به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام والمسلمین سید کاظم سید باقری دانشیار گروه سیاست پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در نشست نقد و بررسی کتاب آینده انقلاب اسلامی نوشته شهید مرتضی مطهری، عنوان کرد: کتاب آینده انقلاب اسلامی مجموعه‌ای از سخنرانی‌ها و مصاحبه‌های شهید مطهری است که عمده آن در زمان پیروزی انقلاب انجام شده و آنچه در رابطه با این کتاب اهمیت دارد بررسی محتوایی این کتاب است.
وی اضافه کرد: این کتاب مسائلی مانند دموکراسی، عدالت خواهی، استقلال فرهنگی، ولایت فقیه، روحانیت در آینده انقلاب اسلامی را در خود جای داده است.
حجت الاسلام والمسلمین سید باقری بیان کرد: بخش عمده این کتاب قبلاً به صورت دو کتاب درباره انقلاب اسلامی و دیگری کتاب جمهوری اسلامی منتشر شده است لذا کتاب آینده انقلاب اسلامی این دو کتاب را در درون خود جای داده است.
وی با اشاره به اینکه کتاب آینده انقلاب اسلامی دارای پنج بخش است، ادامه داد: بخش اول و دوم دو عنوان مهم اهداف روحانیت در تلاش‌هایی که انجام دادند و دیگری بحث آزادی عقیده را پوشش می‌دهد در بخش سوم به تحلیل انقلاب اسلامی می‌پردازد که مجموع دو سخنرانی است و بخش چهارم سخنرانی‌های شهید مطهری با موضوع مشخص آینده انقلاب اسلامی ایران و بخش پنجم مباحثی مربوط به آزادی عقیده است که در قالب ضمیمه ارائه شده است.
حجت الاسلام والمسلمین سید باقری در خصوص روح انقلابی تصریح کرد: شهید مطهری وقتی که انقلاب را تعریف می‌کند این نکته را در ذهن خود دارد و آن این است که صرف زمینه‌های سیاسی و اجتماعی برای یک انقلاب کافی نیست آنچه مهم است وجود روح انقلابی و خود باوری است.
وی در ادامه افزود: شهید مطهری باور دارد که انقلاب اسلامی ایران و به طور خاص رهبری آن به مردم ما یک احساس خودباوری و دوری از خودباختگی داد و این احساس خودباوری روح انقلابی است و این روح انقلابی در انسان حالتی ایجاد می‌کند که بتواند تغییر و تحول ایجاد کند و به سوی مطلوبیت‌های جدید قدم بر دارد لذا این احساس شخصیت و دوری از خودباختگی و رسیدن به روحیه خودباوری، روح انقلاب ایران است که در سال ۵۷ در جان و ضمیر مردم ایران دمیده شده است.
استاد دانشگاه مبحث دیگر را ماهیت انقلاب اسلامی ایران عنوان کرد و گفت: شهید مطهری می‌گوید که نهضت ایران یک نهضت عدالت خواهانه و آزادی خواهانه بود اما مهم این است که آزادی و عدالت را در پرتو اسلام جستجو کرد.
حجت الاسلام والمسلمین سید باقری با تاکید بر اهمیت بقا و تداوم انقلاب ابراز کرد: یکی از کارکردهای شهید مطهری و هر متفکر دیگری این است که تلاش کنند تا افق دور دست را برای مردم نشان دهند و چگونگی تحول و دستیابی جامعه به آرمان‌ها و ارزش‌های متعالی انقلابی را بدست آورد لذا یکی از دغدغه‌های شهید مطهری در این کتاب این است که بتواند ارزش‌ها و شعارهای نظام را به درستی نظریه پردازی کند همچنین بتواند راهکارهای دستیابی به آن ارزش‌ها را بیان کند و اینکه چگونه نظام انقلابی ایران از ارزش‌های خودش دور نشود و جان و جوهر انقلاب تداوم پیدا کند.
وی در مورد شرط بقا و تداوم انقلاب با بیان اینکه انقلاب اسلامی ایران عدالت خواهانه و آزادی خواهانه است و شهید مطهری بر عدالت تاکید دارد، متذکر شد: اگر عدالت فراموش شود انقلاب شکست می‌خورد چرا که ماهیت انقلاب عدالت خواهانه است همچنین تاکید دارد که باید به آزادی‌ها به معنی واقعی کلمه احترام بگذاریم و مکتب ایدئولوژی خودمان را به درستی به دنیا معرفی کنیم.
حجت الاسلام والمسلمین سید باقری یادآور شد: شهید مطهری بر این نکته تاکید می‌کند که انقلاب ما یک همکاری دو طرفه میان مردم و حکومت است و اکنون یک نظام سیاسی تشکیل شده و اگر بخواهد تداوم پیدا کند باید این همکاری و تعامل متقابل میان مردم و حکومت وجود داشته باشد لذا هر اقدامی که مردم را از نظام دور می‌کند که مردم احساس می‌کنند که دغدغه‌های نظام دغدغه‌های آنها نیست وضعیت می‌تواند رو به سوی آشفتگی بگذارد.
وی ادامه داد: شهید مطهری می‌گوید همکاری متعاملانه و متقابلانه میان مردم و حکومت رمز بقا و تداوم انقلاب اسلامی است و در این حالت و با این روحیه است که همواره در ادبیات رهبران انقلاب هم تاکید شده که مردم باید حضور و مشارکت فعالانه داشته باشند.
استاد دانشگاه در خصوص چیستی اهداف انقلاب خاطرنشان کرد: شهید مطهری این امر را ناظر به خطبه ۲۷ نهج البلاغه بیان می‌کنند که اهداف انقلاب بازگشت به اسلام راستین و برجستگی اصلاح و عمران و آبادانی در شهرها و در امنیت قرار گرفتن ستم دیدگان و برپایی حدود و قوانین الهی است.
وی ادامه داد: قطعاً یکی از اهداف بلند پایه نظام در ادبیات و اندیشه سیاسی اسلام عدالت و اجرای آن است.
حجت الاسلام والمسلمین سید باقری با بیان اینکه نکته‌ی دیگر ناظر به کتاب آینده انقلاب اسلامی این است چگونه روحانیت شیعه در رهبری نظام انقلاب اسلامی قرار گرفت و چگونه می‌تواند این رهبری را تداوم بخشد، عنوان کرد: شهید مطهری می‌فرماید که روحانیت شیعه دو ویژگی دارد یکی اینکه دارای یک فرهنگ شیعی علوی و حماسی است و این فرهنگ علوی عدالت خواهانه و آزادی خواهانه خود امری مهم و اثر گذار است و دوم اینکه روحانیت شیعه اصولاً به دست ائمه اطهار پایه گذاری شده و لذا از آغاز اساس اش بر تضاد و چالش با قدرت‌های حاکم بوده و از نظر روابط اجتماعی متکی به مردم بوده یعنی مردم گویی روحانیت را از خودشان می‌دانستند و آنگاه که ظلمی بر آنها رفته به روحانیت پناه می‌بردند و در جستجوی راهی بودند برای اینکه تعامل و گفتگو با روحانیت تداوم داشته باشد لذا به تعبیر شهید مطهری روحانیت شیعه ذیل قلمرو قدرتمندان و زورداران نرفته است و یک قدرت مستقل بوده است.
استاد دانشگاه اضافه کرد: نقطه قوت روحانیت شیعه این است که با آنکه انقلاب اسلامی از نظام برخاسته و روحانیت شیعه همراه نظام بوده و باید باشد اما همواره بزرگان حوزه بر این امر تأکید دارند که استقلال حوزه باید حفظ شود.
وی ادامه داد: استقلال به این معنا که بنا نیست هر کاری که برخی کارگزاران نظام سیاسی کردند تماماً مورد تأیید قرار بگیرد و این احتمال وجود دارد که یک مرجع تقلید نگاه انتقادی داشته باشد اما این امر به معنای تقابل حوزه و حاکمیت نیست بلکه همراهی و پشتیبانی از حیث نظری، علمی و کارکردی و عملیاتی است لذا به این معنا نیست هر آنچه کارگزاران در نظام اسلامی انجام می‌دهند مورد حمایت صددرصدی روحانیت قرار بگیرد.
حجت الاسلام والمسلمین سید باقری افزود: رویکرد و روحیه مراقبت، نظارت، نصیحت و تعامل دو طرفه دارای اهمیت است.
وی یکی از مباحث مورد توجه در این کتاب را آزادی عقیده و آزادی اندیشه دانست و توضیح داد: عقیده یک امر درونی شده است که نمی‌توان زنجیر کرد یعنی انسان حق انتخاب دارد امّا بین عسل و زهر نباید زهرا را انتخاب کند چرا که به ضرر فرد است.
وی در ادامه تصریح کرد: انسان دارای احترام و اختیار است اما عقیده اش را باید درست انتخاب کند لذا شهید مطهری میان آزادی عقیده و آزادی اندیشه تفاوت قائل است.
حجت الاسلام والمسلمین سید باقری با اشاره به اینکه شهید مطهری می‌گوید بسیاری از عقیده‌ها ناشی از تفکر نیست بلکه ناشی از سلسله عادت‌ها، تقلیدها و تعصب‌ها است، متذکر شد: کار انبیا برای رهایی انسان‌ها از بت پرستی تلاش در راستای آزادی اندیشه و رهایی انسان‌ها از خودبیگانگی و بازگشت به خود واقعی بوده است لذا شهید مطهری معتقد است آزادی عقیده نیاز به راهبری و هدایت گری دارد.
استاد دانشگاه تصریح کرد: شهید مطهری بر آزادی اندیشه و تفکر تأکید داشتند و معتقد بودند همه باید آزادانه و بدون نفاق و صریح صحبت کنند و حتی می‌گویند یک کرسی را در دانشکده الهیات به مارکسیسم اختصاص دهید که صحبت کنند و ما هم صحبت کنیم، لذا اینجاست که شهید مطهری بر آزاد اندیشی و وجود فضای گفت و گو و تعامل تأکید دارند و امروزه بیش از همیشه به این نگاه و نگرش شهید مطهری در خصوص آزاد اندیشی و مشارکت فعالانه مردم نیاز داریم.
وی در ادامه عنوان کرد: سه عنصر کلیدی عدالت و عدالت خواهی، آزادی و آزادی خواهی، حضور و همکاری متقابل مردم و حاکمیت در این کتاب مورد توجه است و اگر این روند انجام شود ما همچنان می‌توانیم رو به افق‌های بلند با امید بیشتر برای تحقق ارزش‌های انقلاب اسلامی گام برداریم.
حجت الاسلام والمسلمین سید باقری در پایان اظهار کرد: امیدواریم که اندیشه شهید مطهری به عنوان نظریه پرداز انقلاب بیش از هر زمان در فکر و اندیشه، قانون و ساختار سیاسی ما حضور فعالانه و پویا داشته باشد.
انتهای پیام
