به گزارش خبرگزاری حوزه کرسی ترویجی  هویت بخشی امام محمد باقر علیه السلام به همت پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت علیهم السلام  در آستانه ولادت این امام همام در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در تالار امام مهدی (عج)  با حضور روح الله رجبی پور برگزار گردید.

 در این نشست علمی که با حضور علاقه مندان به مباحث تاریخی انجام گرفت، در ابتدا حجت الاسلام رزاقی موسوی به طرح بحث پرداختند و به این مهم اشاره داشت که در چند سال اخیر این طرح موظفی  وی در پژوهشکده بوده است.

بنابراین در این باره مطالعات خوبی صورت گرفته است و در چند نمودار کلی به این موارد اشاره داشت:چرایی هویت بخشی امام باقر(ع) به جامعه شیعه، عرصه های هویت بخشی امام باقر و ابعاد هویت بخشی علمی امام باقر(ع) به جامعه شیعه.

الف: چرایی هویت بخشی امام باقر(ع) به جامعه شیعه در ابتدا ارائه دهنده محترم به مفهوم شناسی توجه کرده و به مفهوم هویت اشاره داشت و این نکته را یادآور شد،‌ که ملاک در هویت، هویت دینی می باشد که مهمترین رکن اجتماعی را داراست؛ فضای فکری، سیاسی جامعه شیعه یکی از اسباب رویکرد امام به هویت بخشی شیعه می باشد؛ بسیاری از اندیشه های مهم تشیع پیش از ایشان توسط امامان ماضی شکل یافته بود و امام تمایزات فکری میان شیعیان اصحاب خود با دیگر جریان های شیعی همچون کیسانیه و جنبش های رو به رشد سادات بنی الحسن(ع) را آشکار می کند.

ب): عرصه های هویت بخشی: 
نکته مهم در این بخش آن است که امام باقر(ع) می بایست در هر سه حوزه اجتماع، فرهنگ و سیاست دست به هویت بخشی می زد از طرف دیگر جایگاه علم در نگاه امامان بسیار ویژه است.

ج): عرصه های هویت بخشی امام باقر و ابعاد هویت بخشی علمی امام باقر(ع) به جامعه شیعه.
محتوای هویت بخشی فرمایشات امام(ع) را می توان پنج محور تقسیم کرد:هویت فقهی،هویت تفسیری، هویت کلامی، هویت تاریخی وهویت اخلاقی.
نکته مهم در این زمینه آن است که دسته بندی روایات بالا با توجه به مسند مرحوم عزیزالله عطاردی صورت گرفته است، روایات امام درباره قرآن و تفسیر مرتبط با آیات در حدود ۲۲ درصد از کل رویات را شامل می شود و روایات اخلاقی در حدود ۱۲ درصد می باشد.
در بخش دوم وی به این بحث ها اشاره داشت:ضرورت بسط هویت در جامعه،  چگونگی تبدیل یک تئوری به باور، زمینه های که امام در ابعاد مختلف به تبیین نظرات خود می پردازند همانند وصایا و برخی از مکتوب های منتسب به امام باقر(ع) و نظام فکری شیعیان در دوره امام باقر(ع) چیده شد و دوران امامان بعدی این امر به تکامل رسید. 
 

دیدگاه ناقد
ناقد این نشست علمی، بیشتر به تبیین هویتی در این دوره توجه داشته و گفت:  طرح کلی فقه در دوره امام باقر(ع9 پایه ریزی شده است و هر کدام از هویت های که آقای رزاقی بحث کرده   خود به اندازه یک کتاب حجم دارند، اما نکته اساسی این است که باید دید امام چگونه توانستند این اندیشه ها را به جامعه شیعی تزریق کنند برای نمونه امام علاوه بر بیان ثواب کثیر زیارت سیدالشهدا(ع)، خود به دیدار زائر حسینی می رود، بنابراین امام تنها به گفتار درمانی بسنده نمی کند بلکه در مقام عمل به تبیین این دسته از باورها در میان شیعیان نیز می پردازد.
در بخش اعتقادی امام به تربیت شاگرد در این زمینه نیز دست می زند و البته برخی از هویت ها تنها محصور به امام باقر نیست، بلکه امامان قبل از امام باقر و بعد از ایشان نیز به هویت بخشی دست زده اند، نکته مهم دیگر در این زمینه آن است که باید در زمینه هویت بخشی باید ابتدا تبیین نظری صورت گیرد، نکته دیگر تبیین مفهوم خود امامت است تا مردمی که گرایش به تشیع دارند بدانند در کجا باید علم حقیقی را بیاموزند.
ناقد در بخش دوم به این موارد اشاره داشت:ملاک تشخیص امام بعدی علم زیاد است که امام باقر (ع)به این مهم اشاره داشته اند و برخی از اصحاب نیز به این باور را پذیرفته بودند و بر اساس آن به تشخیص امام بعدی می پرداختند؛ امکان تأسیس هویت بخشی در دوره امام باقر وجود داشت چراکه امام جایگاه خاص در میان مسلمانان داشت و مشهور به زهد، تقوی و علم بودند، بنابراین فرمایشات ایشان نیز نفوذ داشته است و امکان ارتباط میان شیعیان با امام نیز در این دوره وجود داشته است و مکان ملاقات امام برای رساندن پیام خود در مدینه و به خصوص در ایام حج در مکه بوده است.