خبرگزاری حوزه - تهران/ رهبر معظم انقلاب اسلامی فرموده اند: «در این جهادی که وجود دارد، در این جنگ بی‌امانی که وجود دارد بین اسلام و کفر، بین حق و باطل، بین روایت دروغ و حقیقت -این جنگی است بین اینها- ما در کجای این جبهه قرار داریم و حضور داریم؟».

«جهاد تبیین» موضوعی است که در بیانات امام خامنه‌ای(مدظله العالی) بارها مورد تأکید و اشاره قرار گرفته است و رهبر معظم انقلاب اسلامی ابعاد مختلف آن را تبیین کرده‌اند. ایشان در جای دیگری فرموده بودند که «جهاد تبیین یک فریضه است. «جهاد تبیین» یک فریضه‌ی قطعی و فوری است و هر کسی که میتواند[باید اقدام کند].» خطابی عمومی که همه افراد جامعه در جنگ رسانه‌ای دشمن علیه حقایق انقلاب اسلامی مردم ایران، مخاطب آن هستند و میتوانند ایفای نقش کنند؛ اگرچه مسئولین در این زمینه وظایف سنگین‌تری بر دوش دارند».

خبرنگار خبرگزاری حوزه نیز بر همین اساس در گفت‌وگویی به بررسی این موضوع می‌پردازد. آنچه در ادامه می‌خوانید مشروح گفت‌وگوی حجت الاسلام و المسلمین محمدرضا تویسرکانی، مسئول نمایندگی ولی فقیه در سازمان بسیج مستضعفین و مسئول سازمان بسیج اساتید طلاب و روحانیون کشور با خبرگزاری حوزه است که به بررسی مفهوم «جهاد تبیین» پرداخته است.

* ضمن تقدیر و تشکر از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید، کلید واژه «جهاد تبیین» که همواره از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی در سخنرانی های متعدد مورد تأکید است، به چه معناست؟ مفهوم و منظور معظم له از این موضوع چیست؟

پیرامون جهاد تبیین، ابتدا باید یک کار گفتمانی صورت بگیرد تا خود جهاد تبیین به درستی فهمیده شود. الزامات آن، چیستی و چرایی آن، وظایف جریان انقلابی در جهاد تبیین، بایدها و نبایدهای جهاد تبیین، این‌ها همگی باید به صورت صحیح، بدون افراط و تفریط و با توجه به مبانی و منظومه فکری امام خامنه‌ای (مدظله العالی) تبدیل به یک گفتمان رایج در جامعه و به خصوص جریان انقلابی شود.

به نظر می‌رسد که مهم‌ترین منبع فهمیدن مؤلفه‌ها، ابعاد، عرصه‌ها، آثار، ضرورت و دستاوردهای جهاد تبیین، قرآن کریم است که صدها آیه پیرامون جهاد تبیین دارد. چون اصولا خداوند در آیات متعددی به پیامبر عظیم الشأن اسلام می‌فرماید که : «إِنْ عَلَیْکَ إِلَّا الْبَلَاغُ» یا: ما «عَلَی الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلاغُ». «وَمَا عَلَی الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلَاغُ الْمُبِینُ» یا «وَمَا عَلَیْنَا إِلَّا الْبَلَاغُ». حدود ۱۰ آیه در قرآن وجود دارد که رسالت نبی مکرم اسلام(ص) را در بعد هدایت و در بعد تربیت بلاغ مبین معرفی می‌کند.

بلاغ مبین همان جهاد تبیین است که رساندن پیام الهی و ولایت به صورت شفاف و روشن به جان، دل و ذهن مخاطب است. اگر کسی چنین توفیقی پیدا کند که پیام الهی و آسمانی را به مخاطب خود منتقل کند، او موفق به جهاد تبیین شده است. قرآن مجید این را از جمله رسالت‌های انبیای اعظام خودش معرفی می‌کند که «إِنْ عَلَیْکَ إِلَّا الْبَلَاغُ». مسئولیت تو فقط ابلاغ است، آن هم بلاغ مبین.

البته این بلاغ مبین نیمی از مسئولیت نبی مکرم اسلام(ص) است. نیم دیگر مسئولیت نبی مکرم اسلام(ص)، مدیریت و حکومت جامعه و رهبری در جامعه دینی است که هر دو باید دیده شود؛ یعنی هم بعد هدایت و هم بعد مدیریتی. جهاد تبیین در بعد هدایتی معنا و زمینه پیدا می‌کند. و لذا آنچه مهم است، این است که کسی که می‌خواهد جهاد تبیین انجام دهد، (کلمه جهاد به معنای تلاش خستگی‌ناپذیر است.) الزاماتی دارد که این الزامات خیلی مهم است. اگر عزیزان جریان انقلابی به الزامات جهاد تبیین توجه نداشته باشند، مقوله جهاد تبیین محقق نمی‌شود بلکه خدای ناکرده خراب می‌شود و منظور و مراد و مقصود مقام معظم رهبری محقق نمی‌شود؛ لذا اگر ما بخواهیم امر جهاد تبیین تحقق یابد، باید به الزامات آن توجه داشته باشیم.

* الزامات تحقق این جهاد تبیین چیست؟

مثلا به عنوان نمونه، کسی که می‌خواهد جهاد تبیین کند، باید دارای شرح صدر باشد. قرآن مجید از قول حضرت موسی(ع) نقل می‌کند که وقتی خداوند متعال به او ابلاغ جهاد تبیین کرد و گفت: اذْهَبَا إِلَی فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَی.

این ابلاغ جهاد تبیین به حضرت موسی در سوره طه است. می‌فرماید که برو به سمت فرعون. او طغیان و تجاوز کرده، دارد انسان‌ها را گمراه می‌کند. برو با او صحبت کن. در همین سوره، در آیات بعد از همین آیه‌ای که خواندم، می‌فرماید که: وقولا له قولً لینا، با قول لین با او سخن بگو. پس در جهاد تبیین که در این داستان حضرت موسی و فرعون وجود دارد، حضرت موسی وقتی پیام مأموریت مبارزه و قیام و جهاد علیه فرعون را دریافت می‌کند، چهار مطلب را از خدا تقاضا می‌کند. قال ربِّ اشْرَحْ لی صَدری و یَسِّرْ لی أمری و احْلل عُقدةً مِنْ لسانی یَفقَهوا قَوْلی وَاجْعَلْ لِی وَزِیرًا مِنْ أَهْلِی هَارُونَ أَخِی. حضرت موسی این چهار نکته را از خدا طلب می‌کند. اولین چیزی که از خدا طلب می‌کند، شرح صدر است. کسی که می‌خواهد جهاد تبیین کند، باید صاحب شرح صدر باشد. حلیم و بردبار باشد. صبور باشد. دل دریایی داشته باشد. به این زودی‌ها مأیوس نشود. مغرور نشود. از کوره در نرود. حرف هیجانی و احساسی نزند. اقدامات نابخردانه انجام ندهد. به آینده امیدوار باشد. این‌ها همه از نشانه‌های شرح صدر است. در برابر توهین‌ها، در برابر مسخره شدن‌ها، در برابر غوغاسالاری‌های دشمن از صراط مستقیم خارج نشود.

* چرا این همه تأکید بر شرح صدر قرار دارد؟

به نظر من شرح صدر خیلی مهم است. متأسفانه آنچه کمتر دیده می‌شود، همین شرح صدر است و اگر ماها آن توفیقات شایسته‌ای را که باید پیدا کنیم، به دست نیاوردیم و پیدا نمی‌کنیم، به این دلیل است که کسانی که در میدان جهاد تبیین حاضر می‌شوند، کمتر به این فضیلت آسمانی توجه می‌کنند. خداوند متعال اگر پیامبر را به عنوان اسوه معرفی می‌کند، به او این نوید و بشارت را می‌دهد و این منت را می‌گذارد: أَلَمْ نَشْرَحْ لَکَ صَدْرَکَ وَوَضَعْنَا عَنْکَ وِزْرَکَ الَّذِی أَنْقَضَ ظَهْرَکَ، خیلی نکته مهمی است. ما در جهاد تبیین باید صاحب شرح صدر باشیم. از الزامات مهم جهاد تبیین، شرح صدر است.

دومین الزام جهاد تبیین، این است که کسانی که می‌خواهند به این عرصه ورود کنند، باید روز به روز بر علم و دانایی و اطلاعات عمومی خود بیفزایند؛ یعنی کسی که علم و دانش کافی ندارد. بر تمام ابعاد و عرصه‌های یک موضوع اشراف اطلاعاتی ندارد، به طور طبیعی نمی‌تواند جهاد تبیین کند. سلاح عرصۀ جهاد تبیین علم و دانایی است. اطلاعات و آگاهی است. این هم نکتۀ بسیار مهمی است که وَلا تَقفُ ما لَیسَ لَکَ بِهِ عِلمٌ ۚ إِنَّ السَّمعَ وَالبَصَرَ وَالفُؤادَ کُلُّ أُولٰئِکَ کانَ عَنهُ مَسئولًا. عالمانه و دقیق حرف زدن. خطا نداشتن در بیان اطلاعات. این‌ها نکته‌های بسیار مهمی در جهاد تبیین است که مجاهد عرصۀ جهاد تبیین باید در میدان علم و دانایی و دانش روز به روز کوشاتر باشد.

نکتۀ سوم اینکه عمل جهاد تبیین به یک هوشیاری و ذکاوت و هوشمندی نیاز دارد. به تعبیر امام خامنه‌ای، ما باید عمل بهنگام را انجام دهیم. در وقت خودش جهاد تبیین صورت بگیرد و آن حرف زده شود. اگر در وقت خودش و بهنگام جهاد تبیین صورت نگیرد، قطعا آثار و دستاوردهای مورد نظر را ندارد. نکته‌های دیگری هم در این میدان وجود دارد. در جهاد تبیین ما باید با شبکه و تشکیلات کار کنیم. آن چیزی که قرآن مجید در آیۀ پایانی سوره آل عمران می‌فرماید: یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ‌ که این آیه مباحث تفسیری مفصلی دارد. یکی از نکته‌های مهم در این آیه شریفه، بحث تواصی است. اصبرو و صابرو؛ یعنی شبکه داشته باشید. منسجم باشید. سازماندهی داشته باشید. تشکیلات داشته باشید. اصبرو، صابرو، رابطو؛ یعنی در امر جهاد تبیین، باید یک جبهه مستحکم درست شود. جبهه گسترده‌ای که تقسیم وظایف کند. افرادی که در جهاد تبیین حاضر می‌شوند، استعدادهای متفاوت و مختلفی دارند. هر کس در عرصه‌ای مشخص قرار بگیرد و در این عرصه وارد میدان جهاد تبیین شود. لذا بحث داشتن تشکیلات هم یک بحث بسیار مهم است که باید در جهاد تبیین مورد توجه قرار بگیرد.

دشمن شناسی مقدمه جهاد تبیین

نکته آخری که محضر شما عرض می‌کنم، بحث دشمن‌شناسی است. شناخت دشمن در جهاد تبیین مهم است. ما در جهاد تبیین، باید یک نگاه به جبهه خودی بیندازیم. نقاط ضعف و قوت خود و آسیب‌ها را شناسایی کنیم و این‌ها را برطرف کنیم و بر نقاط قوت خود بیفزاییم.

یک نگاه هم باید به جبهه دشمن داشته باشیم؛ یعنی در جهاد تبیین باید ببینیم دشمن کدام نقطه را هدف قرار داده است. مقوله حجاب است؟ مقوله ولایت است؟ مقوله نماز است یا مقوله سبک زندگی؟ خلاصه این که باید دشمن را به طور دقیق مورد اشراف اطلاعاتی قرار داد.

مقام معظم رهبری فرمودند که دشمن ارادۀ ملت را هدف قرار داده است. اگر دشمن اراده ملت را هدف قرار داده، پس جنگ، جنگ اراده‌ها است. جهاد تبیین باید برود سراغ تقویت ارادۀ جریان خودی و مردم و ملت بزرگ و نجیب ایران. بحث حرکت دشمن، ساز و کارهای دشمن، شیوه و روش‌های دشمن، عرصه‌هایی که دشمن انتخاب می‌کند.

ما نباید در برابر دشمن همیشه حالت تدافعی و پدافندی داشته باشیم. نباید در انفعال باشیم. در جهاد تبیین باید حالت تهاجمی داشته باشیم. حرکت‌های آینده دشمن را پیشبینی کنیم. پیش دستی کنیم. دشمن را وادار به پدافند کنیم. دشمن را وادار به دفاع کنیم. خودمان در این میدان با توجه به منابع غنی که در جهاد تبیین در اختیار داریم، وارد عرصه مطالبه‌گری کنیم. دشمن را منکوب کنیم و با یک دنیا سرمایه‌های معنوی و وحی آسمانی و کلام اهل بیت عصمت و طهارت(ع) و منظومه و گفتمان امامان انقلاب که این‌ها سرمایه‌های اصلی ما در جهاد تبیین است، به جنگ دشمن و جهاد با دشمن بشتابیم. در هر صورت آنچه بسیار مهم است، این است که ما نسبت به دشمن لحظه‌ای نباید غفلت و کوتاهی کنیم.

سخن پایانی

مطلب مهم در امر جهاد تبیین این است که تمام چشم‌ها باید به سر انگشت ولایت باشد. محور و فرمانده و رهبر جهاد تبیین امام خامنه‌ای (مدظله العالی) است. تمام سربازان و افسران جنگ نرم و جهاد تبیین باید تمام وجود خود را متوجه محور اصلی و مقام معظم رهبری کنند و لحظه‌ای از نگاه و توجه کامل به مقام معظم رهبری، به ولایت امر مسلمین که تمام امور را با شاخص، معیارها و ویژگی‌هایی که معظم له تبیین می‌کنند، سنجیده شود تا ان‌شاءالله به توفیقات خوبی در این عرصه دست یابیم.

گفتگو: فاطمه رحیم زاده

انتهای پیام/