به گزارش خبرگزاری «حوزه» در قزوین، با مرور داستان ها و نقل های تاریخی به این نتیجه می رسیم که پهنه مینودری قزوین از دیرباز سرزمین تولد و پرورش علمای بزرگ اسلام بوده است و این مهم تا به جایی پیش رفته که همواره در کنار نام قزوین پیشوند عالم خیز بودن آن هم به کار رفته است.
با نگاهی به تاریخچه این شهر مذهبی و توجه به زندگینامه شخصیت های فقهی و اسلامی نظیر علامه سید ابوالحسن رفیعی، آیت الله سید ابوتراب ابوترابی، علامه سیدموسی زرآبادی، آیت الله سید ابراهیم موسوی، آیت الله سیدابوالحسن، آیت الله میرزا ابوالقاسم بن ملا محمد تقی(شهید ثالث) و سایر علما و شخصیت های مذهبی قزوین می توان بر عالم خیز بودن این شهر کهن تصدیق کرد.
دفتر نمایندگی خبرگزاری حوزه در استان قزوین در سلسله گزارش هایی هر هفته علمای این خطه از ایران اسلامی را معرفی و زندگینامه آنها را به صورت مختصر شرح می دهد تا مردم و به ویژه جوانان و نوجوانان با گذشتگان و عالمان خود بیش از پیش آشنا شوند.
در ششمین قسمت از این گزارش ها، به معرفی آیت الله حاج شیخ هاشم مدرّس قزوینی پرداخته می شود که در دوران زندگی خود خدمات زیادی را در زمینه علمی و تبلیغی انجام داده است.
زندگینامه
مرحوم آیت اللّه حاج شیخ هاشم مدرس قزوینی، سال ۱۲۷۰ هجری شمسی در روستای قلعه هاشم خان قزوین، در خانواده ای کشاورز دیده به جهان گشود.
وی از دوران کودکی، با محبت و عشق به اهل بیت علیهم السلام تربیت و رشد یافت، به طوری که عمل به واجبات و پرهیز از محرمات را از همان دوران مراعات می کرد.
تحصیلات و اساتید
آیت اللّه حاج شیخ هاشم مدرس قزوینی مقدمات و ادبیات را در قزوین فرا گرفت و پس از تکمیل ادبیات عرب، نزد استادان ادبیات، در محضر اساتید قزوین، که در رأس آنها حاج ملا علی طارمی و آخوند ملا علی اکبر بودند، سطوح عالیه فقه و اصول را خواند و در همین شهر فلسفه اشراق و مشّاء را نزد مرحوم آیت اللّه حاج سید موسی زرآبادی قزوینی آموخت و آن گاه برای تکمیل مدارج عالیه استنباط به اصفهان عزیمت کرد و در آنجا نزد مرحوم کلباسی و فشارکی به کسب علم پرداخت و پس از شش سال، به قزوین بازگشت.
طی این مدت، وصف حوزه علمیه مشهد را که در آن دوران سرآمد مجامع علمی به شمار می آمد شنید و طبع دانش پژوهی، او را مایل به مهاجرت به این سامان ساخت و به شوق وصول به این کانون معرفت، بار سفر بست. در مشهد از محضر آیات حاج آقا حسین قمی و میرزا محمد آقا زاده خراسانی (فرزند آخوند ملا محمد کاظم خراسانی، صاحب کفایه) کسب کمال نمود و از دو استاد اخیر به اجازه اجتهاد مفتخر گردید و همین اجازه از طرف آیت اللّه العظمی سید ابوالحسن اصفهانی به توقیع «صدر عن اهله و وقع فی محله» موشّح گردید.
او با مهاجرت آیت اللّه میرزا مهدی اصفهانی به مشهد در سال ۱۳۴۰ هجری قمری مدتی نیز از محضر ایشان بهره برد و مبانی اصولی میرزا نائینی را از ایشان فرا گرفت.
شاگردان
مرحوم آیت اللّه حاج شیخ هاشم قزوینی قبل از حادثه گوهرشاد و پس از سقوط رضاشاه و احیای مجدّد حوزه مشهد، یکی از بهترین مدرسان سطوح عالی بود. در دوران حضور پربرکت چهل ساله مدرس قزوینی در مشهد مقدس، شخصیتهای بسیاری از محضر او بهره برده اند.
به نقل از استاد واعظ زاده خراسانی، شاید بیش از هزار طلبه در مدت مدید تدریس آیت اللّه حاج شیخ هاشم قزوینی از درس او استفاده کردند.
از شاگردان مرحوم حاج شیخ هاشم می توان به شخصیت های زیر اشاره کرد:
۱- آیت اللّه العظمی خامنه ای
۲- شهید آیت اللّه سعیدی
۳- آیت اللّه صالحی مازندرانی
۴- آیت اللّه خزعلی
۵- آیت اللّه میرزا حسنعلی مروارید
۶- آیت اللّه واعظ زاده خراسانی
۷- آیت اللّه میرزا جواد آقا تهرانی
۸- آیت اللّه سید جواد سبزواری
۹- آیت اللّه شمس
۱۰- آیت اللّه لنگرودی
۱۱- آیت اللّه محمد باقر ملکی
۱۲- مرحوم آیت اللّه میرزا محمد انواری
۱۳- آیت اللّه واعظ طبسی
۱۴- آیت اللّه حاج میرزا مهدی نوغانی
۱۵- آیت اللّه عبد الجواد غرویان
۱۶- استاد محمد رضا حکیمی
۱۷- حجت الاسلام والمسلمین استاد محمد کاظم مدیر شانه چی
۱۸- استاد محمد تقی شریعتی مزینانی
۱۹- حجت الاسلام والمسلمین محمد شریف رازی
۲۰- حجت الاسلام والمسلمین سید علیرضا قدّوسی
۲۱- حجت الاسلام والمسلمین دکتر سید جواد مصطفوی
۲۲- استاد محمد باقر بهبودی
۲۳- دکتر محمد جعفر جعفری لنگرودی
۲۴- دکتر محمد رضا شفیعی کدکنی
۲۵- دکتر عبد الجواد فلاطوری
۲۶- شهید حسین آستانه پرست
۲۷- مرحوم حاج علی اصغر عابدزاده
۲۸- استاد شاعر، مرحوم ذبیح اللّه صاحبکار
مبارزات سیاسی
مدرس قزوینی آزادمردی بود که در عین زهد و دوری از دنیا اجتماعی بود و در مسائل سیاسی حضور فعال داشت.
استاد محمّدرضا حکیمی نقل می کند که روزی برای تدریس به مدرسه نواب آمده بود برای درس عصر و چون کمی به وقت مانده بود، در راهرو مدرسه روی سکوی زیر طاق نشسته بود، به خدمتش رسیدم و فرصت را مغتنم شمرده، از مبارزات مسلحانه و اقدامات نواب صفوی پرسیدم و نظرش را در این باره جویا شدم. دستش را به طرف عمامه اش برد و با اشاره به تحت الحنک خود گفت: «با تحت الحَنَک نمی شود از دین دفاع کرد.
روحانیت در طول تاریخ، هماره ستیزی خونبار علیه زورگویان و دین ستیزان داشته و این بین مستضعفان و روحانیت یک اعتماد دو جانبه به وجود آورده است.
یکی از این مبارزات مربوط است به حادثه مسجد گوهر شاد مشهد در سال ۱۳۱۴ ش که در این مورد، عالمان شجاع و انقلابی، اساتید و بزرگان حوزه علمیه مشهد در برابر تهاجم فرهنگی یعنی از بین بردن حجاب و انهدام ارزشهای ملی اسلامی به واسطه مجبور کردن مردم به گذاشتن کلاه پهلوی ایستادند تا هویت اسلامی را از گزند حمله دشمنان مصون دارند.
یکی از این عالمان بزرگ آیت اللّه حاج شیخ هاشم قزوینی است؛ دانشمندی که در این راه زحمت تبعید را به جان خرید و مدت هفت سال دوری از تدریس و درس را متحمل شد و در زادگاه خویش قلعه هاشم قزوین به صورت تبعید به سر برد.
ویژگی های اخلاقی
از مهم ترین ویژگی های اخلاقی آیت اللّه حاج شیخ هاشم مدرس قزوینی می توان به توجه به خانواده، آزاد مردی، مناعت طبع، شجاعت، بی رغبتی به دنیا، سعه صدر و توجه به مقتضیات زمان و غیره اشاره کرد.
وفات
مدرس والامقام حوزه علمیه مشهد، پس از ۶۹ سال عمر با برکت، چهل سال تدریس و تربیت شاگردان برجسته و وارسته در تاریخ ۲۲ مهر ماه ۱۳۳۹ هجری شمسی همزمان با بیستم ربیع الآخر ۱۳۸۱ قمری درگذشت و در مدخل ورودی حرم مطهر رضوی، از طرف ضلع شمالی صحن آزادی (صحن نو) کفشداری شماره ۷، به خاک سپرده شد.
انتهای پیام
