به گزارش خبرگزاری حوزه کتاب «سر سفره خدا» با موضوع آشنائی با معارف قرآن کریم به شیوه پرسش و پاسخ به قلم محمد علی محمدی به رشته تحریر درآمده است که در شماره های مختلف تقدیم نگاه شما خوبان خواهیم کرد.
پرسش: خدا چند نام دارد و کدام یک از نام های خدا در قرآن آمده است؟
شاید شبهای قدر ماه مبارک رمضان به مسجد یا حسینیه محل زندگی تان رفته باشید.
یکی از دعاهایی که در شب قدر میخوانند دعای جوشن کبیر است که صد بند دارد. این دعا دربردارنده هزار نام از نامهای خدا است؛ یعنی در هر بند از دعا، ده نام از نامهای خدا آمده است: ۱۰۰۰=۱۰۰*۱۰.
این دعا در مفاتیح الجنان آمده است. حتی دانشمندان علوم اسلامی معتقدند، نامهای خداوند در عدد خاصی محدود نمیشود، بلکه هر اسمی که بهترین نام باشد و دلالت بر هیچ نقص و کمبودی نکند از آن خداست؛ چنان که در قرآن میخوانیم: (الله لا الا هو الاسماءالحسنی) (طه، آیه ۸)؛ خدایی که جز او معبودی نیست، نامهای نیکو به او اختصاص دارد.
البته معنای اینکه هر اسمی که بهترین اسم باشد از آن خداوند است این نیست که ما بتوانیم هر اسمی را که دوست داریم بتراشیم و بر خدا نسبت بدهیم بلکه باید خدا را به نامهایی بخوانیم که در قرآن یا دعاها آمده است.
یکصد و بیست و هفت نام از نامهای خداوند در قرآن آمده که من چند نام از اسمهایی که هم در قرآن و هم در دعای جوشن کبیر آمده برایتان مینویسم.
۱- الله (خدا) ۲- احد(یکتا) ۳- ارحم الراحمین(مهربان ترین مهربانان) ۴- احکم الحاکمین (بهترین داوران (حکم کنندگان) ۵- احسن الخالقین (بهترین آفرینندان) ۶- بصیر(بینا) ۷- سمیع (شنوا) ۸- عزیز(توانای بی همتا) ۹- حلیم (بردبار) ۱۰- غفور (آمرزنده) ۱۱- تواب (توبهپذیر) ۱۲- رحمان (بخشنده) ۱۳- رحیم (مهربان و بخشایشگر) ۱۴- رزاق (روزی دهنده) ۱۵- علیم (دانا) ۱۶- عظیم (بلند مرتبه) ۱۷- غنی (بی نیاز) ۱۸- غفار(آمرزنده) ۱۹- قادر(توانا) ۲۰- کریم(بزرگوار).
پرسش: آیا وقتی به جهان آخرت می رویم می توانیم خدا را ببینیم و با او سخن بگوییم؟
دعا کنید من و شما و سایر مؤمنان به بهشت برویم، آن وقت خواهیم دید که دیدن خدا محال است و پروردگار به هیچ وجه دیده نمیشود، نه در دنیا و نه در آخرت.
همین سؤالی که شما پرسیدهاید را شخصی از امام صادق (علیه السلام) پرسید که: آیا خداوند در قیامت دیده می شود؟ امام فرمود:
خداوند از چنین چیزی منزه است... (چنین چیزی درباره خداوند هرگز نباید تصور شود) سپس فرمود: چشم ما نمی بیند، مگر چیزهایی که رنگ و کیفیتی دارند، در حالی که خداوند آفریننده رنگها و کیفیت هاست.
آیا می دانید چرا محال است خداوند را با چشم دید؟ زیرا چشم، چیزهایی را می بیند که:
۱- ماده باشد، پس اگر چیزی ماده نباشد قابل دیدن نیست. آیا تاکنون انرژی را دیده ای!؟ الکتریسته را دیده ای!؟ این گونه چیزها ماده نیستند تا دیده شوند.
۲- جسم باشد، اگر چیزی جسم نباشد و نور را منعکس نکند قابل دیدن نیست؛ مثلا هوا قابل دیدن نیست، بو را نمیتوان دید و ...
۳- دارای جهت باشد؛ یعنی بتواند مقابل انسان قرار گیرد، تا با چشم دیده شود، در حالی که خدا فقط در یک جهت محدود نیست، تا قابل دیدن باشد.
در پایان این پاسخ توجه شما را به حدیث جالبی جلب میکنم.
از علی (علیه السلام) پرسیدند: آیا تاکنون خدایت را دیدهای؟ حضرت فرمود: آیا کسی را که ندیده ام عبادت کنم؟ و در ادامه فرمود: چشمهای ظاهری هرگز او را نمی بیند، اما قلب ها با حقیقت ایمان او را درک می کنند.
پس خدا را با چشم سر نمی توان دید ولی با چشم دل میتوان دید.
پرسش: توحید یعنی چه؟
توحید یعنی اعتقاد به این که هیچ آفریدهای جز الله وجود ندارد. یکتا پرستی و توحید به دو بخش تقسیم می شود:
۱. نظری یعنی اعتقادی، پس ما باید معتقد باشیم که ذات حق یکی است، در جهان هستی بیش از یک پروردگار وجود ندارد. پروردگاری که عالم، قادر، با اراده، حکیم و ... می باشد و اعتقاد به اینکه همه کارهایی که در جهان انجام میشود با اراده و خواست الهی می باشد و هر چه خدا بخواهد همان می شود.
۲. توحید عملی یعنی توحید در عبادت، پس ما باید تنها خدا را بپرستیم و معتقد شویم هیچ معبودی جزالله نیست و این معنای لا اله الا الله است.
پرسش: چرا خداوند در قرآن فرمود: ما زمین و ستارگان را آفریدیم؟ مگر خدا یکی نیست؟
اینکه در قرآن کریم در برخی از موارد می فرماید: ما آفریدیم چند دلیل دارد که دو دلیل آن را برایتان می نویسم:
۱. اگر بخواهید با معلم یا پدر و مادرتان صحبت کنید میگویید تو یا شما؟ روشن است که نمیگویید تو بلکه برای احترام معلم می گویی شما فرمودید. پس ما در برخی از موارد برای احترام و بزرگداشت دیگران از ضمیرها و فعل های جمع استفاده میکنیم. هر چند کسی که با او سخن میگوییم یک نفر بیشتر نباشد.
در مورد خدای بزرگ نیز به خاطر عظمت پروردگار در برخی از موارد از ضمیر جمع استفاده شده و ما آمده است. مگر با عظمت تر و بزرگتر از خداوند، کسی یافت می شود؟
۲. در برخی از موارد که افراد دیگری هم در کاری همکاری کردهاند، گوینده، از ضمیر جمع استفاده میکند. فرض کنید در کلاس شما دو تیم تشکیل شده و قرار شده هر تیم یک انشاء بنویسد، تا بهترین انشاء انتخاب شود.
انشاء به وسیله سرپرست تیم نوشته میشود البته اعضا هم نظری داشته باشند، نظر خودشان را میگویند و سرپرست تیم، انشا را میخواند. وقتی انشا برگزیده منتشر شد سرپرست تیم میگوید انشای ما، برگزیده شد و نمیگوید انشای من.
در مورد خدا نیز چنین است. در برخی از موارد، کارها به فرمان خداوند و به وسیله فرشتگان انجام میشود. در این گونه موارد نیز گاهی در قرآن از ضمیر جمع ما استفاده شده؛ مثلا گرفتن جان انسانها با اراده الهی و به وسیله فرشتگان انجام میشود؛ چنان که روزی دادن، عذاب کردن و... همگی با اراده الهی و به وسیله فرشتگان انجام میپذیرد.
برخی از مفسران در این باره مینویسند: آوردن ضمیر ما، برای بیان عظمت و قدرت است، زیرا بزرگان هنگامی که از خود سخن میگویند، نه فقط از خود بلکه از مامورانشان نیز خبر میدهند و این، کنایه از قدرت، عظمت و وجود فرمان بردارانی در مقابل دستورهای فرمانده است.