به گزارش خبرگزاری حوزه، نشست علمی «هنر اسلامی با رویکرد پژوهشی» با ارائه حجت الاسلام ابراهیم بازرگانی،رییس انجمن مطالعات نظری هنر طلاب و مهدی بهرامی، دبیر این انجمن و به همت انجمن مطالعات نظری هنر معاونت فضای مجازی، هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در حاشیه پنجمین نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی و فناوری این دفتر در مرکز همایش های غدیر قم برگزار شد.

در این نشست، حجت الاسلام بازرگانی اظهار داشت: وقتی که به هنر اسلامی می رسیم، باید تناسب این مسأله با دفتر تبلیغات اسلامی را بررسی کنیم؛ می دانیم که هنر اسلامی مجموعه ای از معماری مساجد، نگارگری، خوشنویسی و... تحت عنوان "هنر اسلامی" است.

وی گفت: آیا دفتر می خواهد زیرساخت های هنر اسلامی را فراهم کند و یا هنرمندان آن را تولید کند و آیا می خواهد پژوهشی های اساسی این مسأله را آماده کند؟

رییس انجمن مطالعات نظری هنر طلاب تصریح کرد: هنر اسلامی وقتی که گفته می شود، محدود به تعدادی از هنرهایی است که مربوط به گذشته می شود و این تعریفی است که ایجاد شده اما ظاهراً رویکرد جدیدی را باید در پژوهش های هنری و مرتبط با حوزه مسلمانان ایجاد کرد و بر اساس آن، رویکردها وارد بحث هنر اسلامی شد.

وی افزود: یکی از هنرها که همواره در حوزه پژوهش های هنری مغفول مانده، شعر است؛ چرا که همواره هنر مبتنی بر تصویر بوده و لاجرم به هنر اسلامی هم که گفته می شود، به همین مسائل بر گردد.

حجت الاسلام بازرگانی اظهار داشت: یکی از هنرها شعر است که همواره در تاریخ اسلام و هنر مغفول مانده است اما امروزه هنر اسلامی اساساً به سمت شعر رفته است؛ تفاوت تمدن یونان با تمدن اسلامی از آغاز با ظهور اسلام در این است که تمدن یونان تجسم و تصویر است اما تمدن ما مکتوب است و تمدن مکتوب، هنر مکتوب را سبب می شود.

وی گفت: هنر دیگری که همواره مغفول باشد و به نظر می رسد که می تواند هنر کتابت باشد اگر بخواهیم هنر را معنای عام در نظر بگیریم، هنر و صنعت خطالبه است که باید بر روی آ« پژوهش شود که در حوزه کاری دفتر می تواند باشد  .

بهرامی اظهار داشت: ادیان مختلف از هنر به عنوان ابزاری استفاده می کنند اما ما تصور می کنیم که متدینین نباید به سمت هنر بروند، بلکه هنر می توان به عنوان سمبول دینی شناخته شود.

وی گفت: ضروری است که دین و متدینین برای پیشبرد اهداف دینی و توسعه دین به این حوزه ورود پیدا کنند که با این ورود، خلأ نسبتاً بزرگی را در عرصه مطالعات نظری هنر مشاهده می کنیم.

دبیر انجمن مطالعات نظری هنر طلاب تصریح کرد: بعد از مدت ها نگاه سلبی به هنر که امر قابل قبولی نبوده، به امری قابل قبول تبدیل شده و باید تلاش کنیم که این خلأ را پر کنیم؛ اگر این خلأ پر نشود، اتفاقی نامناسب در این عرصه خواهد افتاد و در سال های آینده این مسأله را خواهیم دید که در غیر متدینان نیز بحث مطالعات نظری هنر در پژوهش های اسلامی هنر بسیار محدود است و هنر به سمت و سویی می رود که برخی از متدینین علاقه ای به این سمت پیدا نمی کنند.

وی گفت: باید به سمت پژوهش هایی در حوزه هنر رسانه برویم و این حوزه را در جهت ها و ابعاد مختلف گسترش دهیم، به طوری که بتوانیم خلأ برخی از نیازهای نظری را در عرصه هنر در جمهوری اسلامی پر کنیم.

بهرامی اظهار داشت: نمی گوییم که به طور کلی هیچ آثاری در حوزه مطالعات نظری هنر وجود ندارد اما ناکافی است و علتش این است که به همه ابعاد وجودی هنر پرداخته نشده است و مهم ترین رویکردی که در عرصه پژوهش های نظری هنر وجود دارد، رویکردی متعلق به سنت گرایان بوده که با عرفان عجین شده است و اگر بخواهیم گره گشایی کنیم، شاید پاسخگو نباشد.

وی گفت: ما در حوزه فلسفه اسلامی دو مکتب بزرگ فلسفی مشاء و حکمت ملاصدرا نیازمند این هستیم که در حوزه فلسفه هنر اسبلامی بیشتر به مباحث نظری هنر بپردازیم و با تکیه بر این سنت و اندیشه هایی که وجود دارد، سعی کنیم که مباحث نظری در این عرصه را گسترش دهیم و از این طریق سؤالات این عرصه را پاسخ دهیم.

دبیر انجمن مطالعات نظری هنر طلاب تصریح کرد: مسأله مهمی که در خصوص پژوهش های نظری در حوزه هنر اسلامی وجود دارد، این است که باید پا را فراتر از جملات محدود فیلسوفان بگذاریم.

وی افزود: غالب پژوهش های این عرصه در حوزه فلسفه هنر اسلامی صرفاً به بازتاب جملات بسیار محدود فیلسوفان خلاصه شده است؛ چند جمله از ملاصدرا و... استخراج و بحث فلسفه هنر و زیبایی شناختی ترسیم می شود، در صورتی که این رویکرد درست نیست.

بهرامی اظهار داشت: اکنون باید پا را فراتر بگذاریم و سؤالاتی را در این زمینه مطرح کنیم که زیبایی چیست؟ چگونه می توان قضاوت زیبایی شناسانه بر اساس هنر اسلامی داشته باشیم؟ این که می گوییم این هنر زیباست، این احکام از کجاست؟ و باید این سؤالات را بدون جملات فیلسوفان پاسخ دهیم و این سؤالات را به کل فلسفه آن فیلسوف ارائه دهیم.

وی گفت: اگر این سؤالات را عرضه کنیم، می توانیم پاسخ های متفاوتی را کنار هم بگذاریم و با در کنار هم گذاشتن این پاسخ های دریافتی، می توانیم اندیشه و نوعی نگاه را از این فیلسوفان ارائه دهیم

313/32