به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام مجید فولادی به بیان احکام حجاب و عفاف در حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها پرداخته است که در شماره های گوناگون تقدیم شما فرهیختگان خواهد شد:

* حجاب در قرآن

- کیفیت سخن گفتن با نامحرم

لا تَخْضَعْنَ‏ بِالْقَوْلِ فَیَطْمَعَ الَّذی فی‏ قَلْبِهِ مَرَضٌ وَ قُلْنَ قَوْلاً مَعْرُوفاً (احزاب/٣٢).

در هنگام سخن گفتن صدای خود را نازک نکنید که بیمار دلان به شما طمع خواهند کرد؛ و به شیوه ‏ای شایسته و درست سخن گویید.

نکته های آیه

١. جمله «فَلا تَخْضَعْن بِالْقَوْل» اشاره به کیفیت سخن گفتن دارد و جمله‏ «قُلْنَ قَوْلًا مَعْرُوفا» اشاره به محتوای سخن گفتن.

٢. خدای متعال در قرآن به زن شخصیت می‏‌دهد و نخستین دستور را در زمینه عفت بانوان صادر می‏کند و می فرماید: هنگام سخن گفتن به طور معمولی سخن بگوئید، نه همچون زنان کم شخصیت که سعی دارند با تعبیرات تحریک کننده همراه با ادا و اطوار مخصوصی که افراد شهوت ران را به فکر گناه می‏افکند سخن بگوئید.

٣. تعبیر «الَّذِی فِی قَلْبِهِ مَرَض» تعبیر بسیار گویا و رسایی است از این حقیقت که غریزه جنسی هنگامی که از حد تعادل بگذرد نوعی بیماری است که گاه به سر حد جنون می‏رسد و امروز دانشمندان از این بیماری روانی تعبیر به «جنون جنسی» می‏‌کنند که در محیط های کثیف و آلوده به وجود می‏‌آید.

تفسیر نمونه، ج‏١٧، ص ٢٨٨.

امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام فرمودند: برخی از صفات که برای مردان بد است، نیکوترین خلق و خوی زنان است، مانند، تکبّر، ترس و بخل. هر گاه زنی متکبّر باشد، بیگانه را به حریم خود راه نمی‏‌دهد، و اگر بخیل باشد اموال خود و شوهرش را حفظ می‏‌کند، و چون ترسان باشد از هر چیزی که به آبروی او زیان رساند فاصله می‏گیرد.

نهج البلاغه، حکمت ۲۳۴.

زنان هنگام سخن گفتن باید تکبر داشته باشند نه تواضع و از این که نامحرم بخواهد صدای آنان را بشنوند باید بخل داشته باشند و از این که بخواهد با غرض و مرض گوش دهند باید بترسند.

حضرت زینب کبری سلام‌الله‌علیها تربیت‌شده امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام، وقتی در کوفه خطبه می‌خواند و سخن می‌گوید با صدای رسا و قوی و با صوت و لحن امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام خطبه خواندند.

حذیم گوید: هرگز بانویی پرده‌‏نشین گویاتر از وی ندیدم، گویا با زبان علیّ علیه السّلام سخن می‏ گوید.

احتجاج طبرسی، ج‏٢، ص ٣٠۴.

احکام فقهی سخن گفتن

طبق نظر مراجع در خصوص صحبت کردن خانم‌ها با مردها باید این موارد رعایت شود

١. قصد لذت و ریبه در کار نباشد

٢. صدای خود را رقیق و نازک نکنند

٣. خوف افتادن در فتنه را نداشته باشند

همچنین صحبت کردن خانم‌ها با نامحرم به غیر ضرورت و بدون قصد لذت نیز مکروه است.

احکام روابط زن و مرد، ص ٨٩.

پیامبر اکرم صلی‌الله علیه وآله زنان را از سخن گفتن با نامحرم بیش از پنج کلمه آن هم به هنگام ضرورت نهی فرموده‌اند. مرآة الکمال، ج٢، ص١٠٢.

در تمامی موارد سخن گفتن با نامحرم، چه به صورت تلفنی، اینترنتی، چت کردن و... اگر به قصد لذت باشد و خوف فتنه و فساد در کار باشد، حرام است و اشکال دارد و فرقی نمی‌کند به چه دلیلی باشد، گفتگوی علمی باشد یا غیر علمی، با زن مسلمان باشد یا کافر، به قصد ازدواج باشد یا غیر ازدواج، مجری تلویزیون باشد یا خیر.

سؤال: آیا زن هنگام سخن گفتن با نامحرم باید صدای خود را مردانه کند؟

مراجع: خیر ، این کار لازم نیست، بلکه صدای خود را نازک نکنند به طوری که مرد تحریک شود.

احکام نگاه و پوشش، ص ۶٣.

- سنگینی و وقار در راه رفتن

و لا یَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیُعْلَمَ ما یُخْفینَ‏ مِنْ زینَتِهِنَّ وَ تُوبُوا إِلَی اللَّهِ جَمیعاً أَیُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ (نور/٣١).

و پاهای خود را به گونه‏ای به زمین‏ نکوبند تا آن چه از زینتشان نهفته می‏دارند معلوم گردد. ای مؤمنان، همگی به درگاه خدا توبه کنید، امید است که رستگار شوید.

رسم زنان دوران جاهلیت این بود که نوعی خلخال به پای خود می‌بستند و هنگام راه رفتن پاهای خود را به زمین می‌کوبیدند تا این خلخال ها صدا کند و باعث جلب توجه نامحرمان شود که خداوند از این عمل جاهلی نهی فرمودند.

تفسیر جامع آیات احکام، ج ٩، ص ٢٣٢.

فجاءَتْهُ إِحْداهُما تَمْشی‏ عَلَی‏ اسْتِحْیاءٍ قالَتْ إِنَّ أَبی‏ یَدْعُوکَ (قصص/٢۵).

پس یکی از دختران شعیب نبی با کمال وقار و حیا به طرف حضرت موسی آمده و گفت پدرم تو را دعوت نموده‏ است.

امام رضا علیه السلام فرمودند: «حضرت شعیب از دخترش پرسید: چگونه امانت‏داری این جوان (حضرت موسی) را فهمیدی که او را امین می‏ خوانی؟ گفت: وقتی دعوت شما را به او ابلاغ کردم، به من گفت: «از پشت ‏سر من حرکت کن و مرا نزد پدرت راهنمایی کن» تا مبادا به قامت من چشم بدوزد.

بحارالأنوار ، ج ١٣، ص ۴۴.

هنگامی که حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها جهت خواندن خطبه فدکیه به مسجد می رفتند:

ما تخرمُ مِشیَتُها مِشیَةَ رَسولِ الله صلی‌الله‌علیه‌وآله

راه رفتن آن‌جناب نیز باوقار همانند راه رفتن رسول خدا صلی‌الله علیه وآله بود.

احتجاج طبرسی، ج‏١، ص ٩٨.

امام صادق علیه‌السلام: رسول‌ خدا صلی‌الله علیه وآله نهی فرمودند که زن‌ها در وسط کوچه راه بروند بلکه از کناره‌های راه و در کنار دیوارها راه بروند.

مستدرک الوسایل، ج ١۴، ص٢٨٠.

حکم فقهی

در مورد دوچرخه سواری، اسب سواری، موتور سواری از مراجع عظام استفتاء شد و ایشان فرمودند: هر گونه حرکت بانوان اگر موجب مفسده اجتماعی باشد یا خلاف رعایت عفاف باشد جایز نیست.

عطر عفاف، ص ١٩٨.

- آداب معاشرت با بانوان

و إِذا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتاعاً فَسْئَلُوهُنَّ مِنْ وَراءِ حِجابٍ ذلِکُمْ أَطْهَرُ لِقُلُوبِکُمْ وَ قُلُوبِهِن‏ (احزاب/۵٣).

هنگامی که می‌خواهید چیزی از وسائل زندگی را از بانوان بگیرید از پشت در یا پشت پرده بگیرید این کار برای پاکی دل های شما و زنان بهتراست.

نکته های آیه:

از عبارت «أَطْهَرُ لِقُلُوبِکُمْ وَ قُلُوبِهِنَّ»، می توان نکات زیر را استفاده نمود.

١. خداوند متعال یکی از آداب مهم معاشرت با بانوان، در محیطی که اعراب جاهلی چنین آدابی را کمتر رعایت می‏ نمودند، بیان می‏ فرماید.

٢. خطاب‏هایی که در این آیه درباره زنان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله آمده است، در حقیقت مربوط به همه‏ی زنان مسلمان است، به دلیل‏ «أَطْهَرُ لِقُلُوبِکُمْ وَ قُلُوبِهِنَّ» که خداوند درباره‏ی هر زن و مردی پاکدلی را می‏خواهد.

٣. در استدلال بر لزوم حجاب زن، دلیل محکمی است که مورد اتّفاق همه است.

۴. در نحوه‏ ی ارتباط زنان و مردان، باید محور کارها تقوا و پاکدلی باشد.

۵. نگاه نامحرمان به یکدیگر، در دل آنان تأثیرگذار است.

۶. چشم روزنۀ قلب است و غالبا فتنه از چشم ناشی می‌شود. وقتی که چشم نبیند، قلب طاهرتر و عدم فتنه ظاهرتر است.

٧. حجاب به نفع زن و مرد هر دو است.

تفسیر نور، ج‏٧، ص ٣٩٠ و تفسیر نمونه، ج‏ ١٧، ص ٣٩٩.

احکام فقهی معاشرت

از آداب معاشرت آن است که اگر درب خانه‌ای رفتید پس از در زدن روبه‌روی در خانه نایستید و به کناری بروید تا اگر درب خانه باز شد تمام خانه پیدا نشود.

متأسفانه امروزه مدارس ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان پسرانه و دخترانه جدا هستند، اما دانشگاه که لازم و واجب تر است مختلط است.

هر گونه اختلاط محرم و نامحرم اگر چنان چه در معرض فتنه و فساد قرار می‌گیرند، حتی اگر خوف فتنه و ترس افتادن به گناه و فساد وجود داشته باشد جایز نیست، خواه در محیط درسی باشد یا غیردرسی، خواه در تشکل‌های مذهبی باشد یا در ادارات. حتی نشستن بر سر یک سفره اگر مفسده داشته باشد، نباید نامحرمان در کنار هم بنشینند.

سؤال: تدریس خصوصی توسط جنس مخالف چه حکمی دارد؟

پاسخ: نباید در محیط دربسته تدریس صورت بگیرد و ماندن در اتاقی که کسی نمی‌تواند وارد اتاق شود یا تردد کند جایز نیست هر چند احتمال فساد هم ندهند.

رساله دانشجویی، احکام نگاه و پوشش، ص ٧۴.