا حدودی تزیینی و بدون توجه به شان و جایگاه دینی آن هاست به عنوان مثال برای انجام برخی مناسک مثل نماز و یا غسل و کفن میت از آن ها در فیلم ها استفاده می شود.
وی افزود: در واقع در این گونه آثار، جایگاه روحانیت تقلیل داده می شود به برخی مناسک عبادی در داخل جامعه و حال آن که در همان ایام نیز روحانیت نقش های بسیار مهمی در هدایت مردم و نسل جوان دارد که این امور به هیچ وجه در فیلم های سینمایی دوران قبل از انقلاب به تصویر کشیده نمی شود.
رییس کمیسیون فرهنگی و پژوهشی بنیاد ملی نخبگان اضافه کرد: در برخی آثار ناصر تقوایی مربوط به دوران قبل از انقلاب، این نگاه که اساساً نقش گسترده ای برای روحانیت قائل نیست، وجود دارد.
وی همچنین بیان داشت: در برخی دیگر از آثار که مربوط به دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی می شود، نقش روحانیت حداکثری دیده شده و حتی مراحل دست نیافتنی و کمیابی نسبت به روحانیت نشان داده می شود تا جایی که احساس می شود فرد روحانی شخصی قدیس و یا تالی تلو معصوم است که این نگاه مسلم است که نقش گسترده ای برای روحانیت قائل است.
اکبری گفت: به نظر بنده این نوع نگاه به روحانیت و ارتباط دادن آن با جامعه شاید باعث شود که ارتباط و نزدیکی میان اعضای جامعه با روحانیون کمرنگ و یا قطع شود ، کما این که ما در فیلم هایی همچون رسوایی یک و دو ساخته مسعود ده نمکی این مساله را به وضوح می بینیم که روحانیت نقش بسیار ملکوتی و ماورایی دارد و حتی دست به پیش بینی وقایع آینده می زند که طبعاً این مساله توقعات از روحانیت را در نظام اجتماعی ما به طرز غیرمنطقی افزایش می دهد.
وی همچنین افزود: برخی دیگر از فیلم ها و یا سریال ها نیز روحانیت را در جایگاه سیاسی به تصویر می کشند به طوری که نقش حاکمیتی روحانیت برجسته تر می شود و ماموریت ها و کارویژه هایی مثل سیاست گذاری کلان و تصمیم گیری برای آن در نظر می گیرد اما با این حال این نگاه نیز کمتر به کارکرد واقعی روحانی در بدنه جامعه و در محلات نزدیک می شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه صدا و سیما ابراز داشت: برخی از آثار نیز در این عرصه در درون جامعه و بستر نظام اجتماعی با مسایل مختلف حاشیه ای دنبال می شود و حال آن که یک فرد روحانی در روزگار ما، زندگی کاملاً معمولی در کنار دیگران دارد.
وی افزود: البته انصافاً در معدود فیلم ها و سریال ها این نگاه درست و واقع بینانه به روحانیت وجود دارد چه آن که در این قبیل آثار ، وظایف متعددی اعم از وظایف تربیتی، تبلیغی و زیست فردی و جمعی برای روحانیون در نظر گرفته می شود و روحانیت در کنار مردم دیده شده و نقش اجتماعی مناسب و متعادلی دارد.
این محقق ادامه داد: با توجه به توضیحات گفته شده به نظرم ، سریال سر دلبران ، ساخته آقای محمد حسین لطیفی که ماه مبارک رمضان امسال از شبکه اول سیما پخش شد، با وجود همه نقاط ضعف و قوت به این نگاه اخیر به روحانیت نزدیک شده و تا حد مناسبی به نقش و کارکرد روحانیت در جامعه به خصوص از منظر یک روحانی امام جماعت پرداخته است.
اکبری همچنین خاطرنشان کرد: در واقع سریال "سر دلبران" از جهتی که بازنمایی نسبتاً متعادلی از روحانیت در جامعه دارد و بازی های نسبتاً خوب و مناسبی را در آن شاهد هستیم یک سریال موفق است هر چند که طبعاً مثل هر کار دیگری با نقاط ضعفی هم روبروست.
وی گفت: انصافاً "برزو ارجمند" در این سریال خوب عمل کرده هر چند که معتقدم اگر مشورت بیشتری با روحانیت و علما در این باره می شد، ایرادات بسیار کمتر شده و حداقل اشکالات گفتاری سریال رفع می شد.
این محقق و تحلیلگر امور رسانه ای یادآور شد: این که در این سریال، شخص روحانی را می بینیم که مثل دیگران دچار مشکل می شود و پول و سرمایه خاصی ندارد و حتی در داخل خانواده اش با مشکلات عاطفی روبرو می شود، نشان می دهد که کارگردان و تهیه کننده نگاه نسبتاً درستی به نقش روحانیت در جامعه و خانواده داشته اند که همین مساله ارزشمند است.
وی گفت: حتی در اواخر سریال مشاهده می کنیم که "سید سلیم" روحانی محل دچار بحران هویت شده و معلوم نیست که پدر و مادر واقعی اش چه کسانی هستند و در عین حال او کسی است که ممکن است حتی دعوا کرده و یا کسی از او شکایت نموده و به کلانتری برود.
عضو هیئت علمی دانشگاه صدا و سیما همچنین افزود: نکته مثبت این بازنمایی البته آن است که فردی که نقش روحانی را برعهده دارد، در هیچ شرایطی خلاف شرع انجام نمی دهد و همواره نیز نگاهش به حل مشکل محله و اصلاح ذات البین است و در راستای جذب حداکثری گام برمی دارد، به طوری که همه اقشار و افراد اعم از دزد سابق از زندان برگشته و دزد بالقوه و فرد معتاد و رباخوار و غیره را می خواهد اصلاح کند.
اکبری در خاتمه سخنان خود بیان داشت: در سریال هر چند برخی کلمات گفتاری فرد روحانی به سمت تصنعی و کلیشه ای پیش می رود؛ اما در مجموع نگاهش معطوف به اصلاح افراد و انجام برخورد اخلاقی و سازنده با آن هاست.
۳۱۳/۸
