به گزارش  خبرنگار  خبرگزاری حوزه استاد علی اکبر رشاد چهارشنبه شب در همایش ملی فلسفه فقه نظام که در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در قم  برگزار شد، گفت: 40رشته تخصصی عمدتا در چارچوب فقه نظام دیده ایم که برای 5 رشته ثبت نام کرده ایم و برخی طلاب نیز در این رشته ها مشغول به تحصیل هستند.

وی با ذکر این مطلب که دغدغه فقه نظام در حال فراگیر شدن است، گفت: در ابتدا باید این سوال را مطرح کرد که مراحل و گام هایی که برای طراحی نظام لازم داریم چیست؛ این فرایند در 6 گام انجام می شود؛ نخستین مرحله تعریف واژگان کلیدی است.

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تصریح کرد: جامعه شناسان، نظام را با سه مولفه تعریف می کنند ولی ما نظام را با شش مولفه تعریف می کنیم که شامل مجموعه ترکیب یافته از مولفه های مختلف متناسب و سازگار که متفاعل هستند و موجب تمییز هر نظام از نظامات دیگر می شوند و جهت گیری شان در جهت تحقق غایتی است که آن نظام به دنبال آن است.

وی با ذکر این مطلب که این نظام، مرکب است نه بسیط، یادآورشد: همچنین از مولفه های مختلف ترکیب شده است؛ در عین اختلاف باید مولفه های متناسب داشت؛ همچین شرط چهارم نظام آن است که در عین اینکه این مولفه ها مختلف و متناسب هستند، متفاعل هستند یعنی در یک فرایند تفاعلی فعالیت دارند؛ همچنین در عین حال باید مرز هر نظام با دیگری مشخص باشد؛ مولفه دیگر آن است که باید یک هدف مشخصی را تامین کند.

استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: نظام، با «منظم» متفاوت است؛ صرف متهندس بودن، شکل گیری یک نظام را تضمین نمی کند؛ همچنین نظام با الگو نیز متفاوت است؛ اسلام دارای یک نظام سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و... دارد نه چند نظام تفکیک شده؛ البته الگوهایی برای تحقق آن نظام وجود دارد؛ یعنی به تبع ظروف مختلف زمانی و مکانی الگوهای متعددی برای تحقق نظام به کاربرده می شود.

وی اظهارکرد: اصل تفکیک قوا بر اساس آیات نیست بلکه بر اساس امر عقلایی و تجربی است؛ پیش از مونتسکیو کسی چنین نظریه ای مطرح نکرده بود؛ اصل تفکیک قوا جزء ذاتیات حکومت دینی نیست ولی می توان آن را جاری کرد ولی در تقسیمات می توانیم قوا را تقسیم کنیم؛ گاهی می توانیم قوا را بر اساس حاجات انسان و موضوعات تقسیم کنیم.

استاد رشاد با ذکر این مطلب که برای تحقق اهداف و وظایف می توانیم هرگونه که لازم است، به تفکیکات و تقسیمات فعالیت ها بپردازیم، یادآورشد: می توانیم به جای سه قوه پنج قوه داشته باشیم؛ قوه فرهنگی و نظامی می تواند از دیگر قوای شکل دهنده نظام باشد؛ اگر ابزار فرهنگ در دست هر قوه ای باشد می تواند آن قوه را با پیروزی برساند؛ همچنین قوای نظامی نیز چنین است.