خبرگزاری حوزه | خانواده، بنیادی ترین نهاد اجتماعی است که همواره در طول تاریخ، بستر تشکیل فرهنگ‌ها و تمدن بشری بوده است. هر زمان که این نهاد مقدس و با ارزش در مسیر اهداف و مقاصد صحیح خود گام برداشته، جامعه هم رونق و پیشرفت چشمگیری دربرداشته است. پس می‌توان گفت رابطه مستقیم و موثری بین خانواده های سالم و مطلوب با جامعه پویا وجود دارد.
جایگاه خانواده در اسلام
دین مبین اسلام به عنوان مکتبی انسان ساز که زوایای فردی و اجتماعی بشر را در بر می‌گیرد، نگاه ویژه ای به این بنیان و نهاد اجتماعی داشته است و همواره خوشبختی و آرامش جامعه را در گرو آرامش خانواده‌ها دانسته است. دین اسلام اعضای خانواده را نسبت به هم مسئول می‌داند و همیشه از آن‌ها خواسته است که در جهت اعتلای اخلاقی و پیشرفت به یکدیگر کمک کنند و هوای یکدیگر را در خوشی‌ها و ناخوشی‌ها داشته باشند. از این رو امام صادق علیه السلام فرمودند: «لَا یَزَالُ الْمُؤْمِنُ یُورِثُ أَهْلَ بَیْتِهِ الْعِلْمَ وَ الْأَدَبَ الصَّالِحَ حَتَّی یُدْخِلَهُمُ الْجَنَّةَ [جَمِیعاً]؛ [۱] مؤمن همواره خانواده خود را از دانش و ادب شایسته بهره مند می‌سازد تا همه آنان را وارد بهشت کند.» پیامبر اکرم حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم اسوه اخلاق حسنه، بهترین مردان را مهربان‌ترین آنان نسبت به خانواده‌اش می‌داند و فرمودند: «خَیرُکُم خَیرُکُم لأَهلِهِ و َأَنَا خَیرُکُم لأَهلی؛ [۲] بهترین شما کسی است که برای خانواده اش بهتر باشد، و من از همه شما برای خانواده ام بهترم.»
انقلاب اسلامی هم که بر اساس آیین و آداب اسلام تشکیل شده و در جهت رشد اخلاقی انسان و جامعه خود در حرکت است نگاهی عمیق به خانواده داشته است و آن را محلی برای تربیت نسل مومن و پیشرو در جهت اهداف اسلامی می‌داند.
شاخصه‌های انقلابی در کلام رهبر معظم انقلاب
انقلاب اسلامی ایران همواره خانواده را از مهم ترین نهادها دانسته و سبک زندگی اسلامی که شاکله‌ای از محبت، گذشت، ایمان و پیشرفت است را در دستور کار خود قرار داده است. رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران همیشه عنایت ویژه‌ای به سبک زندگی اسلامی داشته و بارها نسبت به غربی شدن سبک زندگی هشدار داده اند. حضرت آیت الله خامنه‌ای مد ظله العالی در مورد شاخص‌های انقلاب و انقلابی ماندن شاخصه‌هایی فرمودند که ما در اینجا به دو مورد از آن‌ها اشاره خواهیم داشت.
«۱. پایبندی به مبانی و ارزشهای اساسی اسلام و انقلاب ۲. حساسیت در برابر دشمن و نقشه دشمن و عدم تبعیت از آن.» [۳] این دو شاخصه مهم در خانواده می‌تواند باعث ایجاد بنیه‌ای انقلابی و جهادی در خانواده باشد و آن را محلی برای تربیت نسل مومن و انقلابی کند.
خانواده اسلامی؛ مملو از صمیمیت، ایثار و گذشت و مسئولیت پذیری
انقلاب اسلامی ایران که بر پایه و اساس آموزه‌های دین مبین اسلام بنا نهاده شده، توجه ویژه‌ای به خانواده و سبک زندگی آن داشته است. خانواده زمانی می‌تواند انقلابی محسوب شود که مجموعه‌ای باشد که در آن آداب و شئونات اسلامی که مملو از احترام متقابل و حس مسئولیت پذیری است رعایت شود و هر کس جایگاه و وظیفه خود را بداند و در انجام آن کوشا باشد. زمانی که خانواده چارچوبی اسلامی و انقلابی داشته باشد ما و اعضای خانواده مان، رنگ و بوی خدایی خواهیم گرفت و زمینه تربیت نسل انقلابی و مومن را فراهم خواهیم کرد. البته همان‌گونه که گفته شد در صورتی این آینده خوب در انتظارمان خواهد بود که به وظایف و مسئولیت‌های محول شده خود عمل کنیم و محیط خانواده مان را از محبت و صمیمیت و گذشت و مسئولیت پذیری سرشار کنیم.
مرموزترین دشمن؛ تغییر سبک زندگی
جامعه‌ای می‌تواند از ثبات و حرکت رو به پیشرفت برخوردار باشد که دوست و دشمن خود را بشناسد و مواظب حیله‌ها و مکرهای دشمن خود باشد. خانواده هم به عنوان اولین محل اجتماعی انسان، باید دشمن شناس باشد و راه‌های نفوذ دشمن را بررسی کند. یکی از مهم ترین خطراتی که زندگی ما را ممکن است دچار خسران و آسیب بزرگی کند تغییر سبک زندگی‌مان است. نسبت به این مسأله رهبر معظم انقلاب بارها هشدار داده و از آن به عنوان جنگ نرم، یا شبیخون فرهنگی یاد کرده است. باید توجه داشت که مهم ترین ضربه دشمن می‌تواند از طریق همین تغییر رویه زندگی‌مان باشد. زندگی ما اگر بوی غربی به خود بگیرد نه تنها حس مسئولیتمان نسبت به خاک کشور و ناموس‌مان از بین خواهد رفت بلکه باعث فراگیر شدن روحیه یأس و ناامیدی و بی تفاوتی در سطح خانواده‌ها و جامعه خواهد شد، یأس و ناامیدی‌ای که حضرت آیت الله خامنه‌ای پیرامون آن فرمودند: «امروز همه‌ی تلاش دشمنان ملّت ایران در جنگ نرم چیست؟ این است که ملّت ایران را اندوهگین و ناامید و بترسانند، وادار کنند ملّت ایران را که از ورود در میدان بترسد، مأیوس باشد.» [۴]
بی‌شکّ برای ایستادگی نیازمند تربیت نیروهای مومن، متخصص و انقلابی و جهادگر هستیم که فقط رضای خداوند برای آن‌ها مهم باشد. داشتن چنین جوانانی، نیازمند تربیت صحیح اسلامی در چارچوب خانواده است. بنابراین خانواده نقش تعیین کننده‌ای در شناخت دشمن و خنثی کردن نقشه آنان خواهد داشت.
پی نوشت:
[۱] مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج ۱۲، ص ۲۰۱.
[۲] من لا یحضره الفقیه، ج ۳، ص ۵۵۵.
[۳] بیانات رهبر انقلاب در حرم امام خمینی (ره)، ۱۴/۳/۱۳۹۵.
[۴] بیانات مقام معظم رهبری در دیدار نوجوانان و جوانان شرکت‌کننده در کاروان‌های راهیان نور، ۱۹/۱۲/۱۳۹۶.
سید احسان دهسار
