به گزارش خبرنگارخبرگزاری حوزه، اولین جلسه کمیسیون آموزش اجلاسیه اساتید حوزه علمیه قم با حضور جمعی از اساتید مدارس علمیه قم در سالن جلسات آیت الله حائری مرکز مدیریت حوزه های علمیه برگزار شد.
محورهای این نشست شامل موضوعاتی همچون چالش های عرصه برنامه ریزی و دستورالعمل ها، چالش های مرتبط با منابع انسانی، چالش های مرتبط با زیرساخت های فنی و فناورانه بود.
بر اساس این گزارش حجت الاسلام کاویانی در ابتدای این نشست ضمن خوش آمدگویی به اساتید حاضر در جلسه گفت: هدف اصلی از برگزاری این جلسه پدیدار شدن یک رخداد همه گیر به نام شیوع کرونا در سال تحصیلی گذشته و جاری بوده است. در حوزه های علمیه سال ها یک ذائقه ثابت و مشخص با محوریت تعلیم و تربیت چهره به چهره وجود داشت؛ هر چند که خلاقیت هایی نیز در این مسیر از سوی مدیران و اساتید دلسوز ارائه می شد.
مسئول آموزش مدارس سطح یک حوزه علمیه قم گفت: با آمدن کرونا خیلی از این بسترها تحت تأثیر قرار گرفته و برخی را دچار آسیب نمود؛ البته این در حالی است که در برخی موارد نیز شیوع این بیماری ایجاد فرصت کرد.
وی خاطرنشان کرد: از دی ماه سال ۹۸ که حوزه درگیر این مسئله گردید، تعداد جلساتی که با مدیران مدارس برگزار شده است افزایش یافته و در آنها حول محور مجموعه بایسته های مدارس در مواجهه با این پدیده بحث و تبادل نظر صورت گرفته است.
حجت الاسلام کاویانی گفت: به این نتیجه رسیده ایم که می بایست چالش های آموزش در فضای مجازی را با اساتید مدارس به گفتگو بنشینیم.
وی افزود: مطمئن هستیم تجربیاتی که اساتید در سه ترم گذشته داشته اند به ما کمک می کند تا بتوانیم برنامه ریزی جامع تر و دقیقتری در زمینه آموزش و تربیت طلاب داشته باشیم.
حجت الاسلام دادمرزی سپس به ایراد سخن پرداخته و اظهار کرد: باید دید فضای مجازی فقط در آموزش رسمی حوزه مسئله این نشست است و یا در این نشست و نشست های دیگر این چنینی آموزش های فوق برنامه در فضای مجازی نیز مورد بحث و بررسی قرار خواهند گرفت؟
این استاد مدرسه علمیه شهید صدوقی ۴ قم گفت: ما باید به سمت ساخت یک بستر معیار و الگو در زمینه آموزش مجازی پیش برویم.
وی افزود: می بایست امر آموزش مجازی در حوزه های علمیه را یک امر پایدار و دائمی بدانیم و از ظرفیت آن در آینده و دوران پساکرونا نیز در کنار آموزش حضوری استفاده ببریم.
حجت الاسلام دادمرزی عنوان داشت: ما نباید همیشه رفتارهای تدافعی داشته باشیم و هرگاه که به مشکلی خوردیم یا شرایط سختی پیش آمد برای مقابله با آن دست به خلاقیت بزنیم؛ بلکه ما می بایست همیشه و از قبل این خلاقیت ها و برنامه ریزی ها را برای شرایط مختلف داشته باشیم.
حجت الاسلام کسائی در ادامه با اشاره به نبود رویه منسجم در زمینه آموزش مجازی در مدارس علمیه گفت: متأسفانه در آموزش مجازی جزیره وار در مدارس عمل شده و رویه منسجمی را شاهد نبوده‌ایم.
وی تصریح کرد: باید وضعیت طلاب در ابعاد مختلفی همچون وضعیت خانوادگی، معیشتی، روحی-روانی و سایر ابعاد در نظر گرفته شود تا بتوان برنامه ریزی دقیق تری در زمینه آموزش آنها به عمل آورد.
استاد مدرسه علمیه کرمانی های قم گفت: باید یکسری فعالیت ها برای خودِ اساتید در فضای مجازی در نظر گرفته شود تا آنان بتوانند به سطح خوبی از علم و مهارت در عرصه آموزش مجازی برسند.
حجت الاسلام رجبی نیز ضمن تسلیت به مناسبت ایام فاطمیه گفت: ما چه بخواهیم چه نخواهیم با فضای مجازی درگیر هستیم و اهمیت آن برای همه ما مشخص شده است.
وی عنوان داشت: ما نحوه استفاده از فضای مجازی را می بایست با کمک اساتید فن به آنان آموزش دهیم تا از آسیب های آن بکاهیم.
این استاد مدرسه علمیه رسالت قم گفت: به ذهن می رسد که ارجح است آموزش در فضای مجازی به صورت آنلاین برگزار شود.
وی تصریح کرد: لازم است زمان انجام حضور و غیاب مشخص و هماهنگ باشد.
حجت الاسلام رجبی گفت: می بایست تقریرنویسی هم به طلاب آموزش داده شود؛ بسیاری از طلاب سطح یک این مهارت را یا ندارند و یا در آن دچار ضعف هستند.
وی افزود: ارزیابی دروس بهتر است به صورت حضوری به عمل آید.
استاد حوزه علمیه قم ضمن ارائه پیشنهادی در جهت بالابردن بازدهی آموزش مجازی اظهار کرد: یکی از راهکارها برای حضور طلاب تا انتهای جلسات مجازی طرح سؤال در ابتدای مباحث آن هاست.
حجت الاسلام علامه، استاد مدرسه علمیه رشد در ادامه این نشست به اظهار سخن پرداخته و گفت: برای من سؤال است که چرا فضای آموزشی مجازی در حوزه علمیه برادران به سطح خوب و قابل قبولی نرسیده است؛ و این در حالی است که حوزه علمیه خواهران به خوبی توانسته از تکنولوژی های روز استفاده نماید و سامانه آموزشی جامع و کارآمدی را طراحی کند.
وی افزود: بیشتر طلاب در فضای منزل به کسب علم و حضور در کلاس های مجازی می پردازند و این خودش محل آسیب است؛ زیرا در منزل تمرکز لازم برای علم آموزی آنان وجود ندارد و نیازمند فضایی آرام و مناسب هستند.
حجت الاسلام علامه خاطرنشان کرد: بهترین شیوه تدریس، به صورت تعاملی است و استاد با شاگرد باید ارتباط داشته باشد تا به رشد علمی طلبه بیانجامد.
وی گفت: تدریس تک سویه و بدون پرسش و پاسخ نمی تواند طلبه را در علومی همچون تجزیه و ترکیب مبرّز بار بیاورد.
استاد مدرسه علمیه رشد قم افزود: از فضای مجازی می توان برای ایام تعطیلات طلاب نیز استفاده برد.
وی اظهار کرد: در فضای مجازی، حوزه می تواند نرم افزاری را تولید کند که با استفاده از هوش مصنوعی متن خوانی را به طلاب آموزش دهد و نقاط ضعف آنان را به گوششان برساند.
حجت الاسلام رحیمی در ادامه گفت: اقل مطلب این است که حتی در ایام اوج شیوع کرونا اجتماع چند نفر در یک مکان سربسته مشکل نداشت؛ در نتیجه باید در آموزش مجازی برنامه ریزی برای ارتباط حضوری با طلاب با اساتید ولو در هر هفته یک بار نیز صورت گیرد.
وی افزود: به نظر می رسد تعاملات لازم از سوی مدیران حوزه با وزارت خانه های مرتبط با آموزش و بهداشت صورت نگرفته است.
استاد مدرسه علمیه اباصالح قم بیان داشت: بیشترین ضرر را در موضوع آموزش مجازی در حوزه های علمیه طلاب پایه اول دیدند؛ زیرا آنان به طور کامل با فضای دروس و مسائل فرهنگی و تربیتی حوزه آشنایی نداشته اند و این عدم آشنایی همچنان برایشان ادامه دارد.
حجت الاسلام حسنی سپس به ایراد سخن پرداخت و گفت: فضای مجازی حائز آسیب ها و فوایدی توأمان است.
وی تصریح کرد: نسبت به موضع حضور و غیاب در آموزش مجازی معیار خاص و مشخصی وجود ندارد؛ به نظر می آید تنها راهکار برای حضور و غیاب دقیق، رجوع به خودِ اساتید است.
این استاد حوزه علمیه قم گفت: فضای مجازی محدودیت های مطلوبی برای اساتید دارد؛ محدودیت هایی همچون مدت زمان تدریس که این موضوع می تواند استاد را مجاب کند تا مباحث خود را قبل از آغاز کلاس به گونه ای منسجم تهیه و تدوین کند تا بتواند آنها را به خوبی به طلاب بفهماند.
وی عنوان داشت: در ترم گذشته طلاب استرس زیادی در موضوع ارزشیابی داشتند و آزمون مجازی برای آنها نگران کننده بود.
حجت الاسلام حسنی گفت: اگر بتوانیم ارزشیابی را بر پایه کیفیت تحصیل طلاب قرار دهیم و آنها را در طور ترم مورد بررسی قرار دهیم، ارزیابی دقیق تری به عمل خواهد آمد.
وی تصریح کرد: طلبه با استفاده از فضای مجازی به خوبی می تواند با استاد خود ارتباط گیری کند.
استاد مدرسه شهید صدوقی ۲ با ارائه پیشنهادی گفت: ما شاید بتوانیم طلاب را از جهت علمی سطح بندی کنیم و با هرکدام از آنها متناسب با سطح علمی که دارند رفتار کرده و کلاس های مناسب آنها را برگزار نماییم؛ به این ترتیب می توان به رشد بیشتر طلاب قوی و با استعداد کمک نمود و نقاط ضعف طلاب با سطح علمی پایین تر را هم برطرف کرد.
حجت الاسلام کاویانی، مسئول آموزش مدارس سطح یک حوزه علمیه قم سپس با اشاره به اینکه نظرات مختلفی در موضوع آموزش مجازی تاکنون به ما رسیده است گفت: ما نمی توانیم فضای آموزش حضوری را به طور کامل نادیده بگیریم؛ زیرا در این فضا برکاتی است که در فضای مجازی وجود ندارد.
وی افزود: البته فضای مجازی نیز امتیازاتی دارد که فضای حقیقی فاقد آنهاست؛ پس می بایست از ظرفیت های هردو فضا استفاده های مختص به خودشان را ببریم.
حجت الاسلام عابدی نژاد در ادامه این نشست اظهار کرد: علت اینکه عدم انسجام در آموزش مجازی وجود دارد، تفاوت های بین طلاب مدارس مختلف و امکانات آن مدارس است.
وی افزود: بسیاری از خانواده های طلاب از تأمین امکانات و هزینه های مربوط به آموزش مجازی در منازل خود عاجز هستند و برگزاری این کلاس ها به صورت آنلاین می تواند به معضلی برای آنان تبدیل شود.
این استاد مدرسه علمیه ابافضل قم خاطرنشان کرد: به عنوان مثال در خانواده ای ممکن است چند دانش آموز و یا طلبه باشد اما فقط یک گوشی هوشمند در خانه داشته باشند.
وی گفت: تنها راه حضور و غیاب آفلاین طراحی سؤال از مباحث تدریس شده است.
حجت الاسلام عابدی نژاد افزود: در مورد طلاب پایه اول، امر تربیت از تعلیم آنان مهم تر است؛ ضرر فضای مجازی برای این قشر از طلاب از سود آن بیشتر است.
وی اظهار کرد: نمی توانیم فضای حضوری را بویژه برای طلاب حضوری نادیده بگیریم؛ می توان این کار را با رعایت فاصله اجتماعی و دستورالعمل های بهداشتی برای آنان اجرایی کرد.
استاد حوزه علمیه قم گفت: پیشنهاد بنده این است کلیپ های کوتاهی از دروس اساتید که گویای لب مطالب تدریس شده آنان است تولید و به طلاب ارائه گردد.
وی افزود: اگر از طلاب بخواهیم تقریرات را از حفظ بنویسند این خیلی روی یادگیری آنان تأثیرگذار خواهد بود.
حجت الاسلام عابدی نژاد در پایان بیان داشت: پیشنهاد سومی که دارم این است که از ظرفیت طلاب با استعداد و فعال مدارس برای تدریس و یا کمک به تدریس اساتید مدارس بهره گیری شود؛ با این کار می توان انگیزه آنان در ادامه تحصیل فعال را حفظ و افزایش داد.
حجت الاسلام خرمی، استاد مدرسه علمیه شهید صدوقی ۱ سپس گفت: باید تا آنجا که امکان دارد طلاب قمی را به کلاس های حضوری با رعایت فاصله اجتماعی بکشانیم ولی طلابی را که از شهرهای دیگر به قم آمده اند در همان قالب مجازی آموزش دهیم.
وی تصریح کرد: پیشنهاد دارم آزمون ها را یا به صورت توصیفی و تشریحی برگزار نماییم و یا اگر به این صورت مقدور نیست، نیمی از نمره نهایی طلاب را بر اساس آزمون تستی و مجازی و نیم دیگر را بر اساس حضور و فعالیت آنان در طول ترم اعمال کنیم.
حجت الاسلام یحیی زاده در ادامه گفت: این جلسات می بایست فراتر از بحث آموزش و به صورت مستمر برگزار شوند تا تعاملات مدیریت حوزه با اساتید بیشتر از قبل باشد.
وی عنوان داشت: خوب است که سازوکاری برای به اشتراک گذاشتن تجربیات اساتید در مدارس مختلف فراهم شود.
استاد مدرسه علمیه شهیدین قم گفت: با توجه به اینکه در روزهای جاری وضعیت شهر قم آبی اعلام شده است، به نظر می آید خالی از اشکال است که طلاب چند ساعت در روز را در مدارس حضور یابند.
وی تصریح کرد: مرکز مدیریت حوزه های علمیه می تواند نسبت به رایگان نمودن اینترنت مصرفی طلاب در سامانه های آموزشی حوزه پیگیری های لازم را به عمل آورد.
حجت الاسلام یحیی زاده گفت: ترجیجاً اگر تدریس بتواند به صورت آنلاین باشد، قطعاً کارایی بالاتری خواهد داشت؛ هر چند برای طلابی که امکان حضور در کلاس های آنلاین را ندارند می توان آموزش آفلاین را در نظر گرفت.
حجت الاسلام علی تقوی در ادامه این نشست به ایراد سخن پرداخت و گفت: ما می بایست خیلی کارشناسانه و دقیق در موضوع آموزش مجازی مطالعه، پژوهش و بحث نماییم.
وی افزود: مقام معظم رهبری در ۱۳ سال پیش فرمودند: ۳۰ سال آینده یعنی دنیایی که احتمالاً هیچ شباهتی با امروز ندارد؛ با آمدن کرونا دیدیم که به واقع این فرمایش رهبری تحقق یافته و زندگی ها کاملاً متفاوت شده است.
استاد مدرسه علمیه امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف قم اظهار کرد: ما باید جامعه هدف حوزه های علمیه را در یک کمیسیون تخصصی مشخص نماییم و بدانیم چگونه می توانیم اثرگذاری لازم را بر آنان داشته باشیم.
حجت الاسلام ستوده سپس گفت: عامل بسیار مهمی که در آموزش اثرگذار است، انگیزه طلاب است؛ افراد بسیاری را تاکنون دیده ایم که در اوایل دوران تحصیل بسیار با انگیزه بوده اما پس از مدتی دچار بی انگیزگی شده اند.
وی افزود: موضوع تربیت را نمی توان جدا از تعلیم دانست؛ زیرا روحیات طلبه و انگیزه و اخلاقش در تحصیل علوم و سیر آموزشی او بسیار تأثیرگذار است.
این استاد مدرسه علمیه امام جواد علیه السلام قم خاطرنشان کرد: امیدواریم امکانی فراهم شود تا از کلاس های آنلاین استفاده شود؛ ارتباط تصویری بین استاد و طلبه می تواند بر قوت این ارتباط و کیفیت تدریس و تعلیم اثر مستقیم داشته باشد.
وی گفت: در مدرسه امام جواد علیه السلام ابتکار عملی که اتفاق افتاده است ایجاد کارگاه مجازی به جهت ارائه فعالیت های طلاب و رفع اشکالات علمی آنان است.
حجت الاسلام ستوده افزود: نمی توان با امر و نهی به طلاب پایه های بالا گفت که از چه ابزارهایی در فضای مجازی استفاده نمایند و از کاربری کدامیک بپرهیزند؛ بلکه برای رسیدن به این مهم می بایست با تقویت انگیزه علمی طلاب از ورود آنها به فضاهای آسیب زا جلوگیری نمود.
حجت الاسلام محمدتقی تولمی در ادامه این نشست گفت: فضای مجازی با توجه به اینکه در آن انتقال دانش اتفاق می افتد به واقع فضای حقیقی است.
وی اظهار کرد: ما در سال های آینده به این نقطه خواهیم رسید که فضای مجازی به اصل و فضای حقیقی به فرع تبدیل خواهد شد؛ پس مسئولیت کمیسیون آموزش حوزه در این زمینه بسیار سنگین است.
استاد مدرسه علمیه رضویه قم گفت: مزایای فضای مجازی آنچنان زیاد است که اگر به همه آنها واقف شویم ممکن است به طور کلی فضای حقیقی را ذیل فضای مجازی تعریف کنیم.
وی افزود: ما می بایست در گام اول به شناخت و معرفت صحیح و جامع از فضای مجازی و مزایا و معایب آن برسیم و بعد از آن به دنبال برنامه های اجرایی در زمینه استفاده از آن برآییم.
حجت الاسلام سید احمد حجازی سپس به ایراد سخن پرداخت و ضمن اشاره به اهمیت برگزاری آزمون های حضوری بیان داشت: باید امتحانات پایان نیمسال تا می تواند به صورت حضوری برگزار شوند.
وی تصریح کرد: بیشتر مشکلات مربوط به تربیت و اخلاق طلاب به انتخاب طلاب از روز اول و قبل از ورود به حوزه بر می گردد؛ مدیریت حوزه های علمیه باید علاوه بر کمیت بر کیفیت سیر علمی و معیشتی طلاب توجه نمایند.
این استاد مدرسه علمیه امام باقر علیه السلام قم گفت: مشکلات معیشتی طلاب بر سطح علمی آنان اثر مستقیم گذاشته و آنها را دچار مشکل کرده است.
وی عنوان داشت: اگر ارتباط اساتید با طلاب مستمر و صمیمانه باشد می توانند به خوبی آنان را برای حضور در عرصه های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی آماده کنند.
حجت الاسلام کاویانی در پایان این نشست گفت: مطالب، دغدغه ها و پیشنهاداتی که در این نشست مطرح شد به صورت جزواتی در دسترس اساتید قرار داده خواهند شد تا در علاوه بر هم اندیشی در جلسات بعدی نیز از آنها استفاده و در مورد آنها بحث و نتیجه گیری شود.
