به گزارش خبرگزاری حوزه از اصفهان، مهرداد جمالی امشب در نشست برخط «معماری و شهرسازی اسلامی، چیستی، چرایی، چگونگی»، از سلسله نشست‌های الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت که به همت دفتر حجت الاسلام میرزایی، نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی برگزار شد با اشاره به سرفصل‌های مهم در معماری و شهرسازی اظهار کرد: مکان ساخت، زمان ساخت، تهیه ملک و نقشه شهر و خانه که ذیل مقررات قبل از ساخت بحث می‌شوند، و نیز مقرراتی که حین ساخت و بعد از اتمام سازه است و دقت های بسیار مهمی دارد که در علم معماری وشهرسازی اسلامی به آن پرداخته می‌شود.
وی با اشاره به مکان معماری و طراحی خانه در موقعیت جغرافیایی اظهار کرد: گاهی هزینه زیادی صرف می‌کنیم تا در مناطقی دور دست برای رفع محرومیت، خانه بسازیم در صورتی که آن مکان به‌لحاظ اسلامی مطلوب نیست و در این میان به دست خود ضررهایی ایجاد می‌کنیم.
مدیر اندیشکده حکمرانی معراج با بیان اینکه زمان ساخت خانه و طراحی شهرها بسیار مهم است اما در هیچ مکتب معماری به آن توجه نمی‌شود، خاطرنشان کرد: اگر نظریه زمان را از نگاه اسلامی بررسی کنیم و آنرا با نظریه زمان در فیزیک مقایسه کنیم کارکردهای بسیار بالاتری دارد، چرا که وقتی زمان را در افعال و رفتار ضرب کنیم خروجی مثبت یا منفی به ما می‌دهد. بنابراین در روایات زمان‌های ممنوعه یا زمان‌های توصیه شده برای ساخت و ساز عنوان شده است که میتواند در استحکام و مقاومت سازه دربرابر انواع خطرات جلوگیری کند.
وی با بیان اینکه برای تهیه ملک و تامین مالی آن در نگاه اسلامی نکات قابل توجهی وجود دارد، افزود: ایده‌ای که در نگاه اسلامی وجود داشته "«احیای موات»" است ولی متاسفانه زمین امروز در چنگال سرمایه‌داری قرار گرفته است. در برخی قوانین آمده که توزیع زمین باید عادلانه باشد اما کشور ما تحت تاثیر فضای نظریه پردازان سکولار و سرمایه‌داران سوداگر قرار گرفته و آن‌ها در حال طراحی و برنامه ریزی و قانون‌گذاری برای احتکار زمین در حوزه مسکن و شهرسازی هستند.
جمالی تصریح کرد: ایده انبیاء، احیای موات است که ایده کارآمدی محسوب می‌شود و مزایای گوناگونی دارد. به وزارت کار نیز توصیه کردم و گفتم که اگر می‌خواهید بیکاری در کشور به صفر نزدیک شود طی دو سال با طرح احیای موات، زمین‌ها را در فضای مدیریت شده هدایت کنید تا شهرهای دیگر با نگاه اسلامی طراحی شود. و زمین‌ها را در اختیار خانواده‌ها قرار داده تا احیا شده، خانه طراحی شود، کار کنند و زندگی خود را در آنجا تأمین کنند.
وی با بیان اینکه احیای موات صرفا تهیه ملک نیست، گفت: احیای موات یک طرح تمدنی است که در حال پیش بردن آن در کشور و در تلاش برای جهانی کردن این نظریه هستیم.
مدیر اندیشکده حکمرانی معراج با اشاره به نقشه شهر گفت: زمانی که زمین تهیه شد، باید بررسی کنیم که نقشه به لحاظ هندسی چگونه طراحی شود. ایده اسلامی بر دایره بودن شهر تاکید دارد تا نهادهای اصلی خدماتی عادلانه در دسترسی همه مردم قرار گیرد. در شهر دایره‌ای مدیریت شهر در مسجد که مرکز شهر است انجام می‌شود. اما اکنون بسیاری از بودجه‌ها صرف ساخت مکان‌های اداری می‌شود. مسجد اگر فعال شود در عرصه‌های مختلف میتواند خدمات ارائه دهد اما موازی با این مرکز اداره جامعه، متاسفانه مکان‌هایی ناکارآمدی ساخته و بودجه هنگفتی از بیت المال مصرف می‌شود.
وی ادامه داد: در روایات آمده است که در آخرالزمان مساجد دچار عوارض و مخاطراتی شده و کارکرد اصلی مدیریتی و فرماندهی علمی و عملی خود را از دست می‌دهند.
جمالی اظهار کرد: در نگاه اسلامی نقشه خانه باید تربیعی یا چهارگوش باشد. امروز خانه‌هایی دایره‌ای ساخته می‌شود که نامش را خانه اسلامی می‌گذارند در حالی که این خانه‌ها براساس نگاه اسلامی ساخته نشده است. خانه‌های اسلامی، لزوما به شکل سنتی نیستند.
وی با بیان اینکه نکته‌ای که در ساخت خانه مدنظر است نیت سازنده آن است، گفت: این نکته در نگاه اسلامی بسیار مهم است، اینکه فرد با نیت تفاخر، تبرج یا شهرت به دنبال ساخت خانه خانه است که هر یک از این‌ها میتواند کارکردی که از معماری داریم را تحت تاثیر خود قرار دهد.
مدیر اندیشکده حکمرانی معراج خاطرنشان کرد: در حین معماری مجموعه اقدامات و مقرراتی را باید مورد توجه قرار دهیم، گفت: استفاده از مصالح، مطلوب بودن مصالح، بررسی ضررهای آن، موضوع مهمی است که در حین ساخت خانه باید به آن توجه کرد.
وی با اشاره به طراحی اجزای خانه بیان کرد: خانه در نگاه اسلامی اجزایی دارد که در ساخت آن باید مورد توجه قرار گیرد. خانه در معماری اسلامی حداقل ۲۰ بخش اصلی دارد و چگونگی و چرایی جانمایی اجزای خانه در نگاه اسلامی نیز موضوع بسیار مهمی است.
جمالی افزود: زیبایی خانه اسلامی، رنگ‌هایی که استفاده می‌شود، نورهای به کار رفته، تقارن و توازن در ساخت، نوع مصالحی که به زیباسازی خانه کمک می‌کند در اسلام مورد توجه قرار گرفته است. در اسلام آمده است که خانه را زیبا و نیکو طراحی کنید. البته خانه زیبا خانه اشرافی مجلل نیست.
وی گفت: خانه باید به گونه‌ای طراحی شود که حس زیبایی شناختی را در انسان تقویت کند اما در سده اخیر در جهان خانه‌های قوطی کبریتی شبیه زندان طراحی و تکثیر شده و در کشور ما هم چشم بسته پذیرفتند و بدون توجه به نکات معماری اسلامی این طرح های معیوب در حال فاجعه آفرینی است.
مدیر اندیشکده حکمرانی معراج اظهار کرد: هنوز نتوانسته‌ایم به شهری که شاخصه‌های معماری اسلامی در آن رعایت شده دست پیدا کنیم، مسئولان اگر دل در گرو سلامت و نشاط و تفریح و دیگر نیازهای اساسی مردم دارند باید شاخص‌های معماری اسلامی را رعایت کنند.
وی با اشاره به نگاه‌های اشتباه نسبت به معماری اسلامی گفت: زمانی که از معماری اسلامی صحبت می‌شود تصور می‌کنند که طرح مشبک و فیروزه‌ای رنگ باشد. این سطح از تفکر تنزل یافته است در حالی که تعریف ما از معماری باید ارتقا پیدا کند. اگر به فکر پیاده سازی اسلام هستیم باید بسترسازی و سیاست گذاری مناسب از سوی دولت‌ها صورت گیرد.
جمالی اظهار کرد: صحبت هایی گوشه و کنار از معماری اسلامی می‌شود اما زمانی که نقشه شهر و خانه را مشاهده می‌کنیم می‌بینیم که هیچ نوع نگاه اسلامی وجود ندارد.
وی گفت: تعریف ما از شهر اسلامی این است که نیازهای انسانی را برآورده کند و اگر اینگونه نباشد ما آن را شهر اسلامی نمی‌دانیم. سئوال این است که چرا مهاجرت صورت می‌گیرد و آسیب‌های اجتماعی، فقر و ... وجود دارد. چون آن شهر نمی‌تواند نیازهای انسانی را برآورده کند یکی از علل این است که ساختار و کالبد و کاربری‌های شهر برای ارائه خدمات و برطرف کردن نیازهای اساسی انسان مناسب نیست.
مدیر اندیشکده حکمرانی معراج ادامه داد: خانه در نگاه اسلامی فقط یک خوابگاه نیست بلکه کارکرد حکومتی دارد و دار واسعه بودن خانه از این جهت است. ما از حکمرانی مردمی صحبت می‌کنیم اما نظامات اجتماعی مناسب این امر نیست و باید آن را بازتنظیم کنیم.
وی با بیان اینکه شهر مدرن، یک شهر جبرگراست اما به گونه‌ای چیدمان آن صورت گرفته که انسان آن را حس نمی‌کند، گفت: در این شهر به لحاظ اقتصادی، اجتماعی و... تمامی نیازهای انسانی قفل و احتکار شده و در دست عده‌ای سرمایه‌دار است. در حالی که مردم باید در جامعه تصمیم‌سازی کنند و حریت و آزادگی داشته باشند نه برده و مستخدم سرمایه داران شوند.
جمالی اظهار کرد: اگر محور مدیریت را مسجد قرار دهیم و امام جامعه که عادل و عالم است و مردم منطقه و شهر را میتواند به لحاظ علمی و مهارتی توانمند کند و بستر طراحی محله و خانه‌هایی برای آن‌ها ایجاد کند، آنگاه است که به سمت حکمرانی خانواده محور و مردمی پیش می‌رویم.
وی گفت: رهبر معظم انقلاب زمانی خطاب به مسئولین فرمودند که دولت اسلامی دولتی نیست که صرفا به اجتماع مردمی برود. بلکه مردم باید در صدر سیاست‌گذاری، تصمیم‌سازی، تصمیم‌گیری و نظارت باشند. در همه سطوح مردم باید مدیریت کنند. نگاه اسلامی در عرصه حکومت نیز در دست مردم است. اما متاسفانه در چند قرن اخیر همه چیز به دولت اقتدارگرای مدرن واگذار شده است و کنترل شدید و دیکتاتوری پنهانی بر جهان حاکم شده است.
مدیر اندیشکده حکمرانی معراج خاطرنشان کرد: ما شهر و خانه‌ای را اسلامی می‌دانیم که نیازهای انسانی را برطرف کند. از نگاه اسلامی خانه باید کاربری آموزشی خود را احیا کند. در حالی که امروز علم آموزی را به دست آموزش و پرورشی سپرده‌ایم که نیازهای اساسی فرد را نمی داند و نمی‌تواند نوآموز را توانمند کند. در خانه اسلامی باید بستر تعامل با دیگران و ارتباطات اجتماعی شکل بگیرد در حالی که امروز با وجود معماری مدرن و رفتن به سمت فردگرایی این کاربری خانه نیز رنگ باخته است.
وی گفت: دنیای غرب فهم درستی از انسان و ارتباطات حقیقی انسانی ندارد به همین علت به سمت مجازی سازی رفته‌اند. آن‌ها انسان را نمی‌شناسند و نمیتوانند با عقل و قلب انسان ارتباط و تعامل برقرار کنند، بنابراین به‌دنبال پیشبرد کارها از طریق هوش مصنوعی و روبات هستند. ما شبکه حقیقی انسان‌ها را باید احیا کنیم که مرکز آن خانه است.
جمالی با بیان اینکه هرجا محله‌ای از اقوام مشترک تشکیل شده و تعامل حداکثری وجود دارد، آسیب‌های اجتماعی کمتری وجود دارد، گفت: محلات در فضای شهر به گونه‌ای باید احیا شود که امنیت و نظارت اجتماعی از سوی خود مردم فراهم شود.
وی تأکید کرد: دار واسعه خانه‌ای است که از حدود۲۰ جزء تشکیل شده و در همه ابعاد و زمینه‌ها کارکرد مناسب دارد. از جمله آموزشی، سلامتی، تولید و معیشت، ارتباطات اجتماعی، تفریح، محیط زیستی و... است.
مدیر اندیشکده حکمرانی معراج با اشاره به عملکرد نامناسب بانک‌ها در شهر مدرن گفت: بانک‌ها با خلق پول سبب اختلاف طبقانی شده‌اند و این موضوعی روشن است، از طریق بانک‌ها حتی دولت‌ها را می‌توان سرنگون کرد و سرنخ همه آن‌ها در دست بانک‌های بین المللی است، ایده تغییر نظام پولی کشور در دستور کار کلان باید قرار گیرد تا این مشکل برطرف شود و اگر ما شهر و خانه در طراز اسلامی بسازیم اساسا نیاز به بانک و دیگر نظامات اجتماعی مدرن پیدا نمی کنیم و با مدل دیگری نیازهای انسانی را تامین می‌کنیم.
انتهای پیام
