به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه» صبح امروز به‌منظور تجلیل از اساتید مکرم حوزه علمیه قم، بیستمین اجلاسیه اساتید سطوح عالی و خارج حوزه علمیه قم با عنوان «رسالت اساتید در هدایت تربیتی و علمی» با استقبال جمع کثیری از اساتید حوزه علمیه قم در سالن همایش مدرسه امام کاظم(ع) برگزار شد.
بر اساس این گزارش: در این اجلاسیه که تعدادی از اعضای شورای عالی حوزه های علمیه و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم حضور داشتند ابتدا حجت الاسلام والمسلمین رستم نژاد گزارشی از فعالیت های و کمیسیون های نوزدهمین اجلاسیه که در سال گذشته برگزار شده بود ارائه داد.
سپس جلسه با سخنرانی حضرت آیت الله مکارم شیرازی، آیت الله علیرضا اعرافی مدیر حوزه های علمیه، حجج اسلام والمسلمین برنجکاردبیر کمیسیون آموزش پژوهش، سید مرتضی صالحی ساداتی دبیر کمیسیون تهذیب و تربیت حوزه قم، سید احمد حسینی خراسانی کمیسیون نقش اساتید در تربیت طلاب تراز انقلاب، واعظ موسوی دبیر کمیسیون تهذیب و تربیت حوزه قم گزارشی از نتایج کمیسیون های مربوطه ارائه کردند و همچنین از اساتید برتر، پیشکسوت و ایثار گر نیز تجلیل به عمل آمد.
دشمن می‌خواهد نقش حوزه را کم رنگ کند
حضرت آیت الله مکارم شیرازی در این مراسم با بیان این که سخنرانی در این جلسه سخن با همه حوزه های علمیه است به حدیثی در اهمیت مقام عالم در نزد خداوند اشاره کردند و اظهارداشتند: در حدیثی رسول گرامی اسلام(ص) به اصحابش این چنین فرمودند: از همه بخشنده تر خداوند است و سپس فرمود ند: در میان فرزندان آدم(ع)، من از همه بخشنده تر هستم و بعد از آن بخشنده تر کسی است که علم و دانشی را یاد بگیرد و آن را منتشر نماید.
دسته بندی مطالب مقام معظم رهبری
این مرجع تقلید گفتند: استاد موفق کسی است که اقداماتی چون مطالعه دقیق قبل از تدریس و دسته بندی مطالب را انجام دهد؛ مقام معظم رهبری نیز همیشه بحث های خود را به صورت دسته بندی شده و روی کاغذ می آورند.
اساتید نباید از اشکالات مکرر عصبانی شوند
ایشان با بیان این که بیان چکیده درس و بحث ها نیز می تواند مفید باشد، گفتند: اساتید باید اشکالات را به خوبی بشنوند و پاسخ دهند؛ نباید از اشکالات مکرر عصبانی شوند که در این صورت ارزش کار آنها از دست خواهد رفت.
حضرت آیت الله مکارم شیرازی با اشاره به اینکه اساتید باید از مفاهیم روشن و ساده استفاده نمایند، افزودند: اگر بعد از درس، فرصتی بود؛ باید به شاگرد ها اجازه داده شود تا سوالات خود را مطرح کنند و علاوه بر آن به شاگردان فرصت مباحثه داده شود.
شاگردان را به تدریس تشویق نمایید
معظم له ابراز داشتند: تدریس قدرت تفهیم می آورد و لذا شاگردان را به تدریس تشویق نمایید، همچنین برگزاری مسابقه میان شاگردان در نوشتن و مباحثه و رفتن به سراغ مسائل روز از اقداماتی است که اساتید باید توجه داشته باشند.
این مرجع تقلید با بیان اینکه اساتید باید الگوی اخلاقی برای شاگردان باشند گفتند: در درس ها واقعا قصد قربت داشته باشید و ببیند می توانید این درس را بدهید که اگر نمی توانید، وقت افراد را هدر ندهید.
استاد خارج فقه حوزه علمیه قم ادامه دادند: بدانید، حوزه دشمنانی در داخل و خارج دارد و ما حوزویان باید سعی کنیم این حوزه را حفظ نمائیم؛ دشمن می خواهد نقش حوزه را کم رنگ کند.
حضرت آیت الله مکارم شیرازی ابراز کردند: دروس آزاد تأثیری دارد که دروس محدود مدارس آن تأثیر را ندارد و در دروس آزاد، طلاب به سراغ بهترین ها می روند؛ البته دروس در مدارس هم باید باشد؛ اما اصل بر دروس آزاد باشد.
ایشان عنوان کردند: حوزه را مرکز تدریس پایه های اول نکنیم و حوزه باید سطوح بالا و دانشگاه عالی اسلام باشد و خوب است؛ تدابیری اتخاذ شود تا طلاب دروس ابتدایی را در شهرستان ها تحصیل نمایند و بعد به حوزه قم منتقل شوند.
حوزه های شهرستان ها نیز باید تقویت شوند
این مرجع تقلید با بیان اینکه حوزه های شهرستان ها نیز باید تقویت شوند، افزودند: یکی از راه های تقویت حوزه های شهرستان ها این است که اساتید به آن مناطق بروند.
حضرت آیت الله مکارم شیرازی در پایان گفتند: کمک های مالی به شاگردان دو صورت است یکی آن هایی که مشکل دارند، کمک شود و یکی هم به صورت جایزه، تشویق و کمک شوند؛ اما اینکه به همه کمک شود آن تأثیر گذاری را که باید داشته باشد ندارد.
آزادی هدایت شده و هوشمند را در نظام آموزشی حوزه عمق می بخشیم
آیت الله علیرضا اعرافی مدیر حوزه های علمیه نیز در سخنانی اظهار داشت: در پذیرش حوزه های علمیه تلاش شده تا مبنای پذیرش کیفیت و توانمندی های روحی، فکری و شخصیتی باشد.
وی با بیان اینکه مدیریت، شتاب زدگی در پذیرش و افزایش کمی نداشته و نخواهد داشت، گفت: در دو سال اخیر تلاش شده؛ ضریب پذیرش و نمره ها افزایش یابد؛ نباید نگران از کم شدن ورودی ها داشته باشیم؛ بلکه باید نگران این باشیم در دنیایی که این همه نیاز وجود دارد و نیاز ها در سطحی بالاتر از گذشته است، افراد ممتاز را تربیت کنیم.
مدیر حوزه های علمیه تصریح کرد: استقلال مالی حوزه های علمیه بسیار مهم است و باید تلاش کنیم در حوزه منابع پایدار ایجاد شود و تا جایی که امکان دارد، منبع تغذیه ما این منابع باشند.
وی افزود: حوزه از اسناد کلان که لازمه حرکت است باید عبور کند؛ لذا طرح های متعددی در این زمینه ارائه شده، بنابراین ما در مرحله عبور از این امر مهم هستیم.
آیت الله اعرافی با بیان اینکه برنامه 5 ساله حوزه آماده شده و به زودی ارانه خواهد شد بیان کرد: در ادامه کار نیازمند هستیم از نظر اساتید و فضلا بهره مند شویم و اکنون این نیز انجام شده و نظرات جمع آوری و بررسی می شود.
وی همچنین افزود: در خصوص مطالبات مراجع عظام تقلید و مقام معظم رهبری اقداماتی شده و در حال تکمیل هستند.
مدیر حوزه های علمیه مهمترین شاخصه حوزه انقلابی را دارا بودن نظام تخصصی و نقشه رشته ای برای پاسخگویی به دنیای جدید عنوان کرد و گفت: این، نیاز به زیر ساخت دارد و شورای گسترش و شورای عالی علاوه بر نظامات جامع در حوزه های مختلف نیز طرح هایی دارند که باید آرام آرام ان طرح ها را به جلو ببریم و یکی از آن ها همین نقشه نظام جامع رشته ای است؛ در این زمینه کار به صورت وسیع و کارشناسی و بهره گیری از اساتید انجام شده است.
تعطیلات حوزه بیش از سایر مراکز علمی نیست
وی با بیان اینکه حوزه ما زنده، پویا و فعال است خاطرنشان کرد: تعطیلات حوزه بیش از سایر مراکز علمی نیست و لذا مراقبت از اینکه تعطیلات زیادی در حوزه نداشته باشیم یک ضزرورت است.
آیت الله اعرافی تصریح کرد:طرح پژوهش در سطوح عالی که منطبق بر سنت های حوزه است تصویب شد و در قم مدیریت سطوح عالی و مراکز تخصصی آن را دنبال خواهند کرد تا ظرفیت های خوبی برای افراد و پژوهشگران مستعد ایجاد شود.
وی ادامه داد: طرح جامع اخلاقی و تربیتی تهیه شده است و نکات و پیشنهاد های کمیسیون های اجلاسیه قبل نیز بررسی و پیگیری شده است.
آنچه در باب هدایت علمی دنبال می شود را باید صیانت کنیم
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه مطرح کرد: در حوزه سنت عمیق و ژرفی داشتیم که استاد مشعل فروزان و محور هدایت فرد است و همه ابعاد شخصیتی را توجه می کرده که امروز باید آن را تقویت و آنچه در باب هدایت علمی دنیال می شود را صیانت کنیم.
وی به آزادی انتخاب درس استاد اشاره کرد و افزود: معتقدم آزادی هدایت شده و هوشمند را هرچه بیشتر در نظام آموزشی عمق بخشیم در نتیجه خروجی آن انسان های بزرگ تری خواهند شد؛ این آزادی باید در سطوح پایین تر هم باشد و نباید فضای دروس عالی و خارج به سمت فضای کلاسیک و جدول شده برود.
آیت الله اعرافی گفت: طلبه ما در فضای بدون راهنما، نباید رها باشد و استادان ما نقش جامع تربیتی و هدایت گری خود را ایفا کنند؛ استاد در نظام حوزه هم معلم است هم مشاور و راهنمایی که به همه ابعاد شخصیتی شاگرد توجه دارد.
وی بیان کرد: نظام هدایت علمی خلأ هایی را تکمیل می کند به این صورت که امتحانات و مصاحبه ها را پایش می کند و تمرین، تحقیق و مقاله نویسی در فضای آن انجام می گیرد و مشاوره های تربیتی و اخلاقی و مهارت های کاربردی و تبلیغی نیز انجام می شود.
مدیر حوزه های علمیه بیان کرد: استاد باید فضای آسیب ها، مشکلات و چالش های شاگردان و حوزه را بشناسد و هوشمندانه و غیر مستقیم در صدد معالجه آن ها بر آید. استادی موفق است که از آسیب های اکنون حوزه و داش پژوهان آگاه باشد؛ چرا که عدم آشنایی به گسستگی فضای حوزه منجر می شود.
آیت الله اعرافی عنوان کرد: احساس هویت حوزه ای در مواردی ضعف دارد و اینکه کسی به حوزه افتخار کند و خود را ریشه دار در اعماق تاریخ حوزه بداند، اگر کاهش یابد بسیار ضربه خواهیم خورد.
وی با بیان اینکه ما اگر حوزه بالنده، انقلابی و پاسخگو داشته باشیم در همه جهان اثر گذار هستیم گفت: در خط مقدم برای تحقق این امر اساتید قرار دارند.
پیشنهادهای کمیسیون های اجلاسیه سال گذشته اساتید حوزه تصویب شده است
حجت الاسلام و المسلمین مهدی رستم نژاد معاون آموزش حوزه های علمیه که یکی دیگر از سخنرانان این مراسم بود در ادامه اظهار داشت: عنوان اجلاسیه گذشته فقه، نیاز های جامعه و نظام بود.
وی به ارائه گزارشی از کمیسیون های اجلاسیه گذشته پرداخت و افزود: از مجموع کمیسیون های اجلاسیه، مصوبات و پیشنهاد های خوبی بیرون آمد.
معاون آموزش حوزه های علمیه تصریح کرد: محور اول تشکیل دبیرخانه فقه معاصر بود که اتفاق افتاد و محور دیگر نیز تشکیل شورای سیاست گذاری فقه معاصر بود.
وی یکی از مهم ترین اقدامات صورت گرفته را مصاحبه با بزرگان حوزه در خصوص فقه معاصر دانست و گفت: به زودی این مصاحبه ها در کتابی با عنوان فقه معاصر چالش ها و راه کارها منتشر خواهد شد.
حجت الاسلام و المسلمین رستم نژاد با بیان اینکه نشست ظرفیت شناسی اصول فقه در استنباط احکام مسائل مستحدثه برگزار خواهد شد، گفت: قریب به 20 درس رسمی فقه معاصر در سال تحصیلی جدید برگزار خواهد شد.
وی فراهم شدن زمینه برای اجرای مصوبه ای از شورای عالی از دیگر اقداماتی بود که صورت گرفت و این مصوبه این است که طلابی که در رشته های تخصصی خاصی تحصیل می کنند در دو دوره فقه و اصول در درس هایی شرکت کنند که متناسب با رشته آن ها باشد.
معاون آموزش حوزه های علمیه گفت: ترسیم مهندسی شده درختواره رشته ها نیز از مسائل تأکیدی کمیسیون های اجلاسیه سال قبل بود که تا امروز از 12 شاخه علمی و دانشی حوزه ها 8 شاخه درختواره آن در شورای گسترش به تصویب رسیده است.
با حمله موشکی سپاه، دنیا شاهد سقوط آزاد سیاست های شیطانی دشمنان انقلاب شد
حجت الاسلام والمسلمین سید احمد حسینی خراسانی هم همچنین در ادامه این برنامه اظهار داشت: ما امروز به حوزه ای در تراز انقلاب اسلامی نیاز داریم.
وی با بیان اینکه طلبه و استاد در تراز انقلاب در درجه اول باید از بنیه علمی قوی برخوردار باشند گفت: حوزه دارای بنیه علمی قوی است که می تواند در طراز انقلاب باشد.
رئیس کمیسیون نقش اساتید در تربیت طلاب تراز انقلاب افزود: این مسأله باید در مقام عمل به اثبات برسد، آن استادی انقلابی تر است که با سواد تر و فاضل تر باشد؛ چراکه جوهره، هویت و اعتبار و قوت انقلاب همان مایه های علمی، فقه و فقاهت است.
وی با بیان این که این انقلاب به قدرت فقه شکل گرفت و پیروز شد تصریح کرد: انقلاب اسلامی با قدرت فقه و فقاهت علمای بزرگ به سمت قله ها در حرکت است و کشور ما نیز به برکت مجاهدت های عالمانی چون، امام راحل شکل گرفت.
استاد حوزه علمیه با بیان این که انقلاب اسلامی از بحران های زیادی گذر کرده است، گفت: اخیرا نیروهای نظامی ما با موشک های نقطه زن به مقر یاوه گویان، قدرت این انقلاب را به رخ جهان کشیدند و دنیا شاهد سقوط آزاد سیاست های شیطانی دشمنان انقلاب بود.
وی به وضعیت اقتصادی در کشور اشاره کرد و ابراز داشت: ما به کوری چشم دشمنان این مقطع و پیچ خطرناک را همانند دیگر مقاطع پشت سر می گذاریم.
حجت الاسلام والمسلمین حسینی خراسانی با اشاره به اینکه طلاب در تراز انقلاب نمی توانند از درس و علم فاصله بگیرند مطرح کرد: برای تقویت این انقلاب باید هر روز بر بعد علمی خود در حوزه بیفزاییم؛ حوزه در تراز انقلاب اسلامی یعنی استاد و مدرسی که عالم، شجاع،بصیر، پاسخگو ،به روز و کارآمد باشد.
وی با بیان اینکه انقلابی بودن یک افتخار است گفت: ما در این کمیسیون ضمن حمایت از انقلاب، نقد منصفانه هم خواهیم داشت، چرا که ضمن بیان قوت ها، اشکالات هم باید گفته شود.
باید از ظرفیت نشریات و مجلات حوزه ببشتر استفاده شود
عضو مجلس خبرگان رهبری بیان کرد: باید از ظرفیت نشریات و مجلاتی که درحوزه است و جای تقدیر دارد، ببشتر استفاده شود، مثلا نشریه افق حوزه که در اصل خوب است و بحث های خوبی هم در آن منعکس می شود، اما همواره در هر شماره که به دست ما می رسد معمولا مشتمل بر مطالب تکراری از چهره ها و افراد تکراری است؛پیشنهاد داریم همین موضوع که چگونه باید طلبه،مدیر و مدرس در تراز انقلاب داشته باشیم را به عنوان پرسش و نظر خواهی از طلاب و فضلا و حتی افراد غیر چهره، در چندین شماره نشریه مطرح کنند.
ایده مشوق های پژوهشی برای طلاب در نظر گرفته شود
حجت الاسلام والمسلمین رضا برنجکار دبیر کمیسیون آموزش پژوهش محور ببستمین اجلاسیه اساتید سطوح عالی و خارج حوزه علمیه قم نیز در ادامه این مراسم گفت: موضوع این کمیسیون «آموزش پژوهش محور» بود که حدود 20 استاد در هر دو موضوع نظراتی را ارائه دادند.
وی به ایجاد سازکار مناسب برای تقویت بنیه علمی طلاب تأکید کرد و افزود: مسأله دیگر حفظ سنت های حسنه حوزه و برگزاری کارگاه های مهارتی پژوهشی ویژه طلاب قبل از ورود آنها به عرصه پژوهش است که در این کمیسیون مطرح گردید.
حجت اسلام والمسلمین برنجکار با اشاره به اینکه باید مشوق های پژوهشی برای طلاب در نظر گرفته شود ابراز کرد: چاپ آثار برتر طلاب و ایجاد روحیه و انگیزه پژوهش در میان اساتید از مشوق هایی است که می توان انجام بگیرد.
وی با بیان اینکه در پژوهش ها باید به کمیت وکیفیت توجه شود، مطرح کرد: باید درکنار تعلیم روش های پژوهشی، اخلاق پژوهشی را نیز به طلاب منتقل کنیم.
تحقیقات و پزوهش های طلاب در سامانه ای ثبت شود
دبیر کمیسیون آموزش پژوهش محور اظهار کرد: با توجه به مشکلات معیشتی طلاب مزایای بیشتری به طلاب پژوهشگر باید داده شود و نوآوری های اساتید و طلاب در سامانه حوزه ثبت شود، تا همه از نتایج تحقیقات طلاب اگاه شوند.
ویبا بیان اینکه پژوهش مراتب مختلفی دارد که باید متناسب با سطح طلاب از آنها خواسته شود گفت: با توجه به این که مشکل حوزه امروز حافظه محور و حفظ محور است، لذا اساتید باید جنبه های دیگری را هم در نظر بگیرد که از جمله آنها تشویق طلاب به پژوهش است.
حجت اسلام والمسلمین برنجکار با بیان اینکه طلاب در پایه های پایین تر باید استعداد سنجی شوند، تا بتوانند در عرصه های پژوهشی وارد شوند عنوان کرد: پرسش و پاسخ در جلسات آموزشی و کلاس های درس باید جدی گرفته شود.
برنامه هایی برای توجه بیشتر اساتید و طلاب به قرآن و نهج البلاغه اندیشیده شود
حجت الاسلام سید مرتضی صالحی ساداتی مدیر اداره اخلاق حوزه علمیه قم نیز در سخنانی اظهار داشت: مسأله تربیت در حقیقت بر عهده اساتید است و از وظایف آن ها می باشد.
وی در ارائه فعالیت کمیسیون تهذیب و تربیت گفت: یکی از مسائلی که اساتید در این کمیسیون بحث کردند، انجام امور تربیتی زودبازده و پرهیز از کارهای کلیشه ای بود.
حجت الاسلام صالحی ساداتی افزود: وقت آن رسیده که امور تهذیبی در حوزه رنگ و بوی جدیدی به خود بگیرد و اخلاق به صورت عملی در حوزه پیاده شود.
وی انجام اقدامات کاربردی برای ارتقای سطح تربیت و اخلاق در بین طلاب و خانواده های ایشان را از دیگر مصوبات این کمیسیون برشمرد و خاطرنشان کرد: خیلی از اوقات دیده می شود که توجه خوبی به خانواده های طلاب صورت نمی گیرد از این رو تلاش برای توجه به خانواده ها و تقویت ابعاد اخلاقی در میان آنها نیز اهمیت ویژه ای دارد.
مدیر اداره اخلاق حوزه علمیه قم با بیان اینکه قرآن و کتاب های ارزشمندی همچون نهج البلاغه نیز در حوزه رنگ و بوی جدی ندارد گفت: اساتید کمیسیون اخلاق و تربیت تأکید داشتند که باید برنامه های جدی برای توجه اساتید و طلاب به قرآن و همین طور نهادیه شدن نهج البلاغه صورت بگیرد.
وی توضیح داد: آموزش های مسائل سیاسی، اقتصادی و فرهنگی از سوی اساتید ازدیگر مواردی مورد بحث در این کمیسیون بود تا اینکه سطح اخلاق در جامعه ارتقا یابد.
صالحی ساداتی با بیان اینکه رابطه استاد و شاگرد نباید به کلاس درس خلاصه شود، افزود: رابطه پدرانه استاد می تواند نقش به سزایی در شکل گیری اخلاق علمی طلاب داشته باشد.
دبیر کمیسیون تهذیب و تربیت حوزه قم، با بیان اینکه تجمل گرایی با روح اخلاقی اساتید حوزه سازگار نیست گفت: از دیگر مواردی که در این کمیسیون مطرح شد پرهیز از تجمل گرایی مدیران و اساتید می باشد؛ چراکه یک استاد باید در مقام عمل نیز الگو اخلاقی باشد.
امتحانات حوزه نیاز به بازنگری جدی دارد
حجت الاسلام والمسلمین واعظ موسوی نیز در بیستمین اجلاسیه اساتید سطوح عالی و خارج حوزه علمیه قم اظهار داشت: در این کمیسیون بر لزوم برنامه ریزی دقیق و اجرایی جهت ارتقای سطح علمی، معنوی، فرهنگی و انقلابی طلاب و با تأکید بر آزادی درس استاد و محل تدریس و حفظ سنت های حسنه حوزه های علمیه بحث شد.
دبیر کمیسیون هدایت علمی، آسیب ها و راهکارها افزود: امام راحل در منشور روحانیت می فرمایند؛ حوزه های علمیه باید نبض تفکر و آینده کشور را در دست داشته باشند و همیشه یک قدم جلوتر از جوادث آماده رویارویی بوده و همچنین رهبر معظم انقلاب نیز فرمودند: حوزه ها نباید از تحولات عالم غافل بمانند و باید ترتیبی بدهند که طلاب در جریان مسائل جهان قرار بگیرند.
وی ابراز داشت: یکی از مسائل مورد تأکید در این کمیسیون این بود که با قطع نظر از محورهای 15 گانه می توان مطالبی را مورد توجه قرار داد و کاری کرد که نقش و جایگاه استاد در رابطه به وظایف آموزش و تربیت و وظایف پدری نسبت به طلاب احیا شود.
حجت الاسلام والمسلمین واعظ موسوی تصریح کرد: برگزاری امتحانات آخر ترم در میانه سال تحصیلی موجبات تعطیلات زیادی می شد که در این جهت به تعطیلات سال جدید منتقل کردیم؛ ولی هنوز نیاز به بازنگری جدی دارد.
رئیس انجمن ارتباطات و تبلیغ حوزه علمیه قم با بیان اینکه در سطح یک باید اهتمام بیشتری به تربیت معنوی و علمی طلبه ها شود، گفت: نباید طلاب سطح یک بعد از ورود به سطح عالی حس رها شدن داشته باشند، از این رو باید به گونه ای برنامه ریزی کنیم که طلبه به وظایف علمی و پژوهشی و معنوی خودش بپردازد بدون این که اجباری بالای سر او قرار بگیرد
.
استاد حوزه عنوان کرد: طلبه هایی که استعداد هایی دارند در مسیر های مناسب هدایت شوند تا از این نیروها استفاده بهینه شود، مانند مدیریت مسجد و کارهای فرهنگی و فضای مجازی که وارد زندگی همه ما شده و متأسفانه به آن کمتر پرداخته می شود.
وی با بیان اینکه اساتید می توانند در برخی روزهای غیر درسی آموزش های ویژه ای را برای طلاب در نظر بگیرند گفت: برای این که طلاب احساس نشاط داشته باشند، باید زمینه تدریس آنها در سطوح پایین تر فراهم شود.
تجلیل از اساتید
در این مراسم از چند تن از اساتید از آیت الله محسن اراکی به عنوان استاد برتر حوزه و از آیت الله آل طاها به عنوان استاد پیشکسوت حوزه تجلیل به عمل آمد.
همچنین در پایان این مراسم از حجت الاسلام والمسلمین علیزاده به عنوان ایثار گر دفاع مقدس تقدیر شد.
۳۱۳/۳۲
