به گزارش خبرگزاری «حوزه»، استاد محسن قرائتی در تفسیر نور به ارائه «نکات ناب» و «پیام های زیبای آیات قرآن کریم» پرداخته که حوزه نیوز در این نوشتار، آیه ۱۹۵ سوره مبارکه آل عمران را در قالب مجموعه «قطره ای از دریا» ارائه می نماید.
آیه
فَاسْتَجَابَ لَهُمْ رَبُّهُمْ أَنِّی لَا أُضِیعُ عَمَلَ عَامِلٍ مِنْکُمْ مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثَیٰ ۖ بَعْضُکُمْ مِنْ بَعْضٍ ۖ فَالَّذِینَ هَاجَرُوا وَأُخْرِجُوا مِنْ دِیَارِهِمْ وَأُوذُوا فِی سَبِیلِی وَقَاتَلُوا وَقُتِلُوا لَأُکَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَیِّئَاتِهِمْ وَلَأُدْخِلَنَّهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ ثَوَابًا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ ۗ وَاللَّهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الثَّوَابِ
ترجمه
پس پروردگارشان دعای آنان را مستجاب کرد (و فرمود:) که من عمل هیچ صاحب عملی از شما را، خواه مرد یا زن، (گرچه) همه از یکدیگرید، تباه نمی کنم (و بی پاداش نمی گذارم). پس کسانی که هجرت کرده و از خانه هایشان رانده شده و در راه من آزار و اذیّت دیده، جنگیده و کشته شدند، قطعاً من لغزش هایشان را می پوشانم و در باغ هایی که نهرها از زیرشان جاری است، واردشان می کنم. (این) پاداشی است از طرف خدا، و پاداش نیکو تنها نزد خداست.
پیام ها
۱- دعای قلبی، استجابت قطعی دارد. دعایی که همراه با یاد دائمی خدا؛ «یَذکرون» فکر؛ «یتفکّرون» و ستایش خدا باشد، «سبحانک» قطعاً مستجاب می شود. «فاستجاب لهم ربّهم»
۲- دعای اهل فکر و ذکر، سریعاً مستجاب می شود. «فاستجاب»
۳- استجابت دعا، جلوه ای از ربوبیّت الهی است. «فاستجاب لهم ربّهم»
۴- در جهان بینی الهی، هیچ عملی بدون پاداش نیست. «لا اُضیع عمل عاملٍ»
۵ - دعائی مستجاب می شود که همراه با عمل و تلاش دعا کننده باشد، گرچه خود دعا نیز نوعی عمل است. «فاستجاب لهم... لااضیع عمل عاملٍ»
۶- عمل و عامل هر دو مورد توجّهند. حُسن فعلی و حُسن فاعلی هر دو مدّ نظر هستند. «لا اُضیع عمل عامل»
۷- پاداش عمل تنها به مؤمنان داده می شود، چراکه اعمال کفّار حبط می گردد. «عمل عامل منکم»
۸ - در بینش الهی، مرد و زن در رسیدن به مقام والای انسانی برابر هستند. «من ذکرٍ او اُنثی»
۹- جنس مرد برتر از زن نیست. «من ذکر او اُنثی بعضکم من بعض»
۱۰- در جامعه اسلامی، همه ی مسلمانان از یکدیگرند. «بعضکم من بعض»
۱۱- تا گناهان و عیوب محو نشود، کسی وارد بهشت نمی شود. «لاکفّرن... لادخلّنهم»
۱۲- هجرت، جهاد، تبعید و متحمّل آزار شدن در راه خدا؛ وسایل عفو خداوند هستند. «هاجروا، اخرجوا من دیارهم و... لاکفّرن عنهم...»
۱۳- علاقه به وطن، یک حقّ پذیرفته شده قرآنی است و گرفتن این حق، ظلم است. «اخرجوا من دیارهم»
۱۴- در پیمودن راه خدا؛ هجرت، تبعید، شکنجه و جهاد و شهادت لازم است. «فی سبیلی»
۱۵- گرچه شهادت بالاترین مرتبه است، ولی مقاومت در برابر آزار و اذیّت های دشمن، نیاز به صبر بیشتری دارد، لذا کلمه ی «فی سبیلی» در کنار «اوذوا» آمده است. آری، جانبازان معلولین جبهه، بیش از شهدا باید صبر و تحمّل کنند.
۱۶- به خاطر بعضی لغزشها، افراد را طرد نکنیم. در این آیه، خردمندانی که حتّی از اولیای خدا و اهل بهشتند، سابقه ای از لغزش دارند، ولی خداوند آنها را می پوشاند. «لاُکفرنّ»
۱۷- عنایت و توجّه مخصوص خداوند، برای خردمندان مؤمن است. «لااُضیع... لاُکفرنّ... لاُدخلنّ...» همه ی این فعلها به صیغه متکلم وحده آمده است. به علاوه کلمه ی «ربّهم» نشانه ی عنایت خاص خداوند به اولوا الالباب است.
۱۸- در وعده های خداوند، ذرّه ای شک و تردید نکنید. تمام وعده ها با تأکید بیان شده است. «انّی... لاُکفّرنّ... لاُدخلنّ»
۱۹- هر پاداشی ممکن است با تغییر مکان و زمان ارزش خود را از دست بدهد، اما پاداش های الهی مطابق فطرت و خلقت انسان است و هرگز از ارزش آن کاسته نمی شود. «جنات تجری من ...»
۲۰- نهرهای بهشت، هم از پای درختان آن جاری است؛ «جنات تجری من تحتها» و هم از زیر جایگاه مسکونی بهشتیان. «من تحتهم»
۲۱- مغفرت و بهشت، ثوابی عمومی است، ولی آن ثوابی که در شأن لطف خدا و مؤمنان است، ثواب دیگری است که فقط نزد خداست و ما از آن خبر نداریم. «واللّه عنده حسن الثواب»
۲۲- پاداش های الهی برای مردم به طور کامل قابل وصف نیست، همین اندازه بدانیم که از هر پاداشی بهتر است. «واللّه عنده حسن الثّواب»
۲۳- پاداش های الهی، همراه با انواع کرامت هاست. «واللّه عنده حسن الثواب»
