به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام و المسلمین احمد واعظی، در آئین اختتامیه پنجمین جشنواره شعر حوزه که در سالن همایش‌های بین‌المللی غدیر قم برگزار شد، با اشاره به اینکه در آستانه یکصدمین سال احیای مجدد حوزه علمیه قم توسط شیخ عبدالکریم حائری یزدی در سال ۱۳۰۱ هستیم، گفت: ایشان به همراه جمعی از شاگردان برجسته خود به قم آمدند و این هجرت، آغاز یک حرکت بسیار شتابان برای اوج گرفتن حوزه علمیه قم شد تا جایی که امروز حوزه علمیه قم مرکز حوزه‌های علمیه جهان تشیع هست.
وی با بیان اینکه حوزه علمیه امروز ما در مقایسه با حوزه‌های دهه‌های اخیر و دهه‌های بعد از انقلاب نسبت به دهه‌های قبل از انقلاب یک ویژگی‌های خاصی پیدا کرده است، ادامه داد: یکی از این ویژگی‌ها مسئله برجسته شدن و تقویت وجه هنری حوزه است؛ برخی از وجوه هنری مثل شعر و ادب در قرون و اعصار رواج داشته است؛ اما وجوه دیگر هنر از هنرهای نمایشی و تجسمی و انواع دیگر هنرها، حوزه از آنها برخوردار است و دانش آموخته‌ها خوبی در این زمینه دارد و فعالیت‌هایی شکل گرفته است و این اختتامیه مربوط به هنر شعر است.
زبان شعر می‌تواند ثنائی محض باشد
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم با اشاره به اینکه زبان شعر ظرفیت‌های متنوعی دارد همانگونه که تکثر غالبی متعددی دارد، گفت: زبان شعر می‌تواند ثنائی محض باشد و فقط برخوردار از آهنگین بودن و زیبایی‌های لفظی و مربوط به ساخت زبانی باشد.
وی ضمن تأکید بر اینکه شعر می‌تواند تماماً از عنصر و صور خیال برخوردار باشد و اغراق‌آمیز و بی ارتباط با واقعیت باشد، ادامه داد: شعر می‌تواند معطوف به واقعیت باشد و قرائت زیبا شناسنامه و خیال‌انگیز از واقع باشد.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی زبان شعر را وقتی ناظر به واقعیت دانست که نزدیک به عرصه زندگی، حوادث و واقعیت‌های زندگی بشود و افزود: زبان شعر حکایتگری و گزارشگری عالمانه از واقع نیست و از لحاظ گزاره‌های شعری، گزاره‌های اخباری از جنس گزاره‌های واقع‌نمای علمی نیستند، زیرا اگر زبان شعر گزارش خشک و عریان واقع باشد، لطافتی ندارد و از سنخ زبان علم می‌شود برای همین هیچوقت از گذشته وقتی کل دانش را به حکمت عملی و نظری تقسیم می‌کردند، شعر را از این دو قسم قرار ندادند زیرا شعر وجه ثنائی اش غالب است و نمی‌شود آن را زبان حکایت از واقع قرار داد.
شعر امری کاملاً سوبژکتیو نیست
وی با بیان اینکه شعر وقتی معطوف به واقع و حوادث می‌باشد، قرائت و روایت زیبا شناسانه واقع می‌شود، گفت: وقتی شعر قرائت زیبا شناسانه واقع پیدا می‌کند ممکن است شخصی فکر کند زبان شعر جنبه سوبژکتیو (ذهنی و درونی) به خود می‌گیرد، ولی در عین حال که زبان شعر روایت زیبا شناسانه واقع است، اما یک امر کاملاً و صرفاً سوبژکتیو نیست.
حجت الاسلام والمسلمین واعظی سِرِّ سوبژکتیو نبودن زبان شعر را در اساس زیبایی دانست و ادامه داد: زیبایی چیزی است که در نظر و رؤیت ما است، زیبایی یک اُبژه خارجی نیست که خودش را بر ما تحمیل بکند به گونه‌ای که همه مضطر به تصدیق او باشیم، روشنایی سالن تاریکی شب رطوبت آب، اینها امور واقعی هستند که مفری از اذعان به آنها نیست، مورد تصدیق همه واقع می‌شوند اما زیبایی و زشتی مقولاتی نیستند که به گونه‌ای باشند که به تصدیق همگان در بیایند.
وی منشأ زیبا بودن امور را دنیای درون و شبکه‌های باور، نظام ارزشی و زیباشناختی انسان دانست و تصریح کرد: این نظام‌ها است که یک منظره و واقعه و اتفاق و عمل را در عمل ما زیبا می‌کند.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم با اشاره به اینکه حضرت زینب (س) درباره واقعه عاشورا فرمودند: «ما رأیت إلّا جَمیلا» گفت: یعنی من این حادثه را زیبا می بی نم، ابن زیاد و دیگرانی که در نظام ارزشی و بینششان و در شبکه باورها و علایق شأن شهادت، عبودیت، توحید، بندگی، عشق به خدا و عرض عبودیت ارزش نیست، شهادت را کرامت نمی‌دانند.
وی با بیان اینکه آنکه می‌گوید و «اکرمنا بالشهاده» یک دنیا معرفت و جهان بینی و شبکه خاص باور و ارزش پشتش هست که این واقعه را زیبا می‌بیند، ادامه داد: اگر شبکه باورها و علایق و نظام ارزش‌ها و بینش‌ها که در درون انسان هست از حقانیت و صدق و عینیت برخوردار باشد، از قرائت زیبا شناختانه از واقعیت‌ها و عرصه‌های زندگی و حوادث از درجه‌ای از عینیت و حقانیت برخوردار خواهد بود.
حجت الاسلام و المسلمین واعظی، حقانیت زیبا شناختی را رقیقه حقیقه نظام معرفتی و ارزشی خواند و در تفسیر عبارت «إن من الشعر لحکمه» گفت: گاهی شعر محتوای حکمی و محتوای مستقیم معرفت پیدا می‌کند و می‌شود حکمت گاهی و لو اینکه خیال‌انگیز و قرائت زیبا شناسانه از واقعه و حماسه جنگ و واقعیت‌های تاریخ اسلام است این هم می‌شود «إن من الشعر لحکمه» زیرا پشتوانه بینشی و ارزشی که آن نگاه را به شخص داده و آن تفنن های زیبا شناسانه را به شخص داده حکیمانه و حقانی است.
وی با بیان اینکه نگاه حقانی، معرفت حقانی و نظام ارزش حقانی، رؤیت حقانی را به دنبال می‌آورد و لو زیبا شناسانه باشد، ادامه داد: شاعر اگر متوجه رنج‌ها، حوادث و واقعیت‌ها که جامعه را احاطه کرده باشد و با این نگاه زیبا شناسانه برخواسته از بینش توحیدی و نظام ارزشی اسلامی شعر بسراید توان ایجاد تغییر در ذائقه فرهنگی و تغییر در حرکت اجتماعی را خواهد داشت.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اینکه گفته می‌شود، شعر متعهد شعر معطوف به آلام جامعه و عینیت جامعه است، گفت: اگر شاعر حوزوی متکی بر آن نظام معرفتی و نظام ارزشی و نظام زیباشناختی که از بطن و متن دین و معارف مکتب اهل بیت (ع) و قرآن منبعث است به سراغ عرصه زندگی و واقعیت برود می‌تواند منادی ارتقای سطح فرهنگی جامعه و ایجاد تغییرات مثبت اجتماعی شود و امید و ایمان و مهرورزی و عزت و معنویت را در میان جامعه بیفشاند.
خبرنگار: علیرضا جمالی
نظر شما