به گزارش خبرگزاری «حوزه»، تربیت فرزند از مهمترین دغدغه های خانواده های ایرانی است که در شماره های گوناگون، بخش های مختلفی از راه های تربیت صحیح را تقدیم حضور مخاطبان گرامی خواهیم کرد.

- شیوه های احترام به کودک

1- بازی و رفاقت با کودک

شرکت بزرگسالان در بازی کودکان تأثیر بسزایی در پرورش شخصیت آنها دارد، چراکه کودک تصوّر می کند کارهایش آنقدر ارزنده است که پدر یا مادر خود را در سطح او قرار داده اند و با او همکاری می کنند؛ این امر، موجب احیای شخصیت آنها و شکوفا شدن حسّ استقلال و اعتماد در باطنشان می شود.

رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله فرمود:

«مَنْ کانَ عِنْدَهُ صَبِی فَلْیتَصابَ لَهُ»[1] کسی که کودکی دارد (برای تربیت او) باید کودکانه رفتار کند.

حضرت علی علیه السلام نیز می فرماید:

«مَنْ کانَ لَهُ وَلَدٌ صَبا»[2] کسی که کودک دارد، باید خود را تا سر حدّ کودکی تنزل دهد.

مطالعه در زندگی رسول خدا صلی الله علیه و آله و دیگر پیشوایان دین نشان می دهد که کودک را به بازی واداشته و حتّی خود با آنها بازی می کردند. در روایت آمده است که گاهی آن حضرت کودکان را بر دوش خود سوار می کرد.[3]

2- سلام کردن به کودک و جواب سلام او

سلام کردن به کودک و نیز به گرمی جواب سلام او را دادن، مایه حفظ شخصیت وی می شود.

سلام از آداب پسندیده ای است که سفارش زیادی نسبت به آن شده و اهمیت آن تا جایی است که امام حسین علیه السلام درباره آن فرمود:

«لا تَأْذَنُوا لِاحَدٍ حَتَّی یسَلِّمَ»[4] به هیچ کس اجازه سخن گفتن ندهید، تا سلام کند.

سلام کردن به کودکان یکی از شیوه های پسندیده رسول خدا صلی الله علیه و آله بود؛ انس بن مالک می گوید: رسول خدا صلی الله علیه و آله در رهگذری با چند کودک خردسال برخورد نمود و به آنها سلام کرد.[5]

آن جناب می فرمود:

«خَمْسٌ لا ادَعُهُنَّ حَتَّی الْمَماتِ. .. وَالتَّسْلیمَ عَلی الصِّبْیانِ لِتَکونَ سُنَّةٌ مِنْ بَعْدی »[6]

پنج چیز است که تا لحظه مرگ آنها را ترک نمی کنم، یکی از آنها سلام کردن به کودکان است تا پس از من به صورت سنتی بین مسلمانان درآید.

3- وفای به عهد

کودک انتظار دارد پدر و مادر و دیگر افراد جامعه از روی صداقت، دوستی و وفاداری با او برخورد کنند و به واسطه وفا به وعده ای که به او داده شده احساس شخصیت می کند و خود را مورد احترام دیگران می یابد. برعکس، موقعی که والدین را عهدشکن و یا فریبکار و دورو بیابد، از آنها مأیوس شده و در درون خود احساس حقارت و شکست می کند.

رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرماید:

«اذا واعَدَ احَدُکمْ صَبِیهُ فَلْینْجِزْ»[7]  وقتی یکی از شما به فرزند خود وعده ای داد، حتماً به آن وفا کند.

و نیز فرمود:

«احِبُّوا الصِّبْیانَ وَارْحَمُوهُمْ وَ اذا وَعَدْتُمُوهُمْ فَفُوالَهُمْ، فَانَّهُمْ لا یرَوْنَ الَّا انَّکمْ تَرْزُقُونَهُمْ»[8]

کودکان را دوست بدارید و با آنان عطوف و مهربان باشید، وقتی به آنها وعده ای می دهید حتماً وفا کنید، زیرا کودکان، شما را رازق خود می پندارند.

غیر از موارد فوق با وسائل فراوان و از راه های مختلفی می توان به کودکان احترام گذاشت و به آنان شخصیت داد؛ از جمله:

1- انتخاب نام زیبا

2- با احترام، نام کودک را بردن

3- دست دادن به او، هنگام ملاقات

4- دعوت از وی در مهمانی ها

5- برگزار کردن جشن ولادت و تکلیف

6- تشکر و قدردانی از صفات و کارهای خوب او، در حضور دیگران

7- گوش دادن بطور کامل به سخنان او و پاسخ دادن در خور فهمش

8- توجه به کودک در هنگام صحبت کردن

9- اعتماد کردن و مسؤولیت سپردن به او. [9] [10]

پی نوشت ها:

[1] - وسائل الشيعه، ج 15، ص 203

[2] - همان

[3] - مستدرك الوسائل، ج 15، ص 171- 172

[4] - همان، ج 8، ص 358

[5] - همان، ص 364

[6] - بحارالانوار، ج 76، ص 10

[7] - مستدرك الوسائل، ج 15، ص 170

 [8] - وسائل الشيعه، ج 15، ص 201

[9] - با استفاده از اسلام و تعليم و تربيت، ابراهيم امينى

[10] فاخرى، عليرضا، اخلاق خانواده، 2جلد، سپاه پاسداران انقلاب اسلامى، نمايندگى ولى فقيه، اداره آموزش هاى عقيدتى سياسى - ايران - تهران، چاپ: 1، 1378 ه.ش

منبع: حوزه نت