به گزارش خبرگزاری «حوزه»، کتاب «واژه های اخلاقی از اصول کافی» اثری از مرحوم آیت الله علی مشکینی است که در آن، نکاتی زیبا و قابل استفاده پیرامون مباحث مختلف اخلاقی آمده و «حوزه نیوز» منتخبی از این نکات را در شماره های گوناگون تقدیم علاقمندان می نماید.

* معاشرت

(۱) امام باقر(علیه السلام) فرمود: با هر که معاشرت داری اگر توانی دست عطایت را به سر آنها بکشی و به آنها خیر برسانی، چنین کن.

(۲) امام صادق (علیه السلام) در تفسیر سخن خدای متعال (که درباره یوسف (علیه السلام) فرماید:) (ما تو را از نیکوکاران می بینیم) «یوسف (۱۲) آیه ۳۶» فرمود: برای (یوسف) کسانی که وارد می شدند جا باز می کرد، و به نیازمندان وام می داد، و به ناتوانان کمک می کرد.

(۳) امام باقر(علیه السلام) فرمود: یاران خود را بزرگ بشمارید و احترامشان بکنید، و برخی از شما به برخی دیگر هجوم نبرید، و به هم زیان مزنید و بر هم حسد مورزید و از بخل بپرهیزید تا از بندگان با اخلاص (و شایسته) خدا باشید.

(۴) از امام باقر یا صادق (علیهما السلام) روایت کرده اند که فرمود: ترش رویی به مردم دشمنی به بار آورد.

(۵) امام باقر(علیه السلام) فرمود: از کسی پیروی کن که تو را می گریاند و اندرزت می دهد، نه از آن که تو را بخنداند و گولت زند.

(۶) امام صادق (علیه السلام) فرمود: با بدعت‌گذاران هم صحبت و هم نشین مشوید که در نظر مردم چون یکی از آنها شوید.

(۷) امام صادق (علیه السلام) فرمود: بپرهیز از دوستی با احمق زیرا که تو هر چه از جانب او شادتر باشی، او به بدی رساندن به تو نزدیک تر است (مقصود این است که هر چه به دوستی او خوشحال تر باشی، احتمال خطر زیان رساندن او به واسطه حماقتش به تو بیشتر شود.)

(۸) امام صادق (علیه السلام) فرمود: خوش رفتاری و مدارا کردن با مردم یک سوم خردمندی است.

(۹) امام موسی بن جعفر(علیه السلام) فرمود: دوستی کردن با مردم نیمی از خرد است.

(۱۰) امام صادق (علیه السلام) فرمود: هر که دست آزارش را از سر مردم بردارد فقط دستی را از آنها بازداشته، ولی (در مقابل) دستهای بسیاری از آزار او خودداری کنند.

(۱۱) امام صادق (علیه السلام) فرمود: هرگاه یکی از برادران (دینی) خود را دوست داشتی او را از آن آگاه کن.

(۱۲) امام صادق (علیه السلام) فرمود: (احوال باطنی) مردم را بازرسی و تفتیش مکن که بی دوست می مانی.

شرح:

چون در عموم مردم خواه ناخواه نقطه ضعفهایی هست، و کسی که خالی از هر گونه عیبی باشد، انگشت شمار است. بنابراین اگر کسی در صدد تفحص ‍ از عیوب دیگران باشد تا آنکه دوست بی عیبی پیدا کند به چنین آرزویی دست نخواهد یافت و بدون رفیق خواهد ماند. پس بهتر آنکه به همان حسن ظاهر اکتفا کند و در پی تحقیق و کندکاو از احوال درونی مردم برنیاید.

(۱۳) به امام صادق (علیه السلام) عرض شد مردی می گوید: تو را دوست دارم، من چگونه بدانم که او مرا دوست دارد؟ (و راست می گوید) فرمود: دلت را آزمایش کن، پس اگر تو نیز او را دوست داری (بدان که) او هم تو را دوست دارد.

(۱۴) رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: هرگاه بزرگوار قومی بر شما رسید او را گرامی دارید.

(۱۵) امام صادق (علیه السلام) فرمود: تکمیل تحیت (سلام گفتن و خوش آمد) برای شخصی که به سفر نرفته، مصافحه (دست دادن با او) است، و نسبت به آنکه از سفر آمده، معانقه (و در آغوش گرفتن و دست به گردن همدیگر انداختن) است.