به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام والمسلمین لکزایی در نشست علمی تجربه «دولت سازی چهار دهه پس از انقلاب اسلامی» در مجمع عالی فلسفه اسلامی گفت: رویکرد سوالاتی که در این نشست مطرح شده است، بیشتر رویکرد جامعه شناسانه است و تاملات این مجمع، نسبت به رویکردهای دولت، فلسفی است. رویکرد ما نیز رویکرد سیاسی است ولی در این نشست، اصالت را به فلسفه سیاسی می دهیم ولی بخاطر سوالاتی که مطرح شده است به رویکرد جامعه شناسی نیز اشاره می کنیم.

وی افزود: رویکرد افرادی چون فارابی به بحث تجربه است. فارابی در رساله «المله» به مسایلی چون عینیت و تجربه اشاره کرده است. بحث مهمی است که ببینیم آیا فلسفه سیاسی به عرصه تجربه می پردازد یا صرفا به بحث دانش توجه دارد. در اینجا فارابی تمثیلی بین مدینه یا دولت با طب برقرار می کند. او بیان می کند که مسئولیت سلامت مردم و اجتماع با حاکمان و سلامت افراد با طبیبان است و سلامت معنوی مردم نیز به عهده حاکمیت است.

رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بیان کرد: از این روی است که مدعی هستیم که فیلسوفان بهترین طبقه بندی را در این زمینه ارایه کردند. علم دولت، دارای آرا و افعال است که در همین رساله ملت فارابی نیز این بحث مطرح شده است. 

وی گفت: وی در بیان مدینه جاهله و فاضله رؤسای جامعه را معرفی می کند. اهدافی نیز توسط رئیس جامعه وضع شده است که باید از طریق عمل به این آرا و افعال این اهداف محقق شود. وی بحث خیرات را از اصلی ترین اهداف حکومت های جاهلی و فاضله می داند که اگر حکومت جاهلی باشد، خیرات جاهلی از جمله بحث های سطحی و ضروری و دنیوی اصالت می یابد و اگر فاضله بود سوای مسایل دنیوی به مسایل اخروی هم توجه می شود. 

حجت الاسلام والمسلمین لکزایی اظهارکرد: وی در طبقه بندی ریاست در جامعه جاهلی و فاضلی به بحث ریاست ضلالت و... اشاره می کند. در واقع همه رؤسا به دنبال سعادت هستند ولی به دلیل همین درجات جهل تا فضل این سعادت بخش بندی می شود. وی به قوانینی اشاره می کند که طبیب باید آنها را برای درمان مردم بداند. همچنین به قوانین اعم و عام اشاره می کند.

وی افزود: سپس وی در خصوص قوانین اعم و عام در سیاست صحبت می کند. مثلا اینکه در ایران چگونه می خواهیم دولت سازی کنیم؟ علم به ساخت دولت از علومی است که هر رئیسی باید آن را بداند. یعنی دولت فاضله و جاهله و فاسقه و... چگونه است. وی به ۷ مولفه مهم در شکل دهی به دولت فاضله (اسلامی) اشاره می کند. البته دولت رئیس اول که پیامبر است، الگوی ساخت یک دولت است.

رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بیان کرد: یکی از این اصول، رهبری است که در نظام جمهوری اسلامی، این رهبری در رهبری جامع الشرایط خود را نمایان کرده است که حتی دشمنان این انقلاب هم بیان کرده اند که رهبران انقلاب اسلامی از این حیث در تاریخ ایران بی نظیر هستند. عنصر دوم، سیاست فاضله است که در اینجا به معنی فعلی است که از سوی رئیس و نهاد دولت صادر می شود. سومین عنصر مدینه و نهاد فاضله است. وقتی این مدینه را داریم، ملکات و افعال فاضله نیز در جامعه منتشر می شود.

وی گفت: عنصر چهارم، فن فرمانروایی فاضله است. نکته دیگر این است که مردم باید این دولت را بپذیرند. امام راحل در سال ۴۳ از ایران تبعید می شوند ولی در سال ۵۷ امام راحل به دلیل بیداری امت شاه را از ایران بیرون کردند. مساله بعدی، انسان فاضله است. امت فاضله از انسان های فاضله شکل می یابد. رویکرد هفتم، ملت فاضله است. یعنی قرائتی که از دین می شود نیز باید فاضله باشد.

حجت الاسلام والمسلمین لکزایی اظهارکرد: در اینجا مولفه هشتمی که در سخنان فارابی هم ذکر شده است، اشاره می کنیم که به معنی علم فاضله است. 

وی افزود: با این نگاه وقتی به تحلیل نظام اسلامی ایران می پردازیم به این مطلب اشاره می کنیم که دولت جدیدی پس از نظام شاه شکل گرفت که به دولت جمهوری اسلامی مسمی یافت. حکومت اسلامی یک نظریه است. حکومت اسلامی میتواند به اشکال مختلفی بروز و ظهور کند. الگویی که در جامعه بروز و ظهور می کند، جمهوری اسلامی است که مبتنی بر مردم سالاری دینی است. این حکومت دارای یک رهبر است ولی در بقیه بخش ها، مشخص نیست. وقتی قانون اساسی به رای مردم گذاشته شد نهادها یکی پس از دیگری شکل گرفتند ولی در ضمن اینکه این الگو، در سالهای بعد قانون اساسی اصلاح شد و پست نخست وزیر حذف و ریاست جمهوری می ماند و اختیارات نخست وزیر راهم به عهده می گیرد.

رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بیان کرد: ما می توانیم از منظر فلسفه سیاسی روی انواع دولت متمرکز شویم و بعد بگوییم که دولت جمهوری اسلامی از منظر فلسفه سیاسی در ذیل دولت های فاضله قرار می گیرد و با این رویکرد مولفه های هشتگانه را روی آن تست کنیم. سند قانون اساسی مهمترین منبع دولت سازی است.

وی گفت: برخی می خواهند دولت مطلقه یا پاتریمونیال یا پدرسالارانه را به جمهوری اسلامی مرتبط کنند که هیچ ارتباطی به جمهوری اسلامی ندارد. اختیارات ولی فقیه نیز به نفع عدالت و فضل و مردم است تا بتواند بهترین امور و اصول را در کشور حاکم کند. 

حجت الاسلام والمسلمین لکزایی اظهارکرد: فقهای ما نیز نظریات سیاسی خود را در این زمینه دارند که بنده در کتاب تحولات سیاسی اجتماعی ایران معاصر این موارد را در آن ذکر کردم.