دوشنبه ۱۴ آبان ۱۴۰۳ |۲ جمادی‌الاول ۱۴۴۶ | Nov 4, 2024
دکتر محمدتقی دشتی موسسه "صراط مبین"

حوزه/ ما در عرصه فرهنگی و دینی، ۹ مسئله ریشه ای داریم که اگر حل نشود، تمام ۱۲۰۰ مسئله دینی دیگر که ما شناسایی کردیم، امکان ندارد حل شود، چراکه این‌ها مسائل دیگر را تولید می‌کند. مسئله ریشه‌ای اهمیت بسیاری دارد و شوخی‌بردار نیست.

خبرگزاری حوزه،| مرکز پژوهشی مبنا که در سال ۱۳۹۰ توسط عده‌ای از اساتید برجسته حوزه و دانشگاه و متخصصین امر، با موضوعات دین و نهادهای دینی و فرهنگی و با رویکرد آسیب شناسانه با مجوز رسمی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تحت عنوان موسسه فرهنگی مطالعاتی" صراط مبین " تأسیس گردید و در حال حاضر با عنوان مرکز پژوهشی با مجوز وزارت علوم، تحقیقات و فناوری کار خود را ادامه می دهد.

این مرکز، هدف خود را دفاع از ارزش ها و مبانی انقلاب اسلامی و حکومت اسلامی مبتنی بر مردم سالاری دینی قرار داده و در کنار تهیه و تولید کتب، مقالات و پژوهش‌های علمیِ غنی، استفاده از ابزارهای نوین و موثر در تبیین مفاهیم دین و نهادهای دینی و انقلاب اسلامی را در دستور کار خود قرار داده است.

مرکز پژوهشی مبنا به دنبال شناسایی آسیب های دین و فرهنگ دینی مربوط به آن و تجزیه و تحلیل آنها و ارائه راهکارها و راهبردهای عملیاتی جهت مرتفع نمودن آن‌ها به دلیل قرار گرفتن نظام جمهوری اسلامی بر پایه دین و فرهنگ دینی و همچنین مطالعه و پژوهش در زمینه نهادهای دینی و بحث حقوق عمومی اسلامی (حکومت اسلامی و ولایت فقیه) و مردم سالاری دینی برای پویا سازی و ارائه نظریات نوین و همچنین آسیب شناسی این موضوع به خاطر طرح این بحث نوین در سطح ایران و جهان به عنوان نظریه جدید حکومت‌داری است.

برای آشنایی هرچه بیشتر با فعالیت های این مؤسسه و برنامه های جاری و آتی آن، گفت وگویی انجام داده ایم با دکتر محمد تقی دشتی، رئیس مرکز پژوهشی مبنا که تقدیمتان می گردد.

س: درباره فعالیت‌های مؤسسه که مورد استقبال هم قرارگرفته توضیح دهید.

مرکز پژوهشی (مبنا)، مخفف مؤلفه‌های بنیادین نظام اسلامی است و از این‌جهت رسالت ما خیلی خطیر است. دین خدا در خطر است و دشمنان با تمام قوا به مصاف آمده‌اند و با کینه و حقد، دین خدا را مورد هجمه قرار می‌دهند. در این شرایط وظیفه و رسالت ما دفاع تمام‌قد از دین خداست.

در شرایط کنونی و مصافی که با دشمن داریم، تلفات ما بسیار بیشتر از جنگ تحمیلی و دیگر جنگ‌های سخت است. ما در میدان جنگ نرمی هستیم که دشمن به‌قصد براندازی نظام اسلامی به راه انداخته است، ازاین‌رو آسیب‌ها، تهدیدات و بحران‌های دینی و فرهنگی جامعه ما را درنوردیده است؛ چراکه این‌ها ساختارشکن و شالوده افکن و هنجار زدا هستند. به همین دلیل ما موظفیم با ابراز علم و قلم و پژوهش وارد میدان شویم؛ امروز در این جنگ نرم، عرصه، عرصه فرهنگ و قلم است.

ما با رویکرد تفکر، عقلانیت و پژوهش وارد میدان شدیم؛ کسانی که در این عرصه واردشده‌اند، با ابزار علم مجاهد فی سبیل الله هستند. مرکز پژوهشی مبنا، وظیفه خود می‌داند که آسیب‌ها و نقاط ضعف که در عرصه دین و فرهنگ دینی و نهادهای دینی داریم، مورد کنکاش قرار دهد و مسیر روشنی را برای تصمیم گیران و نخبگان و نهادها ارائه کند. با این حساب، رسالت مرکز پژوهشی مبنا، پژوهش، آسیب‌شناسی و مسئله شناسی در خصوص دین و نهادهای دینی و فرهنگ دینی که بنیان نظام اسلامی است، می‌باشد.

س: درباره تاریخچه این مؤسسه بگویید.

سابقه تأسیس مرکز پژوهشی مبنا، به آبان ماه سال ۹۰ می‌رسد که با عنوان مؤسسه مطالعاتی صراط مبین کار خود را آغاز کرد. از دو سال قبل که از وزارت علوم مجوز مرکز پژوهشی گرفتیم، این مؤسسه تبدیل به مرکز پژوهشی مبنا شد. این مرکز با حضور اساتید مبرز و برجسته چون حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدجواد ارسطا، حجت‌الاسلام‌والمسلمین حسین جوان آراسته و بنده و باهمکاری اساتیدی چون دکتر حبیب نژاد و دیگر اساتید تشکیل شد.

در این مرکز سه گروه پژوهشی فعالیت می‌کنند که شامل: گروه پژوهشی فرهنگ دینی، گروه پژوهشی نهادهای دینی که با تمرکز بر حوزه و روحانیت تلاش می‌کند و گروه پژوهشی مردم‌سالاری دینی است که بحث ولایت‌فقیه هم در دل آن قرار دارد.

س: وجه تمایز مرکز پژوهشی مبنا با دیگر نهادهای علمی و پژوهشی چیست؟

مرکز پژوهشی مبنا رویکردها و ویژگی‌ها و اصولی که دارد، این مرکز را با سایر مراکز متمایز می‌کند. یکی از این ویژگی‌ها که خیلی مهم است، بحث مسئله محوری است. مسئله محوری به این معناست که آسیب‌ها عرصه دین و فرهنگی دینی، تا زمانی که شناخته نشود و به تعبیری این بیماری‌ها تا زمانی که به‌خوبی مورد شناسایی قرار نگیرند، مورد درمان نیز نمی‌توانند قرار گیرند. ما به‌عنوان طبیب و مرکز آسیب‌شناسی هستیم که بیماری‌های موجود در فرهنگ دینی و دین را مورد شناسایی قرار می‌دهیم و این‌ها را برای درمان به نهادهای متولی ارائه می‌کنیم.

این مسئله محوری مورد غفلت بسیاری از نهادهای ماست که مسئله را نمی‌شناسند و درنتیجه راه درمان را نمی‌شناسند و این مسائل انباشته و به بحران تبدیل می‌شود.

ویژگی دیگر مرکز نظام‌وارگی است. نظام وارگی یعنی این‌که مسائل را در اتمسفر خود دین و در جایگاه خودش دیدن. گاهی ما مسائل را چنان وارونه می‌کنیم، مسئله ای بسیار پیش‌پاافتاده را به‌عنوان مسئله نظام تبدیل می‌کنیم. این از سوی دشمن هدایت می‌شود تا ما از مسائل اصلی غافل شویم.

امام علی علیه‌السلام در حدیثی بیان می‌دارند: «تضییع الاصول، تمسک بالفروع، تقدیم الاراذل و تاخیر الافاضل»؛ موجبات هلاکت دولت ها چهار عامل است ، ضایع کردن امور اصلی و اساسی و پرداختن و تمسک به امور فرعی. پیش‌اندازی افراد ناشایست و عقب راندن افراد شایسته و توانا. این موارد برای نابودی حکومت کافی است. گاهی دشمن برخی مسائل فرعی را اصلی نشان می‌دهد، ما هم با تمام قوا وارد آن عرصه می‌شویم غافل از این‌که مسائل مهم دیگری هم بوده که مهم‌تر بود ولی دیده نشد. نظام واره  این را درست می‌کند.

برای مثال ممکن است با بررسی نظام مسائل در عرصه‌ای خاص، مشخص شود که چهار مورد مسائل ریشه‌ای، ده مسئله اصلی، بیست مسئله میانی و صد مسئله روبنایی است. متأسفانه مسائل و مشکلات روبنایی بیشتر دیده می‌شود و ممکن است تمام تمرکز ما را به خود جلب کند. ممکن است انسانی تب کند، که این مسئله ای روبنایی است که دیده می‌شود، ولی دلیل این تب باید بررسی شود. غیرازاین، ارتباط مسائل هم باهم مهم است. در نظام واره ارتباط مسائل هم باهم مشخص می‌شود.

ویژگی دیگر، اتصال نهاد علمی به نهادهای اجرایی و متولی امور است. از خلأهایی که مقام معظم رهبری بر آن تأکید دارند، این‌که صنعت به دانشگاه متصل نیست و هرکسی کار خود را انجام می‌دهد. امروز پژوهش‌های انباشته‌ای داریم که نهادهای علمی و پژوهشی کار خود را می‌کنند و نهادهای صنعتی کار خود را، این نقیصه در کشور ما به‌شدت احساس می‌شود. ما علم را به مرحله اجرا رساندیم؛ اغلب پروژه‌های پژوهشی ما یا سفارشی است از سوی نهادهایی که احساس مشکل کردند، انجام می‌شود یا تقاضامحور مشارکتی است که در مشارکت بین ما و آن‌ها این مسئله شناسایی و مورد بررسی قرار گرفته است. این خیلی مهم است که ما کاری کنیم که نهاد متولی برود مشکلی را برطرف کند.

موارد زیادی داشتیم که در پروژه‌ها، مشکلات اساسی نهادها حل‌شده و موجب قدردانی آن‌ها شده است. این نهادها شامل نهادهای اجرایی، حوزوی و استانی است.

در بحث‌های حوزوی، ارتباطات ما باعث می‌شود که ما از فضای واقعی دور نیفتیم و مراکز حوزوی هم از مسائلی که پیرامون حوزه است دور نیفتند. چون حوزه در بطن قرار دارد و پیرامون آن ممکن است مسائلی باشد که از آن غفلت شود.

دیگر ویژگی مرکز پژوهشی مبنا، روش جامع و ترکیبی پژوهشی آن است. روش مکث، که روشی ترکیبی از روش‌های مختلف پژوهشی است. امروز مسائل به‌قدری پیچیده است که با یک روش پژوهشی نمی‌توان به نتیجه رسید.

ویژگی دیگر مرکز پژوهشی مبنا، مسئول سازی است. یکی از مشکلات کشور ما این است که مسئول مسائل و امور مشخص نیستند. در مسئله حجاب که به این روز افتاده، نمی‌توان یک‌نهاد مسئول را پیدا کرد و او را مؤاخذه کرد.

در مسئله حجاب، ۲۶ نهاد متولی هستند ولی مسئول نیستند. در مسئله ای مانند کاهش کشت گندم می‌توان به‌سادگی به مسئول مربوطه رسید، ولی در مسئله حجاب، خانواده و...، مسئول نداریم. یکی از ویژگی کارهای ما تعیین مسئول برای یک امر یا مسئله یا حداقل تقسیم مسئولیت ها بین نهادهاست.

س: استقبال مسئولان از فعالیت‌های شما چطور است؟

ما این کارهای پژوهشی را انجام می دهیم و در مرحله بعد، نهادهای ناظر نیز باید وارد عمل شده و موارد را پیگیری نمایند. ما ارتباطات زیادی با سازمان‌ها و وزارتخانه‌های مختلف داریم. البته ما اختیار این کار را نداریم که در امور به‌صورت اجرایی وارد شویم و یا مسئولان را بازخواست کنیم. البته نهادهایی که خودشان سفارش می‌دهند، اجرای پژوهش‌ها را در پیش می‌کنند.

در مسئله ورود زنان به ورزشگاه‌ها، در سال ۹۶، بحث بازی‌های والیبال ایران و لهستان بود. فدراسیون والیبال گفته بود که اگر زنان به ورزشگاه نیایند، والیبال ایران را تحریم می‌کنند. بررسی این مسئله را از ما خواستند که ما وجوه فقهی، حقوقی و فرهنگی و پیامدهای آن‌ها را نیز تبیین و راهکارهای آن‌ها را نیز ارائه کردیم ...، این مشکل حل شد و زنان به ورزشگاه رفتند و والیبال ما هم تحریم نشد. درباره فوتبال هم این پشنهادات و راهکارها را ارائه کردیم. البته در این عرصه غفلت کردند و مورد را دنبال نکردند.

س: درباره روند کارهای پژوهشی خود بگویید.

در سال ۹۵ قولی دادم و در رسانه‌ها نیز اعلام کردم که هر نهادی در حوزه فرهنگ و دین مسئله ای به ما بدهد، ما راهکار کاربردی برای آن پیدا می‌کنیم تا مشکلش حل شود. با روش مکث که ما در پیش‌گرفته‌ایم، همه مسائل را می‌توانیم حل کنیم، البته غیر از مسائلی که به‌قدری پیچیده شده است که نیاز به سال‌ها پژوهش دارد. ما ادعا کردیم که هر مسئله ای یک یا چند گره اصلی وجود دارد که اگر باز شود، بسیاری از گره‌ها باز می‌شود. این کار، کار هرکسی نیست، کار مرکزی است که کارهای پژوهشی را به‌صورت تیمی و نخبگانی دنبال می‌کند. در پروژه واگرایی قومی ما، که خیلی سروصدا کرد و مشاور رئیس‌جمهور آمد و همه ۵۰۰ جلد کتاب تدوین شده را برد و در نهادها توزیع کرد، ما حداقل از سی چهل نخبه قومی استفاده کردیم.

در معضلات فرهنگ دینی، این نکته مهمی است که ریشه مسائل و مشکلات شناسایی و حل شود.

س: درباره مؤسسه و ویژگی پژوهشگران شما که این کارهای بزرگ را رقم می‌زنند، توضیح دهید.

مؤسسه ما ویژگی پژوهشکده دارد. همه پژوهشگران ما حوزوی دانشگاهی هستند و از نخبگانی که هم وجه علمی قوی‌ای دارند و هم دلسوزی دارند؛ این برای ما مهم است. گاهی برخی پروژه‌ها که زمان کمی داشت، پژوهشگران ما شبانه‌روزی کار می‌کردند که از دلسوزی آن‌ها بود. ما اتاق فکرهای متعددی داریم؛ ما اتاق فکر هیئت اندیشه‌ورز حوزه و دانشگاه داریم که در آن مسائل حوزه و روحانیت را بررسی می‌کنیم و با حوزه‌های خواهران و برادران ارتباط خوبی داریم. برخی کارها منتشر نمی‌شود و صرفاً به مدیران آن‌ها داده می‌شود.

یکی از ویژگی‌های مرکز پژوهشی مبنا، کار ستادی است. ما اگر بخواهیم یک مرکز بسیار بزگی که صد تا پژوهشگر داشته باشد، کار را کُند و بروکراسی را زیاد می‌کند. ما در مسیر فعالیت خود نخبگان را مدیریت می‌کنیم؛ نخبگان دانشگاهی و حوزوی زیادی هستند که شاید امکان حضور پیوسته را نداشته باشند، ازاین‌رو ما سعی می‌کنیم شرایط را به‌گونه‌ای ایجاد و مدیریت کنیم که از توانایی آن‌ها بی‌بهره نمانیم. ما از این‌ها استفاده‌های خوبی می‌کنیم در هیئت‌های اندیشه‌ورزی، جلسات نخبگانی، مصاحبه‌های عمیق هدفمند و... از آن‌ها بهره‌مند ‌می‌شویم؛ این موجب چالاکی می‌شود. گاهی برخی پروژه‌ها تنها به یک پژوهشگر داده می‌شود که موجب می‌شود زمان آن زیاد شود و شاید نتیجه آن‌هم کامل نباشد. کار تیمی ویژگی‌هایی دارد به‌گونه‌ای که گفته می‌شود، یک فکر، یک فکر است، ولی دو فکر باهم فکر کنند، قدرت آن ۱۶ برابر می‌شود. ما کارهای خود را با چندین پژوهشگر انجام می‌دهیم که این موجب می‌شود وجوه و ابعاد مختلف کار مشخص شود و خلأها نیز گرفته شود.

س: موضوعات و چالش‌های مختلف فرهنگی و در کنار آن مسائل مختلف اقتصادی داریم که کشور را با چالش‌های زیادی دارند. شما در این عرصه‌ها وارد شده‌اید.

رسالت مؤسسه، دین و فرهنگ است و در عرصه اقتصاد ورودی نداریم، چراکه متخصص آن نیستیم. البته در عرصه‌های اقتصادی که به مسائل فرهنگی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، وارد می‌شویم؛ مانند مسئله بورس که گروهی از طلاب را درگیر کرده است و مشکلاتی فرهنگی و دینی را برای آن‌ها ایجاد کرده است. یا آسیب‌هایی که اقتصاد به فرهنگ و معیشت طلاب وارد می‌کند. این‌که اقتصاد چه مشکلی دارد و...، کار ما نیست، متولی مخصوص به خود را هم دارد.

س: ارتباط شما با دیگر نهادهای پژوهشی چطور است؟

یکی از کارهای ما، ارتباط با مراکز پژوهشی است. ما کار تکراری انجام نمی‌دهیم. ما موازی کاری نمی‌کنیم. اگر بدانیم در یک‌نهادی، کار جامعی در مورد مسئله ای شده است، کار را دوباره انجام نمی‌دهیم، به‌شرط این‌که آن کار جامع باشد.

س: می‌توانید به برخی پروژه‌های این مرکز پژوهشی به‌صورت مصداقی اشاره بفرمایید؟

یک سری از کارهای ما، درواقع نظام واره هاست که پژوهش محور و مهم است. نظام واره مسائل دینی و فرهنگی کشور که کار شد و برای دفتر مقام معظم رهبری و نهادهای مختلفی که در این عرصه فعال بودند، ارسال شد. نمودار نظام واره مسائل دینی و فرهنگی در بسیاری از مراکز و نهادهای فرهنگی وجود دارد. این نظام واره لایه‌های مختلفی دارد مسائل روبنایی، میانی، اصلی و ریشه‌ای. مشخص شده که ما در مسئله دینی، ۹ مسئله ریشه ای داریم که اگر حل نشود، تمام ۱۲۰۰ مسئله دینی دیگر که ما شناسایی کردیم، امکان ندارد حل شود، چراکه این‌ها مسائل دیگر را تولید می‌کند. مسئله ریشه‌ای است و شوخی‌بردار نیست.

نظام واره مسائل مردم‌سالاری دینی که یکی از نظام واره های ماست. این نظام واره دارای چه مشکلاتی است که این آسیب‌های موجود ایجاد می‌شود و حاکمیت دوگانه ایجاد می‌شود و احزاب نمی‌توانند مشکلات را حل کنند، در بحث انتخابات مشکلاتی ایجاد می‌شود و...

س: در عرصه حوزه و روحانیت چه اقداماتی انجام داده‌اید؟

نظام واره مسائل حوزه و روحانیت را کارکردیم که بحث اختصاصی حوزه است که امسال تکمیل می‌شود.

در کنار این پروژه‌های نظام واره ای، پروژه‌های دیگری که انجام می‌دهیم، جریان شناسی هاست. جریان شناسی گونه‌های فکری حوزه‌های علمیه قم را بررسی کردیم و ۱۲ جریان را شناسایی کردیم و نسبت آن‌ها را نیز با جریان انقلاب مقایسه کردیم. در حال جریان شناسی حوزه نجف و نسبت آن‌ها را با اندیشه انقلاب اسلامی هستیم. این‌که چرا جریان انقلاب اسلامی در نجف نفوذ نمی‌کند؟ چراکه جریان‌های فکری هستند که همسو با جریان انقلاب نیستند و تا زمانی که بنیادهای فکری آن‌ها درست نشود، جریان انقلاب اسلامی در آن نفوذ نمی‌یابد.

ما سالنمای سنجش وضعیت دین و دین‌داری کشور را برای اولین بار کار کردیم. ما کارهای متفرقه در این عرصه داریم، ولی این‌که دین‌داری ما در چه وضعیتی است در ابعاد عبادیات، اخلاقیات، شرعیات و... ، این کار ارزشمندی بود که خیلی مورد استقبال نهادهای دینی و سیاسی نظام قرارگرفته است. نتیجه این کار برای مقام معظم رهبری و رؤسای سه قوه و مدیر حوزه‌های علمیه ارسال شد. آیت‌الله اعرافی ۳۰ نسخه آن را برای جامعه مدرسین از ما خریداری کرد. اینجا در عرصه دینی همه مسائل هست.

س: در کارهای پژوهشی خود در عرصه دین‌داری به چه نتایجی رسیده‌اید؟

نکته‌ای که وجود دارد، این است که کمیت دین‌داری در جامعه ما تغییر زیادی نداشته است. در ده سال گذشته میزان دین‌داری فراز و نشیب‌هایی داشته، ولی درمجموع، در یک خط در حال حرکت است، ولی کیفیت دین‌داری دارد عوض می‌شود. جامعه ما از دین‌داری شرعی و فقهی به سمت دین‌داری عاطفی و مناسکی در حال حرکت است که این ممکن است در آینده موجب ظهور فرقه‌های نوظهور و عرفان‌های کاذب و... شود. دین‌داری عاطفی و معنویت‌گرا حدومرزی ندارد و ازاین‌رو ممکن است درجاهایی بلغزد، ولی در دین‌داری شرعی این‌گونه نیست.

کار دیگری که در سال ۹۳ انجام‌ شده است، پیش‌نویس سه مورد از سیاست‌های کلی نظام را برای دفتر رهبری ارسال کردیم. سیاست‌های کلی نظام در عرصه امربه‌معروف و نهی از منکر، در حوزه دولت اسلامی و در بخش جامعه اسلامی که مقام معظم رهبری بارها آن را مطالبه کرده‌اند.

بحثی که ما داریم، رصد اندیشکده های غربی، در خصوص موضوعات دینی و نهادهای دینی است. اندیشکده های متعددی در غرب، روی نهادهای دینی ما و ولایت‌فقیه کار می‌کنند. این‌که این‌ها چه می‌کنند و چه خط سیری را طی می‌کنند، برای ما مهم است و در این راستا هر فصل یک بولتن و هرسال یک کتاب در این عرصه منتشر می‌کنیم.

ما کار مهم دیگری که داریم، این است که کارهای تحلیلی در عرصه حوزه و روحانیت با نام «پیرامون» انجام می‌دهیم. از این کار تنها سی نسخه برای متولیان حوزوی منتشر می‌کنیم که رخدادهای مهم حوزوی؛ مسئله سید کمال حیدری، فقه نظام ساز و... را که به وجود آمده باید بشکافیم و مقالات جامعی را در این عرصه به متولیان ارائه کنیم.

س: در عرصه موضوعات کلان جامعه چه کارهایی انجام داده‌اید؟

ما یک سری پروژه‌های بنیادین داریم که مسئله محور نیستند و جای آن‌ها خیلی خالی است. مابعد از چهل‌ویک سال هنوز نظریه دولت اسلامی نداریم. در این عرصه کارهایی را انجام می‌دهیم و جلد اول آماده شده است و تلاش داریم تا پایان سال این را انجام دهیم.

فقه اجتماعی ما در حوزه بسیار ضعیف و نحیف است؛ یکی از مسائل و مصائب ما در مسائل اسلامی، ضعف مفرط فقه اجتماعی است. فقهای ما به منابع و متون اسلامی به‌صورت فردی نگاه می‌کنند که یک فرد در فلان مسئله چه وظیفه‌ای دارد، ولی در متون دینی، بخش مهم و اعظمی از آن به مسائل اجتماعی می‌پردازد که کارهای مطالعات و پژوهشی آن در حال انجام است و به‌زودی خروجی‌های آن آماده می‌شود و کتابی در این عرصه منتشر خواهد شد.

در مسیر پیش روی خود نظام سازی در جمهوری اسلامی ایران را داریم شامل: نظام حقوق بشر اسلامی، نظام بانکداری، نظام اقتصادی و... که هنوز نظریاتش پیدایش نشده که به‌نظام منتج شود. کتاب نظام حقوق بشر اسلامی در دو جلدش منتشرشده که حاصل دروس فقه خارج حجت‌الاسلام‌والمسلمین ارسطا است. این کتاب، کتاب نمونه سال ۹۸ در ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران شد و حجت‌الاسلام‌والمسلمین ابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضائیه هم از آن تقدیر کرد. کار دیگری، فقه سیاسی و حقوق عمومی در قرآن است. درسی تفسیری به‌صورت ترتیبی از قرآن، با حضور اساتید و محوریت حجت‌الاسلام‌والمسلمین ارسطا، نگاهی به قرآن کریم از نظر فقه سیاسی است که دو جلدش آماده شده، جلد سوم و دیگر مجلدات نیز در آینده‌ای نزدیک کار می‌شود.

س: نشریه افق مکث از جمله خروجی‌های مرکز مبناست، در این نشریه به چه مسائلی پرداخته می‌شود؟

یکی از کارهایی که مرکز انجام می‌دهد، مسئله شناسی ها و آسیب‌شناسی‌هاست. ما چهل مسئله را تا حالا، به‌صورت تک مسئله در «افق مکث» دنبال کردیم. البته این نشریه در جامعه منتشر نمی‌شود، بلکه تنها به نهادهای متولی و نخبگان مرتبط ارسال می‌شود. این نشریه، تک مسئله‌ها را بررسی می‌کند. این بررسی‌ها به‌صورت دقیق و علمی است که اگر این‌ها را در مقابل مسئولان قرار دهیم، اهمیت زیادی دارد و نمی‌تواند آن را نادیده بگیرند.

مسئله‌هایی چون حجاب و عفاف، اختلال در کارکرد مساجد، تعلیم و تربیت در نهاد خانواده، تعلیم و تربیت در نهاد آموزش‌وپرورش، عزاداری‌ها و هیئت‌ها، واگرایی‌های قومی و مذهبی، خرافه گرایی، فضای مجازی، مکانیسم پاسخگویی به شبهات مجازی و... و هر آنچه مربوط به دین و فرهنگ است را در این نشریه دنبال می‌کنیم.

این پژوهش‌ها مسئله محور و راهبردگراست که موجب می‌شود مسئله شکافته و پیشینه پژوهش‌های مسئله استخراج می‌شود. هر پژوهش معتبر در این عرصه کار شده، فراتحلیل می‌شود و پیشینه حاکمیتی و قوانین و سیاست‌هایی آن‌که از سوی نظام گذاشته‌شده است، انجام می‌شود. یکی از ویژگی‌های ما ارزش‌گذاری است که همیشه مسائلی که حضرت امام و مقام معظم رهبری مطالبی بیان داشته‌اند، بر اساس آن به‌صورت نموداری، مسائل و شرایط مطلوب را بررسی می‌کنیم و علل و مسائلی که در تحقق آن گره ایجاد کرده است را مشخص می‌کنیم. پس از شناسایی آن گره‌ها، سراغ راهبردها و راهکارهای حل مسئله می‌رویم و وظایف نهادها را مشخص می‌کنیم و مسئول سازی می‌کنیم.

س: استقبال این نهادها از پژوهش‌های شما چطور است؟

ما مطالب را برای آن‌ها ارسال می‌کنیم، بازخورد آن را هم می‌گیریم، تعریف و تمجیدهای زیادی هم می‌کنند، ولی این‌که چقدر اجرای می‌کنند، بر دوش نهادهای نظارتی است.

س: چه برنامه‌هایی برای آینده دارید؟

ارائه راهبرد با نگاه به آینده ممکن می‌شود. یعنی برای این‌که وضعیت مطلوب را تعیین کردیم، برای رسیدن به وضعیت مطلوب، به آینده نگاه می‌کنیم، البته برخی پروژه‌های ما آینده محور است.

یکی از ادعاهای ما، اداره نوین هیئت اندیشه‌ورز هست. امروز بسیاری از نهادها مدعی داشتن هیئت اندیشه‌ورز هستند، ولی در عمل این‌گونه نیست. هیئت اندیشه‌ورز جلسه نیست، حتی جلسات نخبگی هم نیست، بلکه فوت‌وفن دارد. ما ده پانزده سال هیئت اندیشه‌ورز داشتیم و تجربه زیادی در این عرصه به دست آوردیم. ما نظرات دیگران را جویا می‌شویم که در واقع نظرات را به‌گونه‌ای می‌گیریم که باعث شکافتن مسئله، پیدا شدن علل و عوامل و پیدا شدن راهکارها می‌شود؛ این کار هرکسی نیست. هر نهادی بگوید برای ما هیئت اندیشه‌ورز ایجاد کن و راه بینداز، این کار را برای آن‌ها انجام می‌دهیم. ما آماده‌ایم در عرصه هیئت‌های اندیشه‌ورز حوزه به‌ویژه نهادهای دینی کمک کنیم.

ارسال نظر

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha