خبرگزاری حوزه | بر اساس روایات، از ویژگی‌های مهم و بارز آخرالزمان فراگیر شدن ظلم و جور و گناه است. در روایت معروفی نقل شده است که: «خداوند به وسیله‌ی ظهور حضرت مهدی «علیه‌السلام» زمین را پر از عدل و داد می‌کند، پس از آنکه از ظلم و ستم پر شده باشد».(کمال الدین و تمام النعمة، شیخ صدوق، ج ۲، ص ۳۷۷).
یا در روایت دیگری امام زمان فرموده‌اند: «هرج و مرج و فتنه‌ها و آشوب‌ها از نشانه‌های ظهور دانسته شده است». (محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۱۷).
علامه مجلسی در روایت دیگری در باب نشانه‌های ظهور از امام صادق «علیه‌السلام» بیان کرده، در جوامع بشری و حتی جوامع‌اسلامی ظلم و ستم و گناه و فجور و انواع آن رواج کامل خواهد یافت و از آن جمله به این فجایع [به عنوان فتنه و فساد] اشاره فرموده‌اند:
«شراب‌خواری، خرید و فروش مسکرات، رباخواری، زنا، قساوت قلب، تقلب، نفاق، رشوه خواری، ریاکاری، بدعت، غیبت و سخن‌چینی، بی‌عصمتی، بی‌حیایی، بی‌حجابی، ترک امر به معروف و نهی از منکر، کفر و الحاد، بی‌احترامی به پدر و مادر و آزار آنها، قطع صله‌ی‌رحم، ترک خمس و زکات، تسلط بیگانگان بر کشورهای اسلامی، تعطیلی حدود الهی و ...».(بحار، ج۵۲، ص۲۵۴).
سؤالی که مطرح می‌شود این است که آیا این ظلم و ستم‌ها و گناهان مربوط به مردم است یا منظور مسئولین آنها هستند؟
در جواب باید گفت ظلم، ستم و گناه ذکر شده در روایات شامل هر دوی مردم و مسئولین‌شان می‌شود. بین رفتار مردم و مسئولان رابطه‌ی متقابل وجود دارد. وقتی جامعه نسبت به معیار و میزان‌های شرعی کوتاهی کند، گرفتار گناهان فردی و اجتماعی خواهد شد. بدین معنا که با گناه، مانع رشد نفس خود شده و خوی حیوانی ایشان بر خوی انسانی‌شان پیشی خواهد گرفت.
انسانی که تنها به جنبه‌ی حیوانی خود تکیه داشته باشد در انتخاب‌های خود دچار اشتباه خواهد شد. در این صورت علاوه بر زندگی شخصی در مواردی که باید در انتخاب‌های اجتماعی و همگانی شرکت داشته باشد، دچار لغزش می‌شود و موقعی که می‌خواهد افراد مناسب را براساس ملاک‌های دینی و ارزشی انتخاب کند، این انتخاب توسط مردم درست صورت نمی‌گیرد و افرادی را انتخاب می‌کنند که ملاک‌های لازم را ندارند. یعنی مردم با انتخاب نادرست خود باعث می‌شوند افرادی مسئول شوند که زمینه‌ی فساد را فراهم کرده و آن را گسترش می‌دهند.
در مقابل، مسئولین نیز وقتی ملاک‌های شرعی در اولویت برنامه‌های آنها نباشد، با برنامه‌های نادرست خود و عدم توجه به مصالح شرعی، حکومتی و مردمی، زمینه‌ی فقر و فساد و بی‌ایمانی مردم را فراهم خواهند کرد.
با اندکی تأمل خواهیم دانست شروع این چرخه‌ی بی‌پایان به دست مردم است و راه آن چنان که امام زمان ارواحنا له الفداه فرموده‌اند: «تقوا پیشگی و تسلیم امر او بودن است».
حضرت می‌فرمایند: «به سمت راست میل نکنید و به سوی چپ نیز منحرف نشوید». (بحارالانوار ج ۵۲، ص ۱۷۹). در این بیان تقوا در عدم انحراف به چپ و راست معرفی شده است؛ بنابراین چشم امید داشتن به بیگانگان منحرف به چپ یا راست، کارگشا نخواهد بود. راه رشد و فراهم ساختن زمینه‌ی ظهور تنها در تقواپیشگی یعنی عمل به دستورات دینی در هر زمینه‌ای است. با عدم انحراف مردم، افراد غیر منحرف نیز مورد انتخاب قرار نخواهند گرفت.
در جای دیگر امام زمان ارواحنا له الفداه در نامه‌ای به شیخ مفید فرمودند: «اگر شیعیان ما که خداوند آنها را به طاعت خود موفق بدارد، در وفای به عهد و پیمان الهی اتحاد داشتند، و عهد و پیمان الهی را محترم می‌شمردند، سعادت دیدار ما به تأخیر نمی‌افتاد و زودتر به سعادت دیدار ما نائل می شدند». (طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، ج ۲، ص ۴۹۹).
منظور از این عهد همان تقید به دین و هدف امامان «علیهم‌السلام» است و حضرت بازگشت به آن را دلیل کسب سعادت دیدار خودشان می‌دانند؛ بنابراین هر کس در این امر مهم بکوشد زمینه ساز ظهور خواهد شد؛ لذا هم مردم با انتخاب مسئولین شایسته می‌توانند زمینه‌ی ظهور را محقق کنند و هم مسئولین با بازگشت به عهد و پیمان الهی در راستای زمینه سازی ظهور قدم خواهند برداشت.
و اما نکته‌ی قابل تأمل اینکه، مردم غالبا نسبت به جریان‌های سیاسی و تفکرات ایشان آگاهی ندارند و بر فرض که مردم به اصلاح خود بپردازند و آمادگی انتخاب اصلح را پیدا کنند، وظیفه‌ی آنها تکمیل نشده، بلکه آنها موظفند بهترین انتخاب را داشته باشند و چون این مهم در توان ایشان نیست، باید از دیگران کمک بگیرند. اما این راهنما چه کسی می‌تواند باشد؟ در آیات قرآن وظیفه‌ی مردم رجوع به اهل ذکر دانسته شده است، «فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِن کُنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ، ﺍﮔﺮ [ﺍﻳﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺭﺍ] ﻧﻤﻰﺩﺍﻧﻴد ﺍﺯ ﺍﻫﻞ ﺩﺍﻧﺶ ﻭ ﺍﻃﻠﺎﻉ ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ» (سوره نحل آیه٤٣).
منظور از اهل ذکر کسانی هستند که، نسبت به موضوع مورد مراجعه، آگاهی داشته باشند. متخصصین باتقوا محل رجوع خواهند بود. ایشان وظیفه دارند مردم را به ویژگی‌های کاندیدای اصلح آگاه کنند و در صورت تمام شدن حجت بر خودشان، حتی مصداق معرفی کنند.
قرآن در باب ویژگی این افراد متخصص می‌فرماید: «یُجَاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَلَا یَخَافُونَ لَوْمَةَ لَائِم؛ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﺩﺭ ﺭﺍﻩ ﺧﺪﺍ ﺟﻬﺎﺩ ﻣﻰ ﻛﻨﻨﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺳﺮﺯﻧﺶ ﻫﻴﭻ ﺳﺮﺯﻧﺶ ﻛﻨﻨﺪﻩﺍﻱ نمیﺗﺮﺳﻨﺪ»، (سوره مائده، آیه٥٤).
بنابراین ایشان به معرفی افرادی خواهند پرداخت که بهترین انتخابند و در این راه هیچ تهدید و یا منفعت شخصی بر روند راهنماگری ایشان تأثیر نخواهد گذاشت.
و در مقابل قرآن کسانی که نمی‌دانند را شایسته پیروی و مشاوره نمی‌داند. و می‌فرماید: «قَالَ قَدْ أُجِیبَت دَّعْوَتُکُمَا فَاسْتَقِیمَا وَلَا تَتَّبِعَانِّ سَبِیلَ الَّذِینَ لَا یَعْلَمُونَ، [ ﺧﺪﺍ ] ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺩﻋﺎﻱ ﺷﻤﺎ ﺩﻭ ﻧﻔﺮ اجابت ﺷﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ [ﺩﺭ ﺍﺑﻠﺎﻍ ﭘﻴﺎم ﺧﺪﺍ] ﭘﺎﺑﺮﺟﺎ ﻭﺍﺳﺘﻮﺍﺭ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻭﺍﺯ ﺭﻭﺵ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺟﺎﻫﻞ ﻭ ﻧﺎﺩﺍﻧﻨﺪ، ﭘﻴﺮﻭﻱ ﻧﻜﻨﻴﺪ» .(سوره یونس، آیه٨٩). پس بعد از تقوا پیشگی و پایداری بر عهد و پیمان می‌توان با شناخت ویژگی‌های افراد اصلح و با رجوع به متخصصین این مسیر، افرادی را انتخاب کرد که با حمایت از مردم و تقویت ایشان زمینه‌ساز دولت امام زمان «علیه‌السلام» باشند.
زهرا صادقی، عضو گروه نویسندگی صریر
