به گزارش خبرگزاری «حوزه»، یکی از انجمن های فعال حوزه در حال حاضر انجمن مطالعات سیاسی حوزه علمیه قم است که مسئولیت آن را دکتر علی شیرخانی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی و از نویسندگان مطرح حوزوی به عهده دارد.

در گفتگو با وی به مهم ترین مسایل و اولویت های انجمن های علمی به خصوص انجمن مطالعات سیاسی پرداخته ایم که در ادامه مشروح آن می آید.

برای آغاز بحث بفرمایید که تحصیل در حوزه و به طور کلی فعالیت های علمی برای شما از کجا و چگونه شروع شد و هم اکنون به چه فعالیتی مشغول هستید؟!
ورودم به حوزه از سال 1363 بود که البته دو سال ابتدایی تحصیل حوزوی را در قزوین گذارندم و بعد از آن حدود 10 سال در قم مشغول به ادامه تحصیل شدم. در دهه 70 نیز وارد درس خارج شدم و همین زمان هم بود که بنده ازدواج کردم و وارد دانشگاه باقرالعلوم(ع) شدم و جزو اولین ورودی های رشته علوم سیاسی بودم که تا مقطع دکتری هم به تحصیل ادامه دادم .

از سال 1382 نیز عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی قم هستم، ضمن آن که از سال 71 هم که مجلات حوزوی راه افتاد، بنده در قسمت نمایه با آنها همکاری می کردم و هم اکنون نیز در برخی مجلات چون سپهر سیاست قلم می زنم.

در مجله ای هم که در بروجرد چاپ می شود و نیز عضو هسات تحریریه فصلنامه تاریخ، سیاست و رسانه هستم.

بنده تحصیلات آکادمیک خود را در دانشگاه باقرالعلوم(ع) شروع کردم که تا مقطع کارشناسی ارشد نیز در همان جا ادامه دادم و برای مقطع دکتری در دانشگاه آزاد اسلامی تهران واحد علوم و تحقیقات پذیرفته شدم که در همین دانشگاه نیز بنده را بورسیه کردند و به عضویت هیئت علمی دانشگاه در آمدم.

از سال 83 نیز عضو هیات موسس انجمن مطالعات سیاسی حوزه علمیه قم شدم که در آن جمع اساتید و فرهیختگانی چون آقایان بهروز لک، ظهیری، سخاوتی، لک زایی، نوروزی، حقیقت، میراحمدی و فیرحی حضور داشتند.
در حال حاضر انجمن مطالعات سیاسی حوزه چند عضو دارد و ملاک شما برای عضویت در انجمن اعم از پیوسته و غیر پیوسته چیست؟

هم اکنون این انجمن حدود 250 نفر عضو دارد که 200 نفرشان عضو پیوسته هستند و 50 نفر هم غیر پیوسته می باشند. شرط لازم برای اعضای پیوسته این است که باید حتما طلبه و یا روحانی درس خارج باشد و حداقل مدرک کارشناسی ارشد هم داشته باشد؛ البته ناگفته نماند که از این 250 نفر حدود 120 نفرشان دارای دکترای علوم سیاسی هستند و ما بقی هم یا مدرک کارشناسی ارشد علوم سیاسی دارند و یا دانشجوی مقطع دکتری هستند.

هم اکنون چندمین دوره فعالیت انجمن را شاهد هستیم و از چه زمانی شما به عنوان رییس انجمن برگزیده شدید؟

تاکنون به فضل الهی هفت دوره را پشت سر گذاشته ایم و در هفتمین دوره هیات مدیره که سال گذشته انتخابات آن انجام شد، بنده به عنوان رئیس انتخاب شدم.

دوره های هیئت مدیره انجمن هم دوساله است ، ضمن آن که بر اساس ضوابط و مقررات، یک نفر بیش از دو دوره نمی تواند رئیس هیات مدیره باشد. البته دوستان انجمن با شورای عالی حوزه های علمیه رایزنی هایی انجام داده اند که چنانچه فردی توانست رای اکثریت را کسب کند، مانعی برای انتخاب مجدد او وجود نداشته باشد.

به عنوان کسی که از ابتدا جزو هیئت موسس انجمن مطالعات سیاسی حوزه بودید، در این هفت دوره اگر بخواهید یک نگاهی به سیر انجمن داشته باشید و مهم ترین آثار و برکاتی که این انجمن برای حوزه علمیه و به طور کلی حوزویان داشته را بیان کنید، چه مواردی به ذهنتان می رسد؟

قبل از پاسخ به سوال شما لازم می دانم که نکته بسیار مهمی را متذکر شوم و آن هم این که انجمن های حوزوی متاسفانه هنوز ناشناخته هستند، به این علت که بدنه حوزه عمدتاً آنچه که تاکنون داشته با درس و بحث و استاد و توجه به عرصه های سنتی شناخته می شده است.

حوزه علمیه ما در واقع همچنان آموزش محور است و حال آن که محور اصلی و شاه بیت فعالیت انجمن های علمی بسط مرزهای دانش است؛ به این معنا که از آن چه وجود دارد، دیوارها را بشکند و متناسب با نیازهای روز پاسخگوی جامعه باشد.
ما در برخی درس های خارج می بینیم که استاد متن حاشیه عروه را می خواند و به طلاب توضیح می دهد و می گوید دیدگاه من با فلان دیدگاه منطبق است. اما کارکرد مهم انجمن های علمی حوزه باید این باشد که بیایند و دیدگاه های جدید ارائه دهند و طبعاً تحقق این مساله این نیازمند پژوهش است. هر چند پژوهش های سنگینی در میان حوزویان مطرح بوده است اما این پژوهش ها بیشتر فردی بوده و حال آن که باید به سمت پژوهش های جمعی رفت و رسالت انجمن های علمی حوزه در این میان باید این باشد که بدنه حوزه و به خصوص قشر نخبگان آن را به سمت انجام پژوهش های جمعی و کاربردی سوق دهد.

این که در لابلای صحبتتان اشاره داشتید که انجمن های علمی هنوز در حوزه ناشناخته مانده اند، به نظر شما ایراد کار به ضعف اطلاع رسانی در این خصوص بازمی گردد و یا این که هنوز طلاب و حوزویان، ضرورت این مساله را به خوبی درک نکرده اند؟
به نظرم مشکل از هر دو طرف است و لذا باید کاری کرد که این انجمن های علمی به مرور در حوزه جا بیفتند.

اولین کارهم باید این باشد که انجمن ها را در میان مراجع تقلید که سکانداران اصلی حوزه هستند به خوبی تبیین کرده و معرفی کنیم و اهداف و غایات را به خوبی برای این بزرگواران بیان کنیم که این وظیفه هم متوجه دبیرخانه است و هم متوجه مجموعه مدیریت حوزه و به خصوص خود انجمن های علمی که در این باره اهتمام و دغدغه بیشتری از خود نشان دهند.
پس از اولین گام که در سطح مراجع معظم تقلید برداشته شد، کاری که باید کرد این است که باید بیاییم مباحث انجمن ها را در فیضیه به بحث بگذاریم. ما خودمان به صورت هفتگی مباحثی را در انجمن مطالعات سیاسی برگزار می کنیم اما طلاب آن طور که باید و شاید از آن استقبال نمی کنند چون اصلا اطلاعی در این زمینه ندارند و حال آن که اگر این جلسات در فیضیه یا مثلاً مدرسه علمیه امام کاظم (ع) و یا مراکزی که طلاب بیشتری در آن حضور دارند، برگزار شود، همین مساله باعث می شود زمینه معرفی انجمن ها به طلاب نیز به خوبی فراهم شود.

در هر صورت اگر نگاه مراجع تقلید به انجمن های علمیه در وهله نخست، نگاهی مطلوب باشد این انجمن ها می توانند بیش از پیش مطرح شده و تقویت شوند و البته چون بیانگر مطالب جدیدی هستند، باید توجه داشته باشیم که جا افتادن و توسعه و استحکام انجمن های علمی، زمان بر است و نکته مهم هم این است که اگر انجمن ها قوی تر کار کنند، به مرور خود بدنه حوزه می تواند پژوهشگران خود را هم مانند اساتید حوزه سطح بندی کند و این مساله بی شک در فرآیند تحول در حوزه بسیار موثر خواهد بود.

گفتگو از : سید محمد مهدی موسوی