به گزارش خبرگزاری حوزه، دکتر سعید طاووسی مسرور در ابتدای نشست علمی "زندگی مؤمنانه امام حسن(ع) با تأکید بر واگذاری خلافت" به‌عنوان یکی از سلسله نشست‌های "کرونا و زندگی مؤمنانه" که جمعه‌شب به همت دانشگاه پردیس فارابی و جهاد دانشگاهی قم برگزار شد، با اشاره به اینکه امسال ۱۴۴۱ هجری و مصادف با هزار و چهارصدمین سال صلح امام حسن مجتبی(ع) است، گفت: درباره عظمت مقام امام مجتبی آیاتی مانند تطهیر و در روایات متعددی و در گزارش‌های تاریخی به مقام امام حسن مجتبی اشاره‌شده است.
وی ادامه داد: در کتاب فرائد السمطین جوینی خراسانی روایتی از پیامبر(ص) آمده که اگر عقل به‌صورت انسانی مجسم شود به‌صورت حسن(ع) درمی‌آمد. امام حسن(ع) طبق این روایت عقل مجسم است.
طاووسی مسرور افزود: در ماجرای بیعت رضوان با امام حسن مجتبی(ع) بیعت کردند، درصورتی‌که پیامبر(ع) با کودکان بیعت انجام نمی‌دادند و این دلالت بر عظمت امام حسن مجتبی(ع) دارد.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی ابراز کرد: در روایت دیگری از پیامبر اکرم(ص) آمده که حسن از من است و من از حسن و خدا دوست می‌دارد کسی که ایشان را دوست بدارد.
وی گفت: در یک گزارش تاریخی آمده که ابن عباس از امام حسن(ع) بزرگ‌تر بود اما برای ایشان رکاب می‌گرفته تا سوار مرکب شوند، فردی اعتراض می‌کند شما خودت صحابی، مفسر و محدث هستی چرا این کار را می‌کنی؟ ابن عباس در پاسخ می‌گوید ای کسی که نادان هستی این دو برادر را می‌شناسی و این از توفیقات الهی است که من بتوانم خدمتکار این دو نفر باشم و برایشان رکاب بگیرم یا گردوخاک لباسشان را تمیز کنم که این نشان‌دهنده جایگاه امام حسن مجتبی(ع) است.
طاووسی مسرور عنوان کرد: در برخی منابع چهره ایشان را تخریب و مشوش کردند که با وجود عصمت امام حسن(ع) قابل‌پذیرش نیست، اینکه اتهام تن‌آسایی، دنیاطلبی، راحت‌طلبی به ایشان زدند و گفتند امام علی(ع) می‌خواسته اسم فرزندش را حرب بگذارد اما پیامبر(ص) ایشان را نهی کردند و حسن نامیدند که این‌ها روایات ضعیف و بی‌اساس است که حاصل دوره بنی‌امیه و درصدد تخریب چهره امام حسن مجتبی(ع) بودند؛ در حالی که واقعیت زندگی امام حسن مجتبی(ع) و تربیت علوی و نبوی ایشان این روایات بی‌اساس را نقض می‌کند.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به اینکه عده‌ای می‌گویند امام حسن مجتبی(ع) برخلاف برادر و پدرش صلح‌طلب بوده از تهمت‌های سخیفی است که به ایشان زده‌شده، تصریح کرد: منطقی که در اسلام و تشیع است نه اصالتش با صلح است و نه با جنگ؛ بلکه اصالت با تکلیف است.
وی اضافه کرد: اولین کاری که امام حسن مجتبی(ع) در امامتش انجام داد ادامه راه پدرش در جنگ با معاویه به‌عنوان طاغوت زمان بود؛ بعد از به تصویب رسیدن خلافت ایشان با بیعت عمومی دنبال تشکیل سپاه بوده که به جنگ با معاویه برود که قدری در این کار فاصله زمانی می‌اندازند از این‌جهت که حدود چهار ماه زمان می‌برد تا عبدالله بن عباس بیعت اهل بصره را اخذ کند و در بصره گرایش‌های عثمانی و ضد علوی رواج زیادی داشته است.
طاووسی مسرور بیان کرد: یکی از تهمت‌های برخی منابع اهل سنت درباره امام حسن(ع) آمده ایشان با پدرش امام علی(ع) اختلاف داشته و گرایش عثمانی داشتند که این سخن اشتباه عظیمی است و آن فرد که گرایش عثمانی داشته حسن بصری بوده و هیچ ربطی به امام حسن مجتبی(ع) نداشته است.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: بعد از استقرار خلافت و بیعت بلاد مختلف به‌جز شام، سپاه تشکیل می‌شود و امام حسن مجتبی(ع) با مشکلات متعددی روبه‌رو بوده از جمله اینکه تمام کسانی که خلافتش را پذیرفته بودند از سر اعتقاد نبوده بلکه دید سیاسی داشتند، برخی دید رقابت عراقی- شامی داشتند و خوارج به خاطر سودای جنگ با معاویه از خلافت ایشان حمایت کردند که نشان‌دهنده چنددستگی سپاه حضرت بوده است.
وی عنوان کرد: جمعیت سپاه معاویه ۶۰ هزار نفر و سپاه امام حسن مجتبی(ع) را بین ۱۲ تا ۴۰ هزار نفر گفته‌اند که در هر دو عدد سپاه امام حسن مجتبی(ع) و معاویه مبالغه شده و مبتنی بر تخمین است؛ اما با همین حال سپاه معاویه بیش از سپاه امام حسن(ع) بوده و سیاستی که معاویه اتخاذ می‌کند این است که سپاهش را به دودسته تقسیم می‌کند که به فرماندهی خودش برخی به شمال و نواحی موصل می‌روند و بخشی هم به مناطق جنوبی‌تر عراق می‌روند.
طاووسی مسرور گفت: امام هم سپاه را به دودسته تقسیم می‌کند شاخه‌ای به سمت موصل به فرماندهی عبیدالله بن عباس و قیس بن سعد و شاخه‌ای به سمت مناطق جنوبی یعنی مدائن می‌روند که این باعث تقسیم قدرت سپاه می‌شود.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: سیاست منفی دیگر معاویه این است که مغیره بن شعبه را به سمت مدائن می‌فرستد که با امام دیدار کند و شایعاتی را نشر دهند که در سپاه امام(ع) در منطقه مدائن گفته شود قیس بن سعد و عبیدالله بن عباس صلح کردند و در بین سپاه عبیدالله و قیس شایعه کنند که امام حسن(ع) صلح کرده و خلافت را واگذار کرده و هر دو دسته را با این ترفند وادار به تسلیم کنند؛ مغیره به عراق می‌آید و سابقه منفی او در اسلام مشخص است و در دیدار با امام پیشنهاد صلح می‌دهد وقتی از خیمه امام بیرون می‌آید در جمع سپاه می‌گوید خدایا حسن بن علی(ع) را حفظ کند که با پذیرش صلح خون مسلمین را حفظ کرد و چنین دروغی باعث شورش در سپاه امام می‌شود و امام را ترور کرده و ضربتی به‌پای امام وارد می‌کنند که دو ماه امام بستری می‌شوند.
وی با تأکید بر اینکه پیشنهاد صلح از جبهه مقابل بوده و امام هیچ‌وقت پیشنهاد صلح ندادند، افزود: در جبهه موصل هم می‌گویند امام صلح کرده و شبانه پیشنهاد عبیدالله بن عباس پیشنهاد پول می‌دهند که او هم دست از جنگ می‌کشد که به نظر بنده خائن نیست بلکه دچار خطای استراتژیک شده چون به‌دروغ به او گفتند امام صلح کرده و با خودش گفته من این پول‌ها را از معاویه بگیرم و خرج شیعه کنم بهتر است تا اینکه به شکل تسلیمی بروم؛ قیس بن سعد نیز متحیر بوده که چگونه شرایط را پیش ببرد چراکه اگر امام صلح کرده دیگر تکلیفی بر او نیست؛ با چنین فضای دروغ و شایعه مانع جنگ می‌شوند.
طاووسی مسرور عنوان کرد: در متن صلح‌نامه قیدشده خراج شهر داراب فارس و بیت‌المال کوفه به امان داده شود که پاره کردند و شروط مالی را قبول نداشتند چون می‌گفتند حسن بن علی(ع) هم در ازای پول خلافت را تحویل داد، بنابراین ایشان فرمودند من اگر پول می‌خواستم صلح نمی‌کردم.
وی ادامه داد: متن صلح‌نامه‌ای را خودشان تنظیم کردند که هیچ شرط مالی در آن وجود ندارد بلکه معاویه حق تعیین جانشین ندارد و متعرض اهل‌بیت و شیعیان نشود که در الفتوح به‌صورت یک سند آمده است.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی عنوان کرد: صلح امام حسن(ع) به معنی آشتی نبوده بلکه به معنای آتش‌بس است؛ امام حسن(ع) فرمودند که معاویه نباید انتظار داشته باشد ما او را امیرالمؤمنین و خلیفه مشروع بدانیم بلکه بنا بر ضرورت و شرایط خاص مانند خیانت، سستی، کوتاهی برخی اصحاب امام و جبهه پراکنده امام این آتش‌بس انجام‌شده است.
طاووسی مسرور اضافه کرد: امام صلح کردند تا شیعیان واقعی و جبهه شیعه از بین نرود و مقام معظم رهبری می‌فرمایند اگر امام حسن(ع) صلح نمی‌کرد و کشته می‌شد شهید از دنیا نرفته بود چون جهاد محسوب نمی‌شد و رضای خدا در آن نبود.
وی ابراز کرد: حفظ امام بر خود امام نیز واجب است مگر مصلحت اقوا مانند عاشورا پیش بیاید ولی در آن زمان حفظ امام موضوعیت داشت؛ تکلیف جنگ سنگین و بار آن بر دوش مردم است نه فرمانده و مردم را اگر مجبور کنید نتیجه‌ای نخواهد داد.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: در برخی منابع تاریخی آمده امام حسین(ع) مخالف نظر برادرش امام حسن بوده که مهم‌ترین منابع نقل آن طبقات ابن سعد و تاریخ ابن عساکر است که بعد از شهادت امام حسن(ع) عده‌ای به امام حسین(ع) می‌گویند قیام کن برادرت صلح کرد که این مخالفت نیست و امام حسین (ع) می‌فرماید: برادرم اندیشه صلح داشت خدا به او پاداش دهد و من اندیشه پیکار دارد که خداوند به من هم پاداش می‌دهد.
طاووسی مسرور عنوان کرد: اگر دقت کنیم شرایط متفاوت شده است و مدت آتش‌بس به پایان رسیده و در روایات آمده که سیره عملی امام حسین(ع) تائید روش برادرش است و تا زمان زنده‌بودن معاویه قیام نکردند.
وی گفت: عده‌ای به دنبال این هستند که اضعف گزارش را بیابند تا به نفع خودشان باشد، بنده خطاب به این افراد می‌گویم چرا این افراد به منابع کهن قبل از تاریخ طبری و قرن‌ها قبل از ابن عساکر نوشته‌شده‌اند مراجعه نمی‌کنید.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی اضافه کرد: در گزارش اخبار الطوال آمده امام حسین(ع) صلح برادر را تائید کرده و می‌فرماید ابو محمد یعنی امام حسن مجتبی(ع) راست و درست می‌فرماید تا زمانی که معاویه زنده است باید هر یک از شما خانه‌نشینی را انتخاب کنید.
طاووسی مسرور تصریح کرد: در حدیثی از امام باقر(ع) در کتاب کافی آمده که ایشان فرمودند: آن چیزی که عمویم حسن بن علی(ع) انجام داده خیرش برای امت ازآنچه خورشید بر آن می‌تابد بالاتر است.
وی با اشاره به اینکه حضور حسنین در فتوحات از مسائلی است که در فضای مجازی سبب شده به ایشان حمله شود و مطالب کذب نسبت داده شود، گفت: بنده پس از بررسی اسناد به علی بن مجاهد کابلی رسیدم که کذاب و جاعل سند بوده است. حسنین از مدینه تا به گرگان برای این فتح بروند اما کسی صحبتی در این مورد نکند جز حنش بن مالک تغلبی مجهول‌الهویه آن را روایت کرده باشد؛ بنابراین ازنظر متنی این روایت به‌شدت ضعیف است.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: در فتوح البلدان بلاذری گفته‌شده که حسنین به فتح گرگان رفتند گذشته از آنکه سلسله سند آن ذکر نشده است، از شرکت حسنین در فتوحات با تعبیر «فیما یقال» خبر داده که ضعف و عدم اعتماد به چنین روایتی روشن است.
نظر شما