خبرگزاری حوزه | آیت الله سیدمصطفی محقق داماد، اخیراً در نشست بررسی کتاب «صدسالگی حوزه قم و مسائل جامعه ایران» گفته است:
مرحوم حائری معتقد بود که اگر طلاب وارد سیاست شوند دوباره همان بدنامی های زمان مشروطه و استبداد ایجاد می‌شود. بعد از این چهل سال ما درستی تحلیل ایشان را می‌بینیم.
ظاهراً جناب محقق داماد اصرار دارند در تبعیت از برخی حوزویانی که قائل به تفکیک دین از سیاست هستند، شخصیت آیت الله حائری (مؤسس) را اساساً غیرسیاسی تلقی کنند.
درحالیکه با بررسی دقیق مقتضیات زمانی و نوع مواجهه ایشان به این نکته پی می بریم که؛
رویۀ سیاسی شیخ عبدالکریم بر اساس مصالح و مفاسد و تدبیر دورنگرانه و با هدفی کاملاً متعالی دنبال شده است. در واقع ایشان در وهلۀ اول به دنبال حفظ اصل دین بوده و در گام بعدی به امور مسلمین اهتمام داشته اند.
در واقع آیت الله حائری بین دو موضوع اهم و مهم درگیر بود؛ موضوع اول این بود که با رضاخان درافتد که در این صورت قتل عامی نظیر مسجد گوهرشاد رخ می‌داد و در نتیجه، باقی ماندۀ مردم نیز صحنه را رها می‌کردند و روحانیت شیعه شکست می‌خورد و سازمان حوزۀ علمیۀ قم برچیده می‌شد.
موضوع دوم این بود که کج دار و مریز با رضاخان رفتار شود، تا با ادامۀ کار حوزۀ علمیۀ قم، مردان دانشمند و کارایی برای آیندۀ ایران و دنیای اسلام پرورش یابند (شعبانی، ۲۶- ۲۷)
البته این نکته را باید به جناب محقِّق متذکر شد که کار سیاسی همیشه با ورود مستقیم به معرکۀ سیاست محقق نمی‌شود؛ چرا که در این صورت دیگر اکثر ائمه اطهار (ع) را نمی‌توان طبق فرازهای زیارت جامعۀ کبیره "ساسة العباد" نامید.
سیاست امری است که نیازمند هوشمندی و تدبیر است؛ به همین جهت امام خمینی فرموده بود:
اگر مرحوم حاج شیخ در حال حاضر بودند، کاری را انجام می‌دادند که من انجام دادم و تأسیس حوزۀ علمیه در آن روز، از جهت سیاسی، کمتر از تأسیس جمهوری اسلامی در ایران امروز نبود.
جناب محقق! لطفاً بنای عقیم سازی پروژه فکری آیت الله حائری را نگذارید.
چطور شخصی که در اعتراض مردم مبنی بر اینکه چرا قیام نمی‌کنید، می‌فرمود:
"کسی که می‌خواهد قیام کند باید طرف دار داشته باشد، باید همه قیام کنند و…" از ورود روحانیت در سیاست ممانعت می‌کند.
البته طبق توضیحات یاد شده، بعید نیست که ایشان به صورت موقت، از ورود طلاب، تا زمان استحکام حوزه ممانعت به عمل آورده باشند. کما اینکه آیت الله خاتم یزدی می‌گوید:
مرحوم امام، در یکی بودن راهش با مرحوم شیخ عبدالکریم فرموده بود: طریقۀ ما همان طریقه شیخ است؛ منتهی شیوۀ برخورد ما با ایشان، به جهت تغییر در اوضاع و احوال زمانه، مقداری متفاوت است.
شعار «جدایی دین از سیاست» چیزی غیر از توطئه اجانب نیست، آنچنانکه امام ره فرموده اند:
اولین و مهم‌ترین حرکت، القای شعار «جدایی دین از سیاست» است که متأسفانه این حربه در حوزه و روحانیت تا اندازه‌ای کارگر شده است تا جایی که دخالت در سیاست، دون شأن فقیه و ورود در معرکه سیاسیون، تهمت وابستگی به اجانب را دنبال میآورد...
مرتضی توکلی
