دکتر رسول عباسی در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری حوزه ضمن گرامیداشت سومین سالگرد شهادت سردار سلیمانی اظهار داشت: شاخصه ها و ویژگی های متعددی برای سردار دل ها شهید حاج قاسم سلیمانی در طول سال های اخیر چه در زمان حیات پربرکتشان و چه پس از شهادت ایشان بیان شده است که از آن جمله می توان به مواردی چون روحیه جهادی و انقلابی، بی توقع بودن، رعایت حق الناس، اخلاص و ولایتمداری، شجاعت و جسارت، متواضع بودن و ساده زیستی، با مردم بودن، مدیریت و فرماندهی همه جانبه، خانواده محور بودن و ... اشاره کرد.

وی افزود: با این حال اگر بخواهیم که بر اساس شاخصه های مکتب حاج قاسم آن هم ناظر به تحولات و مباحث روز برای زمان فعلی جامعه خود، نکته ای را بیان کنیم به عقیده بنده، باید به عملگرایی هوشمندانه ایشان اشاره کنیم.

الگویی کارآمد همچون حاج قاسم

وی گفت: به هر حال ما امروز در وضعیت جنگ ترکیبی قرار داریم. این را همه می دانیم که شهید سلیمانی در عرصه نظامی و مأموریت هایی از این جنس، یک فرد کاملاً موفق و پیشرو بودند اما باید توجه داشت که جنگ ترکیبی فقط به حوزه نظامی محدود نمی شود و به ابعاد مختلف اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و ... نیز ارتباط پیدا می کند. از این رو در چنین نبردی می بایست به دنبال ویژگی و صفتی از ایشان باشیم که در همه این عرصه ها فراتر از مباحث نظامی به ما الگویی اثربخش و کارآمد بدهد که منظورم در اینجا تأکید بر عملگراییِ هوشمندانه و خردورزانه ایشان است.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: از این حیث و به دور از تعارفات مرسوم باید بپذیریم که در عرصه های اقتصادی و سیاسی و فرهنگی، دچار بیماری ها و معضلاتی هستیم، کما این که نظام اداری و اقتصادی کشور ما از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی و پیشتر از آن نیز دچار مشکلات و معضلاتی همچون تورم و سوء مدیریت ها و مشکلات دیگر بوده است و گاهی احساس می شود هر چه جلوتر می رویم گویا قرار است به این ویروس و معضل عادت کنیم و حال آن که باید با علاج مشکل به دنبال ارتقای سطح کارآمدی در حاکمیت به خصوص در مباحث اقتصادی باشیم.

عملگرایی خردمندانه چاره کار است

وی افزود: از سویی وقتی معیارها و شاخصه های عدالت را بررسی می کنیم متوجه برخی ضعف ها و نقص ها می شویم که باید ریشه برخی از آن ها را در فقدان یا ضعف عملگرایی خردمندانه جستجو کنیم. در طول سال های گذشته، صدها سیاست کلان در کشور به تصویب رسیده و چندین برنامه توسعه بعد از انقلاب اجرا شده اما واقعیت آن است که بخش اندکی از آن ها به معنای واقعی به مرحله اجرا رسیده و نتیجه مطلوب را به همراه داشته است.

عباسی ادامه داد: در ادبیات مدیریت استراتژیک بحثی داریم مبنی بر این که یک برنامه با وجود زمان قابل توجهی که برای تدوین آن صرف می شود، وقتی کارآمد و مؤثر است که در عرصه اجرا خودش را نشان دهد. البته بخش آماده سازی و تدوین برنامه و طرح بسیار مهم است اما اگر در اجرا به آن توجه نشود، عملاً اثربخشی لازم را نخواهد داشت. در بسیاری از عرصه های اقتصادی به عنوان مثال همچون خودرو، سکه و ارز، مسکن و ... از منظر حاکمیتی دچار آسیب ها و مشکلاتی هستیم که ضعف در عملگرایی به آن ها دامن هم زده است.

عملگرایی بر اساس روحیه انقلابی و جهادی

وی بیان داشت: اتفاقاً یکی از نقاط قوت عملکرد حاج قاسم که در مکتب ایشان نیز تبلور دارد، ناظر به عملگرایی هوشمندانه بر اساس همان روحیه انقلابی و جهادی است، چه آن که فرمانده و مسئولی چون شهید سلیمانی آن چنان استقامت و جسارتی در کارها و در وسط میدان داشت که باعث می شد با الهام بخشی ایشان، نیروهای تابعه و زیرمجموعه نیز با انگیزه بالا به فعالیت بپردازند و به لطف و یاری الهی بر مشکلات و سختی ها غلبه کنند.

عضو هیئت علمی دانشگاه حضرت معصومه(س) همچنین گفت: ایشان وقتی یک برنامه را طراحی می کرد، برای موفقیت در عرصه اجرا به خوبی نیروهای خویش را توجیه و سازماندهی می کرد و به آن ها آموزش های لازم را می داد و از سویی در حوزه عمل بر اساس همان هدف الهی، کار را تا مرز شهادت انجام می داد و لذا ما در عرصه های مختلف از جمله حوزه اقتصاد افرادی می خواهیم که مثل حاج قاسم، سردار عمل باشند نه صرفاً سردار سخن و برنامه محض!

محتاج مدیرانی هستیم از جنس حاج قاسم

وی تصریح کرد: در واقع ما امروز بیش از هر چیزی به سرداران عمل نیاز داریم در حوزه اقتصاد و فرهنگ، نه این که شاهد باشیم مصوبات متعددی در حوزه های گوناگون وجود دارد اما وقتی بررسی دقیق می کنیم متوجه می شویم که در عرصه عمل لنگ می زنیم و هنوز نتوانسته ایم به نتایج مورد نظر دست پیدا کنیم.

عباسی افزود: به خصوص در عرصه فرهنگ برای ساخت و تولید محصولات فرهنگی که نیازهای جامعه را به خوبی پاسخ دهد ما نیاز به عملگرایی از جنس حاج قاسم داریم. به هر حال باید توجه داشت که فرهنگ به صرف فلان مصوبه فرهنگی اصلاح نشده و به سامان نمی رسد بلکه نیازمند عمل گرایی خرمندانه است.

نظارت میدانی و لزوم تغییر دیدگاه مدیریتی

این استاد دانشگاه و کارشناس ارشد مدیریت ابراز داشت: نکته حائز اهمیت دیگر این که نظارت میدانی یکی دیگر از شاخصه های مکتب حاج قاسم است، چه آن که ایشان وقتی برنامه را تدوین می کرد در راستای اصلاح آن به دنبال نظارت های لازم بود و این گونه نبود که کناری بنشیند و کاری به نظارت های میدانی نداشته باشد.

وی افزود: شاید این فرهنگ نفتی ما را ضعیف و کم تحرک کرده و اراده ها را تا حدودی از ما گرفته باشد اما باید بدانیم که با ابلاغ صرف برنامه ها ما به اهداف مدنظر نمی رسیم بلکه نیاز به حضور در میدان داریم و این که اشکالات هر برنامه را در میدان عمل رصد کرده و در کمترین زمان ممکن در مقام اصلاح و رفع مشکلات برآییم. در این زمینه به شدت نیازمند تغییر نگاه و رویکرد داریم و در این خصوص نیز حاج قاسم بهترین الگوست.

وی گفت: واقعیت آن است که الآن در شرایطی قرار داریم که فقط از مشکلات سخن می گوییم و تحمل رنج ها را مشاهده می کنیم لذا اگر بتوانیم این تغییر رویه را با عملگرایی هوشمند در حوزه حاکمیت ببینیم بسیاری از گرفتاری ها و معضلات خود به خود مرتفع می شود.

ضرورت حرکت به سمت عملگرایی دقیق و هوشمندانه

عباسی افزود: در همین کشورهایی که ما به آن ها صفت توسعه یافته می دهیم و آن ها را به اسم مکاتب بازار آزاد در اقتصاد می شناسیم اما در عمل مشاهده می کنیم که بحران های اقتصادی بسیاری را همین کشورهای غربی تجربه کرده اند و با این حال آموخته اند که رهاشدگی بازارها باعث ساماندهی آن ها نمی شود، بلکه برعکس، شدیدترین و سختگیرانه ترین حاکمیت ها را در نظام کشورهای غربی می بینیم و این در حالی است که علیرغم شعار آزادی که سرمی دهند آن را صرفاً به برخی مسایل مثل پوشش و ... محدود کرده اند.

وی در خاتمه بیان داشت: به عنوان مثال در حوزه مسکن، سخت گیرانه ترین قوانین در بسیاری از کشورهای غربی وجود دارد به نحوی که حتی نسبت به نرخ اجاره منازل نیز این مساله مشهود است و آن ها به هر گونه رفتار خارج از ضوابط قانونی، با تنبیهات و مجازات قانونی و مالیات سنگین پاسخ می دهند. خلاصه آن که تا این عمل گرایی دقیق و هوشمندانه را نداشته باشیم از این مشکلاتی که در عرصه های مختلفی چون اقتصاد بدان دچار هستیم، رهایی پیدا نخواهیم کرد.

گفت و گو از: سید محمدمهدی موسوی